چکیده تحقیقات

مشخصات کتاب

چکیده تحقیقات

کد: 446

نویسنده: جواد دهقانی _ محسن محمدی

ناشر و تهیه کننده: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما

لیتوگرافی: سروش مهر

چاپ و صحافی: نگارش

نوبت چاپ: اول / 1383

شمارگان: 2500

حق چاپ برای ناشر محفوظ است

نشانی: قم، بلوار امین، مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما

پست الکترونیکی: Email: irc@irib.ir

تلفن: 2935803 و 2910602 نمابر: 2933892

شابک: 1-50-8606-964ISBN: 964-8606-50-1

ص:1

اشاره

ص:2

ص:3

دیباچه

دیباچه

صدا و سیما به عنوان فراگیرترین و کارآمدترین رسانه اجتماعی، از جایگاهی ویژه برخوردار است. این ویژگی منحصر به فرد، سبب شده است تا با حساسیت و دقت بیشتری نسبت بر این سازمان و برنامه های آن تأکید شود. بدیهی است در یک جامعه دین مدار و در پرتو یک حکومت اسلامی، نشر فرهنگ دینی، ایجاد محیط مناسب برای تزکیه و تعلیم انسان، رشد فضائل و ارزش های اخلاقی از جمله اهداف رسانه ملّی به شمار می آید.

بر همین اساس و در راستای عمل به رهنمودهای رهبر معظم انقلاب، مرکز پژوهش های اسلامی در این سازمان شکل گرفت و با حمایت مسئولان و تلاش دست اندرکاران توانست گام هایی هر چند کوتاه در راه ایفای وظایف خود بردارد.

محصولات این مرکز در اداره کل پژوهش ماهنامه ها، کتاب های مناسبتی، کتاب های موضوعی و تحقیقات بنیادی است که به ساحت برنامه سازان و برنامه ریزان رسانه تقدیم شده است.

مجموعه حاضر چکیده برخی پژوهش های انجام یافته در این مرکز است که در آستانه دهمین سالگرد تاسیس مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما، به منظور اطلاع رسانی مدیران و برنامه سازان محترم فراهم شده است

در پایان، از تلاش های برادران جواد دهقانی و محسن محمدی در تهیه و تدوین این چکیده قدردانی می کنیم.

انّه ولیّ التوفیق

اداره کل پژوهش

مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما

ص:4

معرفی اداره کل پژوهش

اشاره

معرفی اداره کل پژوهش

تلاش در رسانه ای کردن مفاهیم دینی و سامان دهی پژوهش های بنیادی، کاربردی، مناسبتی (مذهبی _ سیاسی، انقلابی، ملی و بین المللی)، برون مرزی، مطالعات موردی و آماده سازی ماهنامه ها از مهم ترین فعالیت های این اداره کل به شمار می رود. از دیگر فعالیت های آن شناسایی پژوهشگران توان مند حوزوی و دانشگاهی و استفاده بهینه از توانایی ها و اندوخته های علمی آنان برای تقویت برنامه های صدا و سیماست. این اداره کل به منظور جامه عمل پوشاندن به اهداف پیش گفته، از مدیریت گروه های پژوهشی، مدیریت پروژه ها، مدیریت نشریات، مدیریت همکاری و هماهنگی با مراکز علمی و پژوهشی، و شورای پژوهشی تشکیل شده است. این اداره با نزدیک ساختن دستاوردهای پژوهشی با بخش تولید از یک سو و توجه عمیق به پژوهش های بنیادی که محور و اصول فعالیتها و مسائل عمده سازمان را تعیین می کند از دیگر سو، می کوشد نقش ارزنده ای را در غنی سازی محتوای برنامه های صدا و سیما ایفا کند.

تلاش برای رسانه ای کردن آموزه های دینی، وظیفه ای سنگین و در عین حال شیرین است؛ وظیفه ای که پژوهشگران اداره کل پژوهش های مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما، مشتاقانه، از پذیرفتن آن، احساس نشاط و افتخار می کنند. مسئله فهم دین و شناخت مکتب در عصر نبوّت و حضور امام معصوم علیه السلام چندان دشوار نبود و متناسب با نیازهای اجتماعی، فروغ وحی الهی و سخنان پیشوایان پاک بر افق

ص:5

زندگی خاکی می تابید و در ظلمت آباد زندگی، خطی از نور و معرفت می کشید. اکنون در عصر غیبت امام زمان، مهدی موعود عج الله تعالی فرجه الشریف، مسئولیت خطیر شناخت اسلام، ابلاغ اسلام و اجرای قوانین آن بر دوش همه مسلمانان جهان است. حوزه های علوم اسلامی و بخشی از رشته های دانشگاهی به عنوان مسئولان مستقیم شناسایی معارف و قوانین الهی شناخته می شوند و نهادهایی چون صدا و سیما و مؤسسه های فرهنگی، تبلیغی و آموزشی، وظیفه آموزش و معرفی و تبلیغ دین را بر عهده دارند. مسئولیت اجرای احکام مکتب نیز بر عهده مجموعه دستگاه های قانون گذاری، قضایی و اجرایی دنیای اسلام است.

در این میان، مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما در سال 1373 با الهام از سخنان گهربار رهبر فرزانه انقلاب و با هدف برقراری ارتباط تنگاتنگ میان دو بخش شناسایی و تبلیغ دین؛ یعنی حوزه های علوم اسلامی و رسانه، شکل گرفت. این مرکز برای بهره گیری از میراث گران سنگ دینی که هم اکنون چاره ساز نیازهای فرهنگی و داروی آماده برای دردهای عقیدتی، اخلاقی، اقتصادی و سیاسی جامعه اسلامی است، می کوشد تا فرآورده های فرهنگی را متناسب با شرایط زمانی و مکانی در اختیار اصحاب رسانه و برنامه سازان ارجمند قرار دهد. برای آشنایی با ساختار اداره کل پژوهش به معرفی مدیریت های چهارگانه پیش گفته می پردازیم:

الف) مدیریت گروه های پژوهشی

اشاره

الف) مدیریت گروه های پژوهشی

بایستگی پژوهش دقیق، جامع و منسجم درباره زیرساخت های اندیشه دینی و نیازهای اجتماعی و پرداختن علمی و روز آمد به تحولات فکری به فراخور شرایط کنونی و هم سو با نیازها از یک سو و نیز ضرورت آسیب شناسی در حوزه فرهنگ ملی و باورهای دینی برای تبیین درست اندیشه دینی، زدودن پیرایه های موهوم از ساحت قدسی دین و پاسداری از هویت فرهنگی و سلامت فکری اقشار جامعه از سوی دیگر، اداره کل پژوهش را به تشکیل گروه های پژوهشی واداشت. هم اکنون

ص:6

گروه های فلسفه و کلام، دین پژوهی و اخلاق، جامعه شناسی و مطالعات فرهنگی، روان شناسی و علوم تربیتی، حقوق و اقتصاد، هنر و ادبیات، تاریخ و مناسبت ها و ارتباطات در این اداره کل فعالند.

این مدیریت افزون بر راهنمایی در تدوین طرح ها و موضوع های پژوهشی در قالب گروه های پژوهشی یاد شده، در بخش های جانبی دیگری نیز فعال بوده و فرآورده های فرهنگی بی شماری را به یادگار نهاده است. در زمینه تهیه محتوا، تاکنون مجموعه نظام فکری اسلام با بهره گیری از اندیشه های صاحب نظران برجسته اسلامی مانند: حضرت امام خمینی رحمه الله، استاد مطهری، علامه طباطبایی، علامه محمد تقی جعفری، استاد مصباح یزدی و دیگر اندیشمندان اسلامی، آماده و در تعامل مشترک با مدیریت اطلاع رسانی به نرم افزاری با عنوان نظام فکری اسلام تبدیل شد که به زودی در دسترس علاقه مندان قرار خواهد گرفت.

در زمینه کتاب شاختی و منبع شناسی نیز آثار ارزشمندی چون: کتاب شناسی ولایت فقیه، کتاب شناسی موسیقی، کتاب شناسی طنز، کتاب شناسی توصیفی امام حسین علیه السلام و کتاب شناسی استاد مطهری تقدیم علاقه مندان شده و کتاب شناسی رهبر فرزانه انقلاب، حضرت آیت اللّه خامنه ای (مد ظله العالی) نیز در دست انجام است.

1. گروه فلسفه و کلام

1. گروه فلسفه و کلام

گروه فلسفه و کلام به فلسفه تطبیقی، فلسفه های مضاف (فلسفه علم، فلسفه سیاسی، فلسفه دین و...)، منطق، معرفت شناسی، تاریخ فلسفه، کلام جدید و کلام اسلامی می پردازد. از آثار مهم این گروه می توان از: معرفت شناسی تطبیقی، حقانیت یا نجات (نگاهی درون و برون دینی به پلورالیزم)، مقایسه تطبیقی تشیع و تسنن، نگین حقیقت (مناظره مأمون با اهل سنت درباره حقانیت علی علیه السلام )، بازشناسی انتقادی لیبرالیسم و ده ها اثر دیگر نام برد. این گروه طرح های دیگری چون: شیوه های دفاع و حمایت از دین در رسانه، ما بعد الطبیعه در هنر، زیبای های دین و زندگی دینی و

ص:7

راهکارهای نمایش و معرفی آن ها در رسانه را در دستور کار سال 1383 دارد.

2. گروه دین پژوهی و اخلاق

2. گروه دین پژوهی و اخلاق

گروه دین پژوهی و اخلاق در زمینه های: علوم قرآنی، حدیث، تفسیر، فقه، فلسفه احکام، فلسفه فقه، مطالعات بین الادیانی، فرق و مذاهب، تاریخ ادیان و اخلاق فعالیت می کند. این گروه تاکنون آثار ارزشمندی چون: نشان نزول، اسلام و مسیحیت، طنز و دین، مباهله از دیدگاه اهل سنت، عاشورا از دیدگاه اهل سنت، شب های قدر از دیدگاه اهل سنت، غدیر از دیدگاه اهل سنت، نقش تفسیری دعا در عقاید اسلامی، از نمازگزاری تا اُنس با نماز، آثار تربیتی و اجتماعی نماز، روش های انتقال مفاهیم دینی به جوانان، تجمل گرایی از دیدگاه اسلام و ده ها اثر دیگر را به انجام رسانیده است. یکی دیگر از کارهای پژوهشی این گروه، تهیه فرهنگ اخلاقی _ تربیتی معصومین علیهم السلام است که تاکنون حروف آ، الف، ب و پ آماده شده و طرح هایی مانند: اسراف و تبذیر، بررسی فرهنگ ضیافت و مهمانی با تأکید بر نقش رسانه، فضایل اهل بیت علیهم السلام از دیدگاه اهل سنت، ورزش و مسابقه و احکام برد و باخت در اسلام، واپسین رفتار افراد در حیات دنیوی و چگونگی به تصویر کشیدن آن در رسانه، زکات و راه های ترویج آن، تعظیم شعائر و تکریم مقدسات در فرهنگ دینی و نقش رسانه در آن و فرهنگ اخلاقی _ تربیتی معصومین علیهم السلام (حروف ث، ج، چ و ح) را در دستور کار قرار داده است.

3. گروه جامعه شناسی و مطالعات فرهنگی

3. گروه جامعه شناسی و مطالعات فرهنگی

این گروه با هدف بررسی مباحث نظری در جامعه شناسی و فرهنگ مطالعات فرهنگی و آسیب شناسی اجتماعی و فرهنگی شکل گرفت و در راستای تأمین نیاز برنامه سازان تاکنون پژوهش های زیر را انجام داده است: بررسی عملکرد عوام و خواص، (رویش و ریزش ها در تاریخ اسلام)، الگوی زن در صدا و سیما، ابعاد اجتماعی اسلام، بررسی راه های تحقق عدالت اجتماعی، حجاب از دیدگاه اسلام،

ص:8

بهسازی پوشش و آرایش، اعتیاد و مبارزه با مواد مخدر، زن و خانواده، نظم و انضباط، افزون بر آن، پژوهش های نقش رسانه در انتقال الگوی های فرهنگ دینی و نقش رسانه در امر نظارت را نیز در آینده آماده خواهد کرد.

4. گروه اقتصاد

4. گروه اقتصاد

فعالیت پژوهشی این گروه در زمینه اقتصاد نظری، اقتصاد اسلامی، اقتصاد تطبیقی و مطالعات موردی است. در این راستا تاکنون آثار ارزنده ای چون: الگوی مصرف در اسلام، فرهنگ توسعه، زمینه های مصرف وابسته در ایران، بهره وری در اسلام، فقر و فقرستیزی از دیدگاه امام هشتم علیه السلام، فقر و فقرستیزی از دیدگاه معصومین علیهم السلام و هشدارهای اقتصادی را به انجام رسانده است و طرح های دیگری مانند: قرض الحسنه و آثار اقتصادی آن در اسلام، افزون طلبی و راه های تعدیل ثروت در اسلام، جایگاه و مبانی ارزش های اخلاقی در نظام اقتصادی و احکام و سنت های مالی اسلام را در دستور کار دارد.

5. گروه فقه و حقوق

5. گروه فقه و حقوق

این گروه در عرصه حقوق مدنی، حقوق سیاسی، حقوق جزایی، حقوق بین الملل، حقوق بشر، حقوق تطبیقی و مبانی فقهی و احکام فقهی فعالیت دارد. این گروه تاکنون پژوهش هایی چون: حقوق زن و خانواده از دیدگاه اسلام، حقوق متقابل والدین و فرزندان در فقه اسلامی، فقه رسانه ها، فقه اطلاع رسانی و ضوابط شرعی اشتغال زنان را به پایان برده و در صدد انجام پژوهش های: حقوق همسایگان در اسلام، امتیازات قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر قوانین دیگر کشورها، اختیارات ولی فقیه در شرع و قانون اساسی، روش های نوین بیان احکام کودکان و نوجوانان، حکم اولی و حکم ثانوی و احکام حکومتی، تولّی و تبرّی و تبلیغ کالا از منظر فقه اسلامی است.

ص:9

6. گروه سیاسی

6. گروه سیاسی

گروه سیاسی نیز در مورد، علم سیاست، مسایل سیاسی (ملی _ بین المللی) شخصیت شناسی سیاسی و آسیب شناسی سیاسی فعالیت می کند. دستاوردهای پژوهشی این گروه در سال های گذشته عبارتند از: آسیب شناسی فرهنگ سیاسی و رسالت رسانه، حق رأی و انتخابات، شیوه های تعمیق بینش سیاسی، ویژه نامه 14 و 15 خرداد، ویژه نامه سیاسی دفاع مقدس، آسیب شناسی اصلاحات، رابطه با آمریکا و ضرورت پاسداری از اصول و ارزش های انقلاب اسلامی، دین و آزادی از دیدگاه اسلام، تمدن ها؛ گفتگو یا درگیری، جهانی شدن و جهانی سازان، و سربداران بیدار. گروه یاد شده طرح هایی چون: آموزه های سیاسی قرآن، دموکراسی و اعتبار رأی اکثریت در اسلام، دین و دولت، تشکل ها در حکومت اسلامی و تأثیرات نظری عصر غیبت بر اندیشه های سیاسی شیعه را در دستور کار دارد.

7. گروه روان شناسی و علوم تربیتی

7. گروه روان شناسی و علوم تربیتی

یکی دیگر از گروه های زیر مجموعه این مدیریت، گروه روان شناسی و علوم تربیتی است که در حیطه روان شناسی نظری، روان شناسی اسلامی، آسیب شناسی روانی و بررسی اصول و مبانی تربیت دینی فعال است. این گروه تاکنون پژوهشهایی همچون: اضطراب، کودک و بازی، روابط سالم و سازنده بین اعضای خانواده، پرخاشگری؛ علل و راه های مقابله با آن، بررسی سیره تربیتی امام علی علیه السلام، شمیم تربیت و تحلیل شرایط تربیتی، را به پایان برده و پژوهش های: چگونگی انتقال مفاهیم و ارزش های دینی در قالب قصه در برنامه های کودکان، شادی و سرور از نگاه دین (با تکیه بر نقد برنامه های صدا و سیما)، تفاوت فردی در قرآن و روان شناسی و تأثیر آن بر الگو سازی، آرایش زنان از منظر اسلام و نقش رسانه در اصلاح آن، بهداشت روانی از دیدگاه اسلام و روان شناسی، بررسی مفهوم اعتماد به نفس و خود اتکایی و توکل در تربیت دینی و سکولاریسم نیز در حال انجام است.

ص:10

8. گروه تاریخ و مناسبت ها

8. گروه تاریخ و مناسبت ها

گروه تاریخ و مناسبت ها از گروه های فعال مرکز پژوهش ها است که در زمینه تاریخ به ویژه تاریخ اسلامی و مناسبت های تقویمی (ملی، بین المللی، انقلابی، مذهبی و شخصیتی) فعالیت می کند. این گروه تاکنون پژوهش های فراوانی مانند: مأخذشناسی توصیفی تاریخ اسلام (1 و 2)، روز شمار تاریخ اسلام، روز شمار تقویم قمری، روز شماری تقویم شمسی، روز شمار تقویم میلادی، عبرت های اندلس، روز تعاون، سایبان مهر (روز سالمندان)، یاقوت ری (عبد العظیم حسنی)، آیت مجاهدان (شهید چمران)، مهر دلدارها (علامه طباطبایی)، در انتظار خورشید (تولد امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف ) را به انجام رسانیده و پژوهش های: عید نوروز، روز دانشجو، روز نیایش، روز نوجوان، روز بهره وری، روز بسیج، روز بزرگداشت شهدا را در دستور کار خود دارد.

9. گروه ارتباطات

9. گروه ارتباطات

از دیگر گروه های اداره کل پژوهش، گروه ارتباطات است که در زمینه موضوع هایی با هدف برقراری یا تقویت ارتباط رسانه با مخاطبان فعالیت می کند. این گروه تاکنون در تقویت برنامه های صدا و سیما و ترسیم سیاستگذاری کلان ارتباط بهینه رسانه با مخاطبان، پژوهش هایی را به انجام رسانیده است که عبارتند از: سردرگمی در تفریح، کودک در برابر تلویزیون، آموزش مفاهیم انتزاعی برای کودکان و نوجوانان، اوقات فراغت، درآمدی بر سیاست های ورزشی. به جز آن، طرح های دیگری مانند: بررسی آسیب های تربیتی برنامه های تلویزیونی، نقش رسانه در جریان سازی و شبهه سازی، مخاطب شناسی زنان و راه های جلب اعتماد مخاطبان به رسانه را نیز در دست انجام دارد.

10. گروه ادبیات و هنر

10. گروه ادبیات و هنر

گروه ادبیات و هنر به مباحث نظری درباره هنر، تاریخ هنر، هنرهای کاربردی در رسانه، مبانی هنر و ادبیات و تاریخ ادبیات می پردازد. در این مورد، پژوهش های:

ص:11

داستان نویسی کودکی معصومین علیهم السلام، داستان، درام، سینما و ادبیات دراماتیک، جُستاری در هنر دینی، بلوهر و یوذاسف، مبانی هنری قصه های قرآنی و میراث ادبی علمای شیعه در این گروه انجام شده و پژوهش هایی چون: نقد آثار پائولو کوئیلو، ارزش ها در هنر، حفظ ارزش ها و دین داری در سیره شعرا، موسیقی قرائت قرآن، هنر در کلام بزرگان دین (احادیث، آرا و نظرات)، الگوهای تربیت دینی _ اجتماعی در قالب امثال و حکم در حال انجام است.

ب) مدیریت همکاری و هماهنگی با مراکز پژوهشی

ب) مدیریت همکاری و هماهنگی با مراکز پژوهشی

این مدیریت یکی از فعال ترین بخش های اداره کل پژوهش به شمار می رود که در تعامل و ارتباط با مراکز علمی و گردآوری موضوع های پژوهشی و پایان نامه های مراکز حوزوی و دانشگاهی در سطح کارشناسی ارشد و دکترا فعالیت می کند. این مدیریت پس از دریافت متون پژوهشی، مراحل آماده سازی متون را برای انتشار به انجام می رساند. از دیگر وظایف این مدیریت، جذب پژوهشگران توانا و کار آمد، راهنمایی و مشاوره با پژوهشگران همکار، ارزیابی، اصلاح و تکمیل آثار و ارائه موضوع های مصوب مرکز به مراکز حوزوی و دانشگاهی است. در همین راستا تاکنون بیش از یک صد اثر پژوهشی و پایان نامه مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته و تعدادی از آن ها پذیرفته شده که در این میان، آثاری چون: زن در تاریخ و اندیشه اسلامی، تربیت الگویی زنان در قرآن، مطالعه تطبیقی جرم سیاسی، عوامل گرایش نوجوان و جوان به فرهنگ بیگانه و کار در زندگی فردی و اجتماعی از دیدگاه قرآن منتشر شده است. همچنین آثار دیگری مانند: علل انحطاط و سقوط جوامع از دیدگاه قرآن، حقوق اقلیت ها در قرآن، تأثیر وجود فرهنگ شهادت طلبی در حفظ دین و ارزش های دینی، بررسی نظام تربیتی صحیفه سجادیه، چادر و مقنعه از دیدگاه قرآن و حدیث، اختیارات ولی امر در عفو محکومان، موانع توسعه سیاسی در ایران،

ص:12

مستضعفان از دیدگاه اسلام و ناسیونالیسم از دیدگاه اسلام در دست انتشار است.

ج) مدیریت کنترل پروژه

ج) مدیریت کنترل پروژه

این بخش از اداره کل پژوهش برای حفظ و کنترل پروژه ها در سه دوره پیش و پس از اجرای طرح و هنگام اجرا تلاش می کند و در این مسیر برای ارتقای کیفی پروژه ها از تکنیک های ارزشیابی، بازنگری، بودجه بندی، نمودار و محاسبه بهره می گیرد. موضوع یابی و طراحی موضوع های روز آمد با همکاری مدیران گروه ها و همکاران سازمان، ارتباط و همکاری پیوسته با واحدها و مدیریت های مرکز برای انتقال اطلاعات، تشکیل بانک اطلاعات پژوهشگران، برنامه ریزی جهت همایش ها و آموزش پژوهشگران، جذب پژوهشگران، ارزیابی و نظارت بر متون و آماده سازی آن، تعیین راهنما و حساب رسی مالی پژوهش ها از دیگر وظایف این مدیریت به شمار می رود.

د) مدیریت نشریات

د) مدیریت نشریات

یکی دیگر از مدیریت های اداره کل پژوهش مدیریت نشریات است که هم سو با نیاز مخاطبان و برنامه سازان و پاسخ به این نیاز، انتشار ماهنامه های متعددی را در دستور کار قرار داده است. با توجّه به تنوع و گستردگی این ماهنامه ها، طیف وسیعی از بهره برداران از آنها استفاده می برند. هم اینک پنج ماهنامه در این اداره کل منتشر می شوند که عبارتند از:

1. اشارات: ماهنامه ادبی مرکز است که مفاهیم و آموزه های دینی را با زبان ادبی تقدیم برنامه سازان می کند. این متون به طور مستقیم در برنامه ها مورد بهره برداری قرار می گیرد و بخش های متنوعی چون زمزمه های آسمانی، بر شاخه های نور، شهد وصال، زخم زیتون، از دریچه زمان و تو را من چشم در راهم، را در خود جای داده است.

2. گنجینه: از دیگر ماهنامه های این مدیریت بوده و مبنای کار آن، بررسی متون

ص:13

کهن و میراث ارزشمند پیشینیان و انتقال آن به نسل کنونی است. در این مسیر، حفظ اصالت محتوایی و ساختاری متون کهن با دخل و تصرف اندک مورد نظر است. گنجینه در هشت بخش تنظیم شده که: گوهر ثنا، گوهر وحی، گوهر اخلاص و گوهرهای فضیلت و لطایف و متون و اندیشه، ره آورد این مجموعه برای برنامه سازان است.

3. رواق اندیشه: ماهنامه ای است که در حوزه اندیشه منتشر می شود و با تلاش علمی صاحب نظران کوشیده است به نقد و بررسی مباحث فرهنگی در حوزه مسائل دین و انقلاب اسلامی در گرایش های گوناگون علوم انسانی به ویژه، فلسفه، کلام، فقه، حقوق و علوم سیاسی بپردازد. پاسخ گویی مستدل و متقن و بهره گیری از پژوهشگران توان مند و آشنا به دین را می توان از ویژگی های این نشریه دانست.

4. بازتاب اندیشه: از ماهنامه های نوپرداز مرکز پژوهشهاست که در زمینه اطلاع رسانی در حوزه فرهنگ و دین، گزینش مهم ترین و تازه ترین مقاله ها از میان نشریات و یا پایگاه های اینترنتی و ارائه آن به بهره برداران، نقد و بررسی دیدگاه های مطرح شده در مطبوعات و اینترنت و فراهم آوردن فضای مناسب جهت تبادل اندیشه فعالیت می کند. این نشریه با تلاش پژوهشگران ارجمند مؤسسه فرهنگی طه و حمایت و پشتیبانی اداره کل پژوهش منتشر می شود.

5. سیاحت غرب: از نشریه های جدید مرکز است که از زمان انتشار تاکنون، همراهی و رضایت عمومی مخاطبان و همکاران برنامه ساز را در پی داشته است. این ماهنامه به نقد و بررسی مبانی نظری و نظام اجتماعی _ سیاسی غرب از زبان و اندیشه اندیشمندان غربی می پردازد. بی شک، بیان انتقادی و بازخوانی تمدن غرب از زبان اندیشمندان این تمدن و پرورش یافتگان همان مکتب، برای اطلاع رسانی، جذّاب و قابل توجه خواهد بود.

ناگفته نماند که ماهنامه دیگری به نام گلبرگ نیز در بخش مدیریت اطلاع رسانی

ص:14

مرکز فعالیت چشم گیری دارد که علاقه مندان برای به دست آوردن آگاهی بیشتر می توانند به جزوه عملکرد مدیریت اطلاع رسانی مراجعه کنند.

در پایان، اداره کل پژوهش پنجره دیدگان خود را به سوی نسیم رهنمودهای سودمند می گشاید و به گرمی از انتقادها و پیشنهادهای سازنده استقبال می کند و امیدوار است تا در سایه تعامل فکری و بهره گیری از درون مایه های فرهنگی و اعتقادی اندیشمندان، شاهد رشد و بالندگی و به کارگیری پژوهش های پربار در عرصه های گوناگون باشیم.

ص:15

چکیده تحقیقات

اشاره

چکیده تحقیقات

زیر فصل ها

زن و مبانی اسلامی

زن و اجتماع

زن و خانواده

امر به معروف و نهی از منکر

عوامل تضعیف خودباوری فرهنگی

زندگی فرهیختگان و اندیشمندان

سیمای روزانه فرد مسلمان

حق رأی و انتخابات

نظم و انضباط

وحدت

بررسی برخی از شیوه های تعمیق بینش سیاسی

اسلام و مسیحیت

فقه اطلاع رسانی

درآمدی بر فقه رسانه ها

سیره نبوی

زندگی عرفا و اندیشمندان ایرانی شبه قاره هند

شیوه های تقویت احساس ارزش مندی در کودکان و نوجوانان

همبستگی اجتماعی

اسراف

ولایت عشق

مشارکت سیاسی در حکومت سیاسی

تأملی بر انقلاب اسلامی ایران

طرح تحقیق مباحث فقهی مورد نیاز صدا و سیما

پاسخ به سؤالات مخاطبان برون مرزی صدا و سیما

هشدارهای اقتصادی (1)

هشدارهای اقتصادی (2)

اقتصاد اسلامی به عنوان یک علم اجتماعی

علل اجتماعی فقر

بهره وری از دیدگاه آیات و روایات

نقدی بر یک مصاحبه پیرامون تعامل و تعارض بین فقه و حقوق بشر

ضوابط شرعی اشتغال بانوان

مبانی هنری قصه های قرآن

دیدگاه هنرورزان درباره سینمای دینی

درآمدی بر مباحث اسلام و توسعه

رفاه طلبی و نقش آن در سقوط جوامع

پاسخ به شبهات اهل سنت

بررسی جزوه «صدا و سیما و توسعه»

بررسی رژیم حقوقی دریای خزر پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی

ماهیت کنوانسیون محو کلیه اشکال تبعیض علیه زنان

بررسی و ارزیابی کنوانسیون محو کلیه اشکال تبعیض علیه زنان

در بی کران نیایش

شعایر ویژه سیزدهم رجب

محورهای شیوه های حقوقی حمایت از سرمایه گذاری های خارجی

سیمای زن

نقد قسمت «قیمومیت» از مجموعه سریال سرنخ

نگین و هدهد در قرآن و حدیث

شعایر (ویژه ماه مبارک رمضان)

ثروت های باد آورده

اوضاع عمومی مصرف در اسلام

پژوهش پیرامون طنز در شریعت

ویژه نامه حقوقی سلمان رشدی و مجازات اعدام

بررسی فیلم نامه «روایت نور»

جامعه مدنی و اندیشه دینی

محوریابی و موضوع شناسی سینمای دینی

اسناد بین المللی حقوق بشر و دولت های عضو آن

طنز مطلوب در دیدگاه اندیشمندان اسلامی

درآمدی بر سیاست های ورزش در جمهوری اسلامی

رواق نور

کودک در برابر تلویزیون

سردرگمی در تعریف

گذری بر استقلال

محتوا و پیام

موسیقی از دیدگاه علماء اهل سنت

مدل اسلامی توسعه اقتصادی

آموزش مفاهیم انتزاعی برای کودکان و نوجوانان

ویژه نامه 11 اردیبهشت (بزرگداشت روز کارگر)

آشنایی با سازمان بین المللی کار

جریان شناسی فمینیسم در ایران

حدیث یار

زمینه های مصرف وابسته در ایران

راه های تحقق عدالت اجتماعی

بررسی حمله امریکا به هواپیمای ایرباس ایران از دیدگاه حقوق بین الملل

حضور پنهان

جلوه هایی از زندگی پیامبر

ربیع نور

شعایر (ویژه هفته وحدت)

مباهله از دیدگاه اهل سنت

امام حسین علیه السلام و عاشورا از دیدگاه اهل سنت

نحوه بازنگری قانون اساسی در سیستم های مختلف حقوقی

غروب مهتاب

بوی گل یاس

محوریابی دین و سیاست

فرهنگ و توسعه (1)

فرهنگ و توسعه (2)

فرهنگ و توسعه (3)

فرهنگ و توسعه (4)

اشارات (ویژه نامه زکات)

پول و مسایل اساسی آن

طلوع مهر

ویژه نامه سیاسی هفته دفاع مقدس

بانک داری اسلامی

منشور شخصیت زن مسلمان

امام خمینی رحمه الله و احیای تفکر دینی

بهار دل ها

ویژه نامه ورزش

ستارگان شعبان

مهدویت و عدالت

مدرسه عشق

روایت مقاومت

هنجارها و ارزش های اسلام و انقلاب در آینه مطبوعات

جمهوری اسلامی و مسایل فراروی

مادر خورشید

ابعاد اجتماعی اسلامی

همسر آفتاب

شب های قدر از دیدگاه اهل سنت

غدیر از دیدگاه اهل سنت

مروارید امامت

طلوع فجر

درآمدی بر آسیب شناسی فرآیند تولید در برنامه های معارف

چک و مسایل اساسی آن

وکالت و مسایل اساسی آن

رستخیز سبز

زمزمه تحول

تأملی کوتاه بر شرایط فرهنگی _ اجتماعی کودک و نوجوان

تحلیل شرایط زن و خانواده

غدیر تجلی گاه ولایت

پرخاش گری علل و راه های مقابله با آن

سلام غنچه

مسایل اجتماعی در آیینه مطبوعات

مسئله سیاسی آبان ماه (رابطه با امریکا و ضرورت پایداری از اصول و ارزش های انقلاب اسلامی)

مسایل سیاسی در آیینه مطبوعات

پوشش و زینت «نگاه به تصویر زنان غیرمسلمان»

معماری ایران؛ گذشته و حال

حکایت کودکی معصومین

بررسی حقوق و وظایف کودک از دیدگاه اسلام

ستارگان گم نام

الگوی زن در صدا و سیما (5 جلد)

شهید اندیشه

معجزه سرخ

خورشید قرن

هجرت النبی و لیله المبیت

بایدها و نبایدها در برنامه سازی صدا وسیما

مأخذشناسی توصیفی تاریخ ایران (1 و 2)

یاس عصمت

زنجیر اسارت

سجاده خونین

اسطوره قرن

معراج مطهّر

شمس دانش

با معتکفان کوی دوست

تحریم های بین المللی و مشروعیت آن از دیدگاه حقوق بین الملل

سفیر سعادت

ستاره مجلس

در انتظار خورشید

ره توشه شعبان

فضایل اهل بیت علیهم السلام از دیدگاه اهل سنت

کوثر بخشایش

گوهر عفاف

طوبای شکیبایی

آوای مهر

ستاره بقیع

سپهر هدایت

فروغ مهتاب

سینمای 78

بارگاه قرب

نهال سخاوت

رجعت خونین

میثم معاصر

نقش تفسیری دعا در عقاید اسلامی

سروش رهایی

جام عبرت

فرزند کوثر

محمد صلی الله علیه و آله از نگاه دانشمندان غیر مسلمان

مهدویت از دیدگاه اهل سنت

جاودانه تاریخ

میقات نور

راه بندگی

بهشت وصال

مسافران ملکوت

آیینه آفتاب «1» (امام علی علیه السلام از منظر قرآن)

آیینه آفتاب«2» (امام علی علیه السلام از منظر معصومین)

آسیب شناسی اصلاحات

آینه آفتاب «3» (امام علی علیه السلام در آینه الغدیر)

منشور هدایت

یادمان ظفر

شاخه طوبی

معراج در محراب

سلوک سبز

محرم و صفر در صدا و سیما

ریزش و رویش در تاریخ اسلام و انقلاب

زمزمه وصل

جشن فطرت

کتاب شناسی اهل سنت

تمدن ها، گفت وگو یا درگیری

فضایل و سیره نبوی ازدیدگاه اهل سنت

داستان هایی از معصومین علیهم السلام و صحابه

نگین قرآن

زلال وحدت

بر سفره محبوب

ستاره سیاست

نسیم بیداری

اسوه مرجعیت

آیین بصیرت

پیشوای مهر

سپیده پیروزی

آفتاب سامرا

سیمای معرفت

معراج جان

آیت صدق و صفا

طرح بهسازی پوشش و آرایش

سراج (پاسخ به شبهات در خصوص مسایل زنان)

گوهر زمان

پرتگاه سقوط

زینت محراب

گرداب هلاکت

شمیم تربیت

توسعه سیاسی

نور هدایت

گلبانگ عدالت

خزان زندگی

گنجینه

گلستان غدیر

روح بهار (امام زمان در آینه دعا)

رخسار لاله ها

اصالت جاوید (گفت وگوی تمدن ها در بوته نقد)

دین، دریای سیاست

بی کران صبر

پور سینا

تعاون

جهانی شدن و جهانی سازان

مهر دلدارها

از غدیر تا شهادت

فانوس

امام خمینی رحمه الله ؛ مردی با نماز تمام

علی از نگاه فاطمه (سایه کوثر در غربت صبر)

بررسی آثار فردی و اجتماع نماز جماعت (قطره با دریا)

میهمان قدسیان

نقد سینمای 79

بررسی وضعیت ایرانیان خارج از کشور

نشان نزول (2)

بشیر صلح

لاله محراب

حرف های ماندگار

ضیافت نور

معرفت شناسی تطبیقی

تبلور ایمان و عمل صالح در رسانه

یاقوت ری

اعتدال سیاسی

سربداران بیدار

معمار فضیلت

پیوند آسمانی

کتاب های مقدس

تجمل گرایی از دیدگاه اسلام

عوامل گرایش نوجوان و جوان به فرهنگ بیگانه

کار در زندگی فردی و اجتماعی از دیدگاه قرآن

تشیع و تسنن

مرزبان شیعه

جایگاه تشویق و تنبیه در اسلام

حقانیت یا نجات

مشعل هدایت

نگین حقیقت

سیاست های فقرزدایی در کلام معصومین

رسانه؛ آیینه اسوه ها

بانگ وحدت

نیک شهر قدسی

کتاب شناسی طنز

چکامه های همدلی (1)

چکمه های همدلی (2)

فریاد دیانت

کتاب شناسی توصیفی ولایت فقیه

قافله نور

شمشیر سرخ، ایده سبز (بررسی شخصیت و انقلاب خونین مختارثقفی)

پرورش دینی کودک

از نمازگزاری تا انس با نماز (1)

شکوه ایمان

ره یافت (1)

ره یافت (2)

سایبان مهر

مادر فضیلت ها

تو را گل های عالم دوست دارند

امین زمان

جنگ های صلیبی

امدادهای غیبی

عبرت های اندلس

چشم در چشم سکوت

فرشته غم

ماه در فرات

روزشمار قمری

کتاب شناسی موسیقی

دریای فقاهت

پا به پای اشک

از سبوی انتظار

سیاحت آفاق

بازشناسی لیبرالیسم و جهانی شدن

روزشمار شمسی

آفتاب حسن

عفت کلام در قرآن

ربا و راه های گریز از آن

معاشرت زنان و مردان از دیدگاه اسلام

نوجوان و معاد

تربیت الگویی زنان در قرآن

فروغ اندیشه

رسانه و جنبش های اسلامی معاصر

انقلاب مشروطه در بوته نقد

کلمه طیبه (ویژه روز ارتش جمهوری اسلامی ایران)

روایت حضور

ره یافت (3)

شهره عارفان (ویژه نامه محیی الدین ابن عربی)

تندیس استقامت

آغاز بیداری (ویژه نامه قیام پانزده خرداد)

معراج اندیشه

از تبار آسمان و آیینه

از چشمه تا دریا

سیطره دین بر ساحت دنیا

سنت امتحان در زندگی انسان

نشان نزول (3)

عملکرد مجامع بین المللی در عرصه جهانی (بررسی ساختار و عملکرد سازمان ملل متحد)

روح جاری طبیعت (آب)

فلسفه اخلاق

حدود ارتباط با کافران

کتاب شناسی توصیفی استاد شهید آیت اللّه مرتضی مطهری

جامعه شناسی قشرها و نابرابری اجتماعی از دیدگاه اسلام

مبارزه با فقر، فساد و تبعیض، با تمرکز بر نقش راهبردی صدا و سیما

مطالعه تطبیقی جرم سیاسی

زن در تاریخ و اندیشه اسلامی

علل نمازگریزی و نقش رسانه در گسترش نماز (2)

اسوه محدثان

شهید مصطفی خمینی در نگاه تاریخ

اجرای حدود در اسلام

گذری بر حقوق همسایگان در روایات و حقوق موضوعه

خانه گریزی دختران؛ ریشه ها و پی آمدها

مسجد

زیستن با پیامبر

انتظار؛ بایدها و نبایدها

تأثیر پوشش اسلامی در مهار غریزه جنسی

جوانان و داستان هایی از بحارالانوار

حسادت؛ زمینه های رشد و راه های جلوگیری از آن

اسلام و چالش های فکری معاصر (سکولاریسم)

روزشمار میلادی

زن و مبانی اسلامی

زن و مبانی اسلامی

آقای سید محمد مکتبی، 60 صفحه، شناسه 1/3، اسفند 1374.

با پیدایش اسلام و گسترش آموزه های رستگاری بخش آن، مهم ترین رویداد تاریخی در طول زندگی اجتماعی زن رخ داد؛ زیرا اسلام، جایگاهی بلند مرتبه و هویتی والا برای زن مسلمان به ارمغان آورد. با دگرگونی هایی که در پی آموزه های اسلامی در جایگاه اجتماعی زن پدید آمده است، به اهمیت شکوفاسازی شخصیت فطری زن و خودباوری و بازیابی هویّت اسلامی وی پی می بریم. باید دانست بی توجهی به چنین مقوله سرنوشت سازی، به خودباختگی اجتماعی زن و سرگردانی همه افراد جامعه خواهد انجامید. این نوشته که از عنوان هایی مانند: مقام و منزلت معنوی زن در اسلام، الگوهای عملی برخورد اسلام با زنان، زن ایرانی، خودباوری و بازیابی هویت اسلامی تشکیل شده است، به ضرورت توجه به واقعیت زن، مسئولیت ها و تعهدات طبیعی و الهی او می پردازد. همچنین با برشمردن موارد اهمیت برنامه ریزی در این زمینه، برخی دستورالعمل های اجرایی را پیشنهاد می کند.

زن و اجتماع

زن و اجتماع

آقای سیدمحمد مکتبی، 89 صفحه، شناسه 2/3، اسفند 1374.

زنان به عنوان نیمی از پیکره هر اجتماع انسانی، در باروری و پویایی آدمیان در زمینه های گوناگون فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، نقش مهمی دارند. زن به عنوان یک موجود بشری از حقوق طبیعی و قانونی برای تعیین سرنوشت خود و جامعه اش برخوردار است. ازاین رو، افزون بر ایفای نقش خانوادگی باید در جامعه، حضوری پویا و نقش آفرین داشته باشد تا بتواند در رهیافت های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و

ص:16

فرهنگی جامعه، شرکت کند. مشارکت زنان در تصمیم گیری های کلان اجتماعی و بهره گیری از اندیشه های آنان، سبب می شود زنان از انزوا خارج گردند و به صورت یک عنصر کوشا در عرصه های اجتماعی ظاهر شوند. این نوشتار به بحث هایی هم چون: زن در جامعه و مشارکت اجتماعی، زن و مسئولیت اجتماعی او، مسئولیت و مشارکت اجتماعی زنان در ایران اسلامی، زن ایرانی و مشارکت در سازندگی و زن ایرانی و رسالت جهانی می پردازد.

زن و خانواده

زن و خانواده

آقای سیدمحمد مکتبی و سعید هدایتی، 67 صفحه، شناسه 3/3، اسفند 1374.

کانون خانواده، یکی از اساسی ترین ارکان جامعه های بشری و نخستین آموزشگاه و پرورشگاه انسان ها به شمار می آید. کانون خانواده،ایستگاه تبادل سنت های اجتماعی، فرهنگ و تمدن، آموزشگاه ارزش های انسانی و اخلاقی، پرورشگاه روح و روان و کارگاه الگوآفرینی و سرنوشت سازی است. پس در یک جمله، رستگاری و نگون بختی جامعه به فراهم آوردن سلامت خانواده بستگی دارد. در این میان، نقش زن در خانواده بسیار برجسته است.

در این راستا تبیین هرچه بهتر نقش زنان در پدید آوردن سلامت روانی خانواده و جامعه، یکی از تلاش های فرهنگی است که پی آمدهای سودمندی خواهد داشت. این نوشتار با همین نگرش، به مسایلی هم چون: خانواده؛ کانون عواطف انسانی، زن و اقتصاد خانواده، می پردازد. هم چنین در گفتاری با عنوان: زن و مسئله طلاق راه کارهایی را برای تقویت بنیان خانواده، پیش گیری از طلاق و آشنایی با مسایل حقوقی زنان، آورده است.

جایگاه زنان و خانواده از دیدگاه امام خمینی رحمه الله

آقای سید محمد مکتبی و سعید هدایتی، 100 صفحه، شناسه 4/3، اسفند 1374.

نقش زن و خانواده در انقلاب اسلامی، واقعیتی است انکارناپذیر و در نوع خود، کم نظیر یا بی نظیر. تبیین هرچه بهتر نقش زن در اجتماع، پی آمدهای سودمند

ص:17

بی شماری خواهد داشت که در این نوشتار به مواردی از آن اشاره شده است. به طور کلی، بهترین، مهم ترین و مطمئن ترین منبع در بررسی نقش زنان در انقلاب اسلامی و ریشه یابی آن، دیدگاه های روشن و شفاف حضرت امام خمینی رحمه الله است. این نوشتار، عنوان هایی مانند: امام خمینی رحمه الله و نقش زنان در انقلاب اسلامی، موقعیت اجتماعی زن از دیدگاه حضرت امام خمینی رحمه الله، زن، خانواده و تربیت اسلامی از دیدگاه امام خمینی رحمه الله، امام خمینی رحمه الله و سیره عملی ایشان در ارتباط با زنان را دربردارد.

امید که در نظر پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند، پذیرفته آید.

امر به معروف و نهی از منکر

امر به معروف و نهی از منکر

آقای سعید امیر کاوه و محمد رضا آقایی، 4 صفحه، شناسه 7، مهر 1374.

چند سالی است گسترش منکرات و کج روی های اجتماعی، روند فزاینده ای به خود گرفته است. پدیده خطرناک و آزار دهنده کج روی اجتماعی، یکی از مسایلی است که ارکان زندگی اجتماعی را تهدید می کند. به همین دلیل، کارشناسان امور اجتماعی و خانواده ها در این زمینه، نگرانی های فراوانی دارند.

این نوشتار برای بررسی راه کارهای اجرایی دو اصل واجب «امر به معروف» و «نهی از منکر» در جامعه اسلامی، افزایش کارآیی آن و ترسیم مشکلات اجرایی فرا روی این دو اصل به نگارش درآمده است.

این پژوهش از چهار بخش اصلی تشکیل شده است که عبارتند از: جایگاه شرعی امر به معروف و نهی از منکر، ویژگی ها و تفاوت های جوامع سنتی و جدید، بررسی شرایط و مراحل امر به معروف و نهی از منکر در جوامع جدید.

عوامل تضعیف خودباوری فرهنگی

عوامل تضعیف خودباوری فرهنگی

آقای محمدعزیز بختیاری و محمد فولادوند، 94 صفحه، شناسه 8، شهریور 1374.

فرهنگ، میراث هزاران سال تلاش فکری، هنری، صنعتی، معماری و... نسل های پیشین یک ملت است. این فرهنگ از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و گاه از دیگر

ص:18

فرهنگ ها نیز اثر پذیرفته است. فرهنگ بسان هر کالای گران بهای دیگر همواره در خطر دستبرد راهزنان و شیّادان قرار دارد. در قرن های اخیر، کشورهای استعماری به دو دلیل کوشیده اند فرهنگ جامعه های دیگر را سست و نابود کنند؛ نخست به دلیل هدف های سیاسی و سودجویی های اقتصادی و دوم، برای جهانی کردن فرهنگ. پژوهش حاضر می کوشد به ریشه یابی عوامل تضعیف فرهنگ و باورهای فرهنگی بپردازد. سپس چگونگی تأثیرپذیری از فرهنگ های دیگر کشورها به ویژه کشورهای غربی را بررسی می کند و نقش رسانه های خارجی، گروهی و داخلی را در این زمینه برمی شمارد. امید است برنامه سازان عزیز و پژوهش گران ارجمند، از این نوشتار، بهره گیرند.

زندگی فرهیختگان و اندیشمندان

زندگی فرهیختگان و اندیشمندان

کار گروهی، 60 صفحه، شناسه 10، مهر 1374.

این نوشتار با هدف الگوسازی سالم برای نسل جوان، به بررسی زندگی فرهیختگان و اندیشمندان مسلمان می پردازد. این وارثان دانش پیامبران و ره پویان راه رستگاری همواره با مشعل دانایی و اندیشه خویش، مسلمانان را از فراز و نشیب رویدادهای تاریخ، گذر داده اند. در میان اندیشمندان دین، فرهیختگانی که معارف الهی را با سیر و سلوک، به نهان خانه جان راه داده و پذیرا شده اند، نقش برجسته تری دارند.

این پژوهش کوشیده است تا جنبه های علمی، شیوه های ویژه سلوکی آنان، مقام والای شان در توحید و حضور پوپایی آنان در مسایل اجتماعی را بررسی کند.

این نوشتار، عنوان های زیر را دربرمی گیرد: زندگینامه، ویژگی های اخلاقی و عرفانی، شیوه های تربیتی، پندارها و کردارهای حکیمانه، ارتباط آنان با حضرت امام خمینی رحمه الله . در پایان نیز پیشهادهایی به برنامه سازان عزیز ارائه شده است.

سیمای روزانه فرد مسلمان

سیمای روزانه فرد مسلمان

آقای مهراب صادق نیا، 160 صفحه، شناسه 12، خرداد 1382.

برنامه ریزی از ضروریات زندگی و اصول پذیرفته شده عقل است که انسان به

ص:19

کمک آن، به اهداف خویش دست می یابد.

اسلام که کامل ترین و آخرین برنامه کمال انسان است. بر این اصل مهم پیشرفت در زندگی تأکید کرده و با جامع نگری بی مانند خود، برای تمام زوایای زندگی آدمی، راهکارهایی دارد. البته با عمل به پاره ای از این دستورها و نادیده گرفتن دیگر موارد نمی توان آن گونه مسلمان بود که رسول خاتم در پی آن بود، بلکه جهت دست یابی به الگوی برنامه ریزی مسلمان واقعی باید به تمامی رهنمودهای دینی توجه کرد تا برنامه جامع و کامل اسلامی اجرا شود.

بیان ویژگی های مسلمان واقعی و ارائه تصویری جامع از او، مشروط است به شناخت آداب و اصولی که از نظر اسلام باید در تمام فعالیت های روزانه وی جریان داشته باشد.

کتاب حاضر تلاشی است برای ارائه چهره واقعی و حقیقی یک انسان مسلمان. بخش های سه گانه این کتاب به سه دسته روایات استفاده شده است. در بخش اول، به تقسیم کلی اعمال یک روز فرد مسلمان پرداخته و اصول و کلیات هر قسم بیان شده است. در بخش دوم، اعمالی هر روز یک مسلمان آمده است. در بخش سوم با ابهام از روایاتی که برای مواقع خاص، اعمالی را برای مسلمانان لازم شمرده اند و با توجه به اهمیت شب و روز جمعه در قاموس اسلام، اعمال این شب و روز بیان گشته است.

حق رأی و انتخابات

حق رأی و انتخابات

آقای سعید خردمندی، 248 صفحه، شناسه 16، تیر 1374.

«انتخابات»، برگزیدن یک اندیشه از میان اندیشه هایی است که در یک جامعه، به میدان آمده است. با توجه به نقش بسیار مهم «انتخابات» در جامعه امروز انسانی، بررسی مبانی و راه کارهای حقوقی این ساختار ضروری می نماید. افزون بر آن، این پدیده در تاریخ اسلام نیز فراز و نشیب هایی داشته است که بررسی آن سودمند

ص:20

خواهد بود.

این مجموعه می کوشد با بررسی گوشه ای از مبحث حق رأی و انتخابات در اسلام به این موضوع ها بپردازد. حقّ و حقوق، مبانی و اهداف حقوق، رابطه حقوق با قانون و عرف، تقسیم بندی حقوق، حقوق طبیعی، حق رأی و نظر اکثریت از دیدگاه عقل و عقلاء، مبانی شرعیِ اعتبار آرای مردم، انتخابات یا تبلور حق رأی در جامعه. در پایان نیز مطالعه ای تطبیقی با حقوق دیگر کشورهای جهان صورت گرفته است.

نظم و انضباط

نظم و انضباط

آقای عبداللّه بنیادی، 124 صفحه، شناسه 17، مهر 1374.

وجود «نظم» در یک ساختار کوچک اجتماعی به همان اندازه اهمیت دارد که «نظم مداری» در سراسر ارکان جامعه.

این اهمیت آن گاه آشکار می شود که بپذیریم هرگونه ره آورد سودمند «نظم مداری» به سود همه اعضای اجتماع است. در مقابل، پی آمدهای زیان بار «بی نظمی» نیز دامان همه افراد جامعه را خواهد گرفت.

این نوشتار می کوشد با اشاره به جنبه های پر دامنه نظم، از آیات و روایات و سیره معصومان علیهم السلام و شیوه بزرگان دین و دانش، بهره گیرد. این پژوهش از عنوان های زیر تشکیل شده است: نظم وانضباط در لغت و اصطلاح، نظم و انضباط در سیره علمی و عملی بزرگان، جلوه هایی از نظم فردی، تجلّی نظم در نظام اجتماعی، تجلّی نظم در امور اقتصادی و نظامی، عوامل بی نظمی، رمز دست یابی به نظم و ایجاد انضباط در فرزندان.

وحدت

وحدت

آقای سلیمان طایی، 34 صفحه، شناسه 23، تیر 1375.

«وحدت» رکن حیات آفرین جامعه اسلامی است. جامعه اسلامی تنها بر پایه «وحدت» اجتماعی، خواهد توانست از گذرگاه های پرهراس رویدادهای جهانی به سلامت بگذرد. در این پژوهش، با هدف تبیین جایگاه «وحدت» در اندیشه

ص:21

شخصیت های اسلامی، دیدگاه های آنان درباره «وحدت» مورد بررسی قرار گرفته است. عنوان های این نوشتار عبارت است از: سیدجمال الدین اسدآبادی، شیخ محمد عبده، شیخ محمدرشید رضا، شیخ محمد غزالی، امام خمینی و وحدت اسلامی، امام خمینی و آثار اتحاد اسلامی، امام خمینی و وظیفه علما، آیت اللّه خامنه ای، مرتضی مطهری، محمد عبدالغنی، حسن مصری، امام موسی صدر، آیت اللّه کاشانی، آیت اللّه سیدحسن مدرس، آیت اللّه قمی، آیت اللّه العظمی بروجردی، اقبال لاهوری، شیخ محمدحسین آل کاشف الغطاء، آیت اللّه سیدعبدالحسین شرف الدین، علامه امینی و الغدیر، دانشمندان اهل تسنن، دانشمندان و علمای شیعه. امید است این پژوهش برای برنامه سازان عزیز و پژوهش گران ارجمند، سودمند افتد.

بررسی برخی از شیوه های تعمیق بینش سیاسی

بررسی برخی از شیوه های تعمیق بینش سیاسی

آقای سید عبدالقیوم سجادی، 120 صفحه، شناسه 24، 1382.

هم زمان با تشکیل نظام جمهوری اسلامی، عالمان و روشن فکران دینی با مسائل و پرسش های جدیدی در زمینه حکومت، سیاست و دولت رو به رو شدند، به ویژه آن که طرح این مباحث به دلیل نبود پیشینه پژوهشی مدوّن، نیازمند تلاش مستمر عالمان و روشنفکران دینی است. با این حال، پس از گذشت دو دهه از انقلاب هنوز پرسش ها و مسائل جدی در زمینه مسائل سیاسی و دینی در جامعه وجود دارد.

بینش و آگاهی سیاسی جامعه اسلامی، عاملی است که دولت اسلامی را در اجرای برنامه های عالی انسانی و الهی اش یاری می کند؛ به گونه ای که اگر برترین زمامدار در جامعه اسلامی حضور داشته باشد، ولی مردم به سرنوشت سیاسی خویش بی اعتنایا ناآگاه باشند، زمینه های استقرار عدالت و اجرای قوانین الهی فراهم نخواهد شد.

نوشته حاضر درباره برخی از شیوه های تعمیق بینش سیاسی در منابع دینی و به ویژه نهج البلاغه در هفت محور از مهم ترین عنوان های مرتبط با موضوع تحقیق کرده و با بررسی جایگاه و اهمیت موضوع، رابطه آن با بینش سیاسی و دلایل و شواهدی

ص:22

از گفتار معصومین علیهم السلام و نیز جامع بندی و نتیجه گیری از آن را بیان داشته است.

در این پژوهش، درباره مطالب زیر بحث شده است؛ عبرت گیری از تاریخ و پی آمدهای آن، ویژگی ها و روش های جریان های سیاسی سالم و ناسالم، توجه دادن به مسئولیت های سیاسی _ اجتماعی، اهمیت مشارکت سیاسی و نقش آن در تعمیق بینش سیاسی، شیوه اسوه گزینی، تبیین و معرفی ابعاد سیاسی دین، دستاوردها و موانع تعمیق بینش سیاسی.

اسلام و مسیحیت

اسلام و مسیحیت

آقای محمدرضا زیبایی نژاد، 55 صفحه، شناسه 25، آذر 1376.

دست مایه ای ست به مناسبت فرا رسیدن ایام میلاد حضرت عیسی علیه السلام و پاسداشت جایگاه معنوی آن حضرت. این نوشتار بر آن است تا با ارائه تصویری روشن از شخصیت والای حضرت مسیح علیه السلام نگرش های ناروا را از چهره آن حضرت بزداید.

در این پژوهش به چنین موضوع هایی پرداخته می شود: عیسی در منابع اسلامی، پیامبر موعود و تولد اعجازآمیز _ عیسی علیه السلام پیامبری ظلم ستیز و انقلابی، علم و عالمان در کلمات پیامبران _ مذهب و آزادی، تفاهم مذهبی _ جایگاه ایمان، محبت وامید در مسیحیت و اسلام _ گناه از دیدگاه اسلام و مسیحیت توبه.

فقه اطلاع رسانی

فقه اطلاع رسانی

آقای محمدرضا زیبایی نژاد، 25 صفحه، شناسه 26، اسفند 1376.

این مجموعه می کوشد بحث هایی را در محورهای زیر مورد بررسی قرار دهد: فقه اطلاع رسانی، حقوق رسانه ها و خبرنگاران، حقوق رسانه ای مردم، حق متقابل حکومت و رسانه ها، ضوابط حاکم بر هیئت نظارت بر رسانه ها، مسایل حقوقی و دادگاه تخلفات رسانه ای.

بسیاری از مسایلی که در این گفتار از آن ها سخن به میان آمده است، در شرایط ویژه اجتماعی و مسایل جهانی، به موضوع های پیچیده ای تبدیل می شوند. به همین

ص:23

دلیل، تعیین حدود و حقوق آن ها، به بررسی های همه جانبه نیاز دارد.

این نوشتار با این هدف کوشیده است وظیفه شرعی دستگاه رسانه ای را تعیین و بررسی کند.

درآمدی بر فقه رسانه ها

درآمدی بر فقه رسانه ها

آقای محمد رضا زیبایی نژاد، 17 صفحه، شناسه 27، اردیبهشت 1376.

با گسترش شتاب آلود فن آوری ارتباطات در جهان کنونی، هیچ جامعه ای از تیررس رسانه ها در امان نمانده است. اهمیت و ماهیت این پدیده ایجاب می کند که از جنبه فقهی نیز به آن نگریسته شود.

به همین دلیل، این نوشتار، با ارائه تحلیلی از اهمیّت و ماهیت ارتباطات در جهان امروز، به نکته هایی درباره شیوه استنباط در مسایل رسانه ها اشاره دارد. در این مجموعه، موضوع هایی چون: رسانه به عنوان پدیده ای تازه، حضور پررنگ رسانه ها در دنیای جدید، شناخت احکام رسانه و مشکلات مربوط به آن آمده است. امید که نکته های یاد شده، بر استنباط های فقهی در این عرصه پرتویی تازه افکند و افق های روشنی را فرا روی پژوهش گران ارجمند و برنامه سازان عزیز بگشاید.

سیره نبوی

سیره نبوی

آقای حسن الهی، 115 صفحه، شناسه 2/30، خرداد 1377.

رفتار فردی و اجتماعی پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله نمونه برجسته ای در تاریخ اسلام به شمار می رود. مسلمانان با پیروی از این کردار خواهند توانست نمونه ارزش مندی از زندگی اجتماعی را برای جهانیان ترسیم کنند.

مجموعه حاضر، نوشتاری است که نمونه ای از روش و سیره عملی پیامبر بزرگ اسلام در همه جنبه های فردی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، نظامی و فرهنگی را به تصویر می کشد.

این پژوهش از بخش هایی هم چون: سیره اقتصادی _ نظامی و سیره سیاسی پیامبر

ص:24

بزرگ اسلام تشکیل شده است.

زندگی عرفا و اندیشمندان ایرانی شبه قاره هند

زندگی عرفا و اندیشمندان ایرانی شبه قاره هند

آقای حسن حضرتی، 16 صفحه، شناسه 40، اسفند 1374.

کشور پهنار ایران در طول تاریخ و تمدن کهن خویش همیشه افتخار وجود ستارگانی را داشته که توانسته اند در عرصه های علم و عرفان تحول گر جهان باشند.

این نوشتار بر آن است تا زندگی عارفان و اندیشمندان ایرانی شبه قاره هند را به تصویر بکشد و بزرگان آن سامان را معرفی کند. این مجموعه، به زندگانی این بزرگان پرداخته است: شیخ علی حزین، قاضی نوراللّه شوشتری، علی هجویری، سرمد کاشانی، خواجه نظام الدین اولیاء دهلوی، شاه عبداللطیف تبایی، بابافرید گنج شکر.

شیوه های تقویت احساس ارزش مندی در کودکان و نوجوانان

شیوه های تقویت احساس ارزش مندی در کودکان و نوجوانان

آقای محمدکاظم محمدیان، 17 صفحه، شناسه 50، بهمن 1376.

این مجموعه درباره شیوه های تقویت احساس ارزش مندی در کودکان و نوجوانان به نگارش درآمده است. یکی از نکته های مهم و ارزش مند در بهداشت اجتماعی، تندرستی روانی کودکان در خانواده و اجتماع است. احساس ارزش مندی، حس اعتماد به نفس را در کودک و نوجوان می آفریند و با دادن قدرت ابراز وجود به وی، استعدادهای نهفته او را آشکار می سازد.

این مجموعه از بخش هایی هم چون: تعریف و تمایز مفاهیم، موارد زمینه ساز کاهش خود ارزش مندی و سلب اعتماد به نفس، رهیافت هایی برای تقویت احساس ارزش مندی و رهنمودهای کلی در ایجاد احساس ارزش مندی، تشکیل شده است.

همبستگی اجتماعی

همبستگی اجتماعی

آقای محمدعزیز بختیاری، 19 صفحه، شناسه 53، بهار 1375.

همبستگی اجتماعی یکی از پدیده هایی است که در پویایی جامعه های انسانی نقش به سزایی دارد. بی توجهی به این موضوع در کوتاه مدت و دراز مدت، پی آمدهای ناگواری خواهد داشت. بنابراین، باید نقش این پدیده در دگرگونی های

ص:25

اجتماعی به درستی تبیین گردد و به عوامل اثرگذار در کاهش یا افزایش آن پرداخته شود. همبستگی اجتماعی در شکل گرفتن ساختار شخصیت فردی اعضای جامعه نیز نقش دارد و به پویایی تک تک اعضا خواهد انجامید.

این نوشتار می کوشد بحث های یاد شده را در گفتارهای زیر پی بگیرد: همبستگی اجتماعی چیست؟، نگاهی به دستورات اخلاقی _ اجتماعی اسلام و حقوق مؤمنین در برابر یکدیگر با استفاده از سخنان معصومین علیهم السلام .

شعایر (ویژه سالگرد رحلت امام خمینی رحمه الله )

کار گروهی، 33 صفحه، شناسه 57، خرداد 1375.

گاهنامه «شعایر» با هم یاری گروهی از پژوهش گران و نویسندگان مرکز پژوهش های اسلامی، هم زمان با مناسبت های گوناگون مذهبی و ملی برای یاری رساندن به برنامه سازان منتشر می گردد.

این مجموعه که به ارتحال جانگداز رهبر کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی رحمه الله اختصاص دارد، از بخش های زیر فراهم آمده است: مختصری از زندگی نامه امام خمینی رحمه الله، امام از نگاه شخصیت ها و رسانه های جمعی، امام و احیای تفکر دینی، امام و حوزه های علمیه، قیام 15 خرداد از دیدگاه مقام معظم رهبری، دست آوردهای قیام 15 خرداد، کتب و آثار علمی حضرت امام خمینی رحمه الله .

اسراف

اسراف

آقایان سیدکاظم رجایی، مهدی رجایی و محمد رجایی 171 صفحه، شناسه 64، شهریور 1375.

این نوشتار می کوشد با تبیین مفهومی و بررسی پی آمدهای اقتصادی بسیاری از آموزه های اسلامی، آن ها را به عنوان روشی برای طرح بحث هایی در اقتصاد اسلامی به کار بَرد. یکی از این مفاهیم که حرمت آن در فرهنگ اسلامی مورد توجه قرار گرفته، اسراف است.

این پژوهش، به اسراف در مال و امور اقتصادی نظر دارد. اسراف ممکن است به

ص:26

شکل اتلاف، تضییع، مصرف بدون نیاز، معطل گذاردن سرمایه و خروج از شأن در مصرف تحقق یابد. بنابراین، پی آمدهای زیان بار اسراف می تواند به کمبود منابع موجود در کوتاه مدت و از بین رفتن آن در بلند مدت بیانجامد. کنکاش در این زمینه راه کارهای اصولی بهره گیری از منابع موجود را پیش روی ما قرار می دهد. گفتارهای این پژوهش عبارت است از: مفاهیم، بهینه یابی در هزینه های تولیدی و اسراف، علل و راههای مقابله با اسراف، پی آمدهای اسراف، مصادیق اسراف، روایاتی درباره اسراف، جمع بندی و نتیجه گیری.

ولایت عشق

ولایت عشق

آقای حسین رحیم زاده، 85 صفحه، شناسه 65، شهریور 1376.

زندگی پربار معصومین علیهم السلام از دیرباز تاکنون همیشه راهگشای انسان هایی بوده که هماره در جستجوی حقیقت جاویدان بوده اند. ازاین رو کوشش های بسیاری در راه تحقق این امر انجام گرفته که نمونه آن سریال ولایت عشق می باشد.

این نوشتار مجموعه ای ست که به بررسی و نقد فیلم نامه دوران پایانی زندگی جاودانه امام رضا علیه السلام پرداخته و این اثر را از جنبه های گوناگون مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است.

این نوشتار از دو بخش تشکیل شده است. در بخش اول، به بررسی فیلم نامه از نظر شخصیت پردازی و رویدادهای داستان می پردازد. در بخش دوم، کاستی های فیلم نامه «ولایت عشق»، نقد و بررسی می شود.

مشارکت سیاسی در حکومت سیاسی

مشارکت سیاسی در حکومت سیاسی

آقایان نوربخش و داود فیرحی، 108 صفحه، شناسه 66، مرداد 1376.

اندیشمندان بی شماری درباره مشارکت سیاسی، سخن گفته و کارکردهای گوناگون آن را برشمرده اند. این پژوهش نیز باهدف پرداختن به مشارکت سیاسی در اسلام، می کوشد مقایسه ای تطبیقی میان آن با دیگر ساختارهای مشارکت در جهان انجام دهد.

ص:27

مشارکت سیاسی یکی از مهم ترین بحث های جامعه شناسی سیاسی است. این مجموعه از چهار فصل تشکیل شده است. فصل اول به تفاوت مشارکت سیاسی در نظام سیاسی اسلام با مشارکت در نظام های دیگر اشاره دارد. فصل دوم به رابطه فرد و دولت در نظام سیاسی اسلام می پردازد. فصل سوم، چهار بحث: شورا، امر به معروف و نهی از منکر، نصیحت ائمه معصومین علیهم السلام و بیعت را در برمی گیرد. در فصل پایانی نیز به نقش صدا و سیما در مشارکت سیاسی مردم در دو سطح نظری و تطبیقی پرداخته شده است.

تأملی بر انقلاب اسلامی ایران

تأملی بر انقلاب اسلامی ایران

آقایان محمدجواد نوروزی، عبدالوهاب فراهانی، مسعود پورفرد و خدایار خدایاری، 123 صفحه، شناسه 67، دی 1376.

مجموعه حاضر، پژوهشی است درباره انقلاب اسلامی؛ مهم ترین، گسترده ترین و ژرف ترین پدیده سیاسی ایران در قرن گذشته. انقلاب اسلامی ایران با دگرگون ساختن باورها و ارزش های مردم، نقش اسلام را در عرصه سیاست به جهانیان نمایاند.

اینک با گذشت دو دهه از این پدیده شگرف و با وجود تلاش های فراوان همه نهادها به ویژه صدا و سیما، برای معرفی جنبه های گوناگون آن، تبیین برخی زوایای آن هم چنان ضروری به نظر می رسد. صدا و سیما با توجه به جایگاهی که در بین قشرهای گوناگون مردم دارد، مهم ترین ابزار برای رسیدن به این هدف والا و ارزش مند به شمار می رود. این دفتر که با تلاش گروه سیاسی تهیه شده است، می کوشد زمینه مناسبی برای اطلاعات مورد نیاز مدیران، تهیه کنندگان و برنامه سازان و پژوهش گران گرامی فراهم آورد.

در این نوشتار، به این موضوع ها برمی خوریم:

جایگاه مذهب در تکوین و پیروزی انقلاب، آرمان های انقلاب، دستاوردهای

ص:28

انقلاب، آسیب شناسی انقلاب و محورهای انقلاب اسلامی.

طرح تحقیق مباحث فقهی مورد نیاز صدا و سیما

طرح تحقیق مباحث فقهی مورد نیاز صدا و سیما

گروه معارف اسلامی، 23 صفحه، شناسه 68، اردیبهشت 1376.

مجموعه حاضر در پی درخواست مدیران و برنامه سازان صدا و سیما و با توافق ریاست محترم سازمان، تهیه شده است. این طرح، به تحلیل و تبیین مباحث فقهی مورد نیاز و رایج در تولید برنامه های صوتی و تصویری سازمان می پردازد و در بر دارنده نمونه ای از پرسش های فقهی مورد نیاز سازمان در زمینه های: ورزش، کودک و نوجوان، تبلیغات، زندگانی ائمه علیهم السلام، مذاهب و فرقه های اسلامی، اطلاعات و اخبار، پوشش، زینت، آرایش، گریم و چهره پردازی، غنا، آواز و موسیقی است. در پایان نیز گفت وگوی فصل نامه «درایت» با دکتر علی لاریجانی، رئیس سازمان در این باره گنجانده شده است.

پاسخ به سؤالات مخاطبان برون مرزی صدا و سیما

پاسخ به سؤالات مخاطبان برون مرزی صدا و سیما

گروهی، 54 صفحه، شناسه 69، مرداد 1376.

این مجموعه، دفتر سوم از پاسخ به پرسش های دریافتی از طریق مخاطبان برون مرزی صدای جمهوری اسلامی ایران است. گروه معارف مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما پس از دریافت پرسش های مخاطبان رادیوهای برون مرزی، پاسخ آن ها را تهیه می کند و در اختیار برنامه سازان قرار می دهد تا پس از ترجمه، از طریق امواج رادیو، به آگاهی پرسش کنندگان و دیگر شنوندگان برسد.

این پرسش ها، موارد و ابعاد اعتقادی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و... را در بر می گیرد و برای هر کدام پاسخ مقتضی تهیه می شود.

هشدارهای اقتصادی (1)

هشدارهای اقتصادی (1)

گروه اقتصاد، 24 صفحه، شناسه 70، خرداد 1376.

دست یابی به استقلال اقتصادی و خودکفایی کشور اسلامی، یکی از اهداف نظام اقتصادی اسلام است. نظام اقتصادی اسلام می کوشد به دور از گرفتاری نظام های

ص:29

اقتصادی مادی گرا، هم از پی آمدهای زیان بار چنین ساختارهایی درامان باشد، هم این که جامعه اسلامی را به سوی پیشرفت همه جانبه بکشاند. با توجه به این موضوع، ضروری است به مسئله «اقتصاد» به دیده اصولی تر نگریسته شود. این مجموعه با چنین هدفی به جنبه های گوناگون وضعیت اقتصادی کشور می پردازد. سپس برای پیش گیری از برخی کاستی ها، هشدارهایی اقتصادی را بیان می کند.

این پژوهش از بخش های زیر تشکیل شده است: اهداف نظام اقتصادی اسلام، اصول نظام اقتصادی اسلام، رفاه اقتصادی اسلام، رشد و توسعه اقتصادی در اسلام، نظام مالی در اسلام، نظام پولی و بانکی اسلام، نظام بازار اسلامی و الگوی مصرف در اسلام.

هشدارهای اقتصادی (2)

هشدارهای اقتصادی (2)

گروه اقتصاد، 16 صفحه، شناسه 71، شهریور 1376.

این نوشتار بر آن است تا برای آگاهی دادن به قشرهای اجتماعی در امور اقتصادی اعم از تولید، توزیع و مصرف و بهره گیری بهینه از امکانات و ابزارهای موجود در جامعه، راه کارهایی بیان دارد. این موضوع، معیار مهمی در گسترش رفاه اجتماعی به شمار می رود.

الگوی مصرف در اسلام بر سه رکن: بهره گیری از نعمت های الهی، قناعت و صرفه جویی همراه با میانه روی و پرهیز از اسراف و تبذیر، استوار است. این مجموعه با استناد به گفتار پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله، ائمه اطهار علیهم السلام، امام خمینی رحمه الله و مقام معظم رهبری، ضرورت بهره گیری منطقی و علمی از امکانات موجود را برای بهبود وضع اقتصادی یادآور می شود. این پژوهش از بحث های زیر تشکیل یافته است: اهمیت کار، استقلال اقتصادی، اسراف، قرض الحسنه، مال اندوزی، الگوی مصرف، تولیدات داخلی، وقف، تورم، انرژی و عدالت اقتصادی.

اقتصاد اسلامی به عنوان یک علم اجتماعی

اقتصاد اسلامی به عنوان یک علم اجتماعی

ص:30

آقای یداللّه دادگر، 32 صفحه، شناسه 72، خرداد 1376.

می دانیم که هرگونه تلاش فکری در این دوران باید پشتوانه علمی داشته باشد؛ زیرا تنها در این صورت است که از پذیرش عمومی برخوردار می گردد. اقتصاد اسلامی، یکی از دانش هایی است که متأسفانه کم تر بدان پرداخته شده است. ازاین رو، پرسش هایی از سوی اندیشمندان مسلمان و غیرمسلمان درباره ماهیت آن، مطرح است. مجموعه حاضر با آگاهی از اهمیت «روش شناسی در اقتصاد اسلامی» می کوشد به این پرسش، پاسخ دهد که: «آیا اقتصاد اسلامی را می توان یک دانش دانست؟» این مجموعه از گفتارهایی هم چون: اشاراتی گذرا بر روش شناسی علم اقتصاد، تحولات کلی در این زمینه، به سوی مرز جدید، مراحل توسعه علم اقتصاد، مسایل روش شناسی تشکیل شده است.

امید است برای پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند، سودمند افتد.

علل اجتماعی فقر

علل اجتماعی فقر

کار گروهی، 24 صفحه، شناسه 73، تیرماه 1376.

دستمایه ایست گرانمایه درباره علل اجتماعی فقر از دیدگاه امام حسن عسگری علیه السلام . فقر پدیده ایست که در اثر عدم تخصیص درست منابع موجود در جامعه بین افراد و تجمع ثروت و سرمایه کشور در دست عده ای خاص به وجود می آید. این نوشتار کوشیده است تا عوامل و ریشه های پیدایش فقر را شناسایی و راه حل ها و اقدامات لازم جهت زدودن و یا حداقل کاهش این معضل، ارائه نماید. برای تسریح و تسهیل در امر فقرزدایی باید از سه چشمه اصیل و ریشه دار اسلامی و دیدگاه های برگرفته از کلمات نورانی معصومین علیهم السلام و آیات و روایات موجود استفاده نمود، و در جهت به وجودآوردن عدالت و مساوات و تزریق منابع و امکانات در بین آحاد جامعه، این پدیده شوم را از میان برداشت.

مجموعه حاضر از دو بخش عوامل اجتماعی فقر و هشدارهای اقتصادی تشکیل شده است.

ص:31

بهره وری از دیدگاه آیات و روایات

بهره وری از دیدگاه آیات و روایات

آقای جهانیان، 31 صفحه، شناسه 74، اردیبهشت 1376.

این مجموعه با نگاهی گذرا به منابع دینی می کوشد بهره وری را در محورهایی چندگانه بررسی کند. این نوشتار با اصل قرار دادن یکی از معروف ترین نظریه های بهره وری است، که می خواهد دیدگاه های دینی را از منبع های اسلامی استخراج کند. در این پژوهش، گفتارهای زیر را می توان یافت: اشتغال به کار، تعریف عمر و وقت، اهمیت وقت ازدیدگاه قرآن، مصادیق اسراف و تبذیر، کیفیت عمل نه فقط کمیت و کارآییِ درست.

افزون بر این، پیشنهادهایی کاربردی نیز در پایان مجموعه آمده است. امید آن که برای پژوهش گران ارجمند و برنامه سازان گرامی، سودمند افتد.

نقدی بر یک مصاحبه پیرامون تعامل و تعارض بین فقه و حقوق بشر

نقدی بر یک مصاحبه پیرامون تعامل و تعارض بین فقه و حقوق بشر

آقای محمدرضا زیبایی نژاد، 16 صفحه، شناسه 81، تیر 1376.

نوشته حاضر نقدی است بر گفت وگوی مجله «فرزانه» با آیت اللّه موسوی بجنوردی که باعنوان «تعامل و تعارض بین فقه و حقوق بشر» در شماره 8 آن نشریه (زمستان 1375) آمده است.

این گفت وگو بر پایه پرسش هایی در این زمینه ها شکل گرفته است: میزان هم خوانی اصول جهانی حقوق بشر با چارچوب اندیشه اسلامی، ارث زن از زمین، ادله اربعه، عقد دختر بچه 3 یا 4 ساله با مرد 30 یا 40 ساله، کتک زدن زن، تدبیر زن و اداره خانواده، تقاضای بیش از تمکین جنسی از سوی مرد، دیه مرد و زن. هم چنین درباره نفقه پاسخ های لازم ارائه شده است.

ص:32

ضوابط شرعی اشتغال بانوان

ضوابط شرعی اشتغال بانوان

آقای مهدی هادوی، 9 صفحه، شناسه 82، اردیبهشت 1376.

این نوشتار درصدد است ضوابط شرعی حضور زنان را در صحنه کار و تلاش اقتصادی بیان کند. هرچند اسلام، مردان و زنان را به فعالیت اقتصادی و اشتغال فرا می خواند و هر دو را مالک درآمد خویش می شمارد، ولی محدودیت هایی نیز در نظر گرفته است. یکی از این محدودیت ها، ضوابط مربوط به فرآیند فعالیت اقتصادی اعم از تولید و توزیع و رابطه افراد با یکدیگر در محیط کار است. در این میان، چون از دیدگاه اسلام، مدیریت امور خانواده بر عهده مرد است، هرگونه کار اقتصادی زن در بیرون از خانه به اجازه شوهر بستگی دارد. بدین ترتیب اگر شوهر، زن خویش را از کار کردن باز دارد، زن باید بدان گردن نهد. این پژوهش با نگاهی گذرا به پیشینه کار زنان و محدودیت های آنان، از حقوق مرد بر زن، سخن به میان می آورد. سپس بر پایه مواد قانون مدنی، برخی موارد حقوقی این پدیده را مورد کنکاش قرار می دهد.

عنوان های این نوشتار عبارت است از: جواز اشتغال بانوان، محدودیت اشتغال، حقوق مرد بر زن، مسئله تزاحم، مصلحت و مفسده، نگاهی به قانون مدنی ایران، منافات اشتغال همسر با مصالح خانواده و شوهر محجور.

مبانی هنری قصه های قرآن

مبانی هنری قصه های قرآن

آقای ابوالقاسم حسینی (ژرفا)، 248 صفحه، شناسه 85، تیر 1376.

در میان کتب آسمانی، قرآن بی شک از جهت قصه و حکایت رهاوردی بزرگ و مثال زدنی دارد. اصرار قرآن بر قصه گویی و قصه خوانی هر خواننده ای را به شگفتی وا می دارد. انسان از خود می پرسد که مگر قصه چیست و چه می کند که آفریدگار هستی در آخرین پیام به آفریده خویش او و پیروانش را به تأمّل در قصه های قرآن فرا می خواند.

این اثر از عنوان های زیر تشکیل شده است: تعریف قصه قرآنی، اسلوب قصه قرآنی، ماهیت و انواع قصه قرآن، عناصر قصه قرآنی، مفاهیم و آثار قصه قرآنی و

ص:33

نمونه برداشت قصه های قرآنی.

دیدگاه هنرورزان درباره سینمای دینی

دیدگاه هنرورزان درباره سینمای دینی

آقای غلام رضا نورمحمدی، 39 صفحه، شناسه 92، دی 1376.

با گذشت دو دهه از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و پیدایش رخدادهای چند سال گذشته، کنکاش درباره «سینمای دینی»، به مرحله حساس تری گام نهاده است. در این میان، آشنایی با دیدگاه های پژوهش گران هنر دینی و هنرمندان این عرصه، راه نوینی فراروی آینده «هنر و سینمای دینی» می گشاید.

این مجموعه، دیدگاه های هنرورزان و سینماگران را درباره سینمای دینی بررسی می کند. در این پژوهش، نظر برخی پژوهش گران و هنرمندان فعال در این عرصه مانند: مسعود جعفری جوزانی، اسماعیل نبی اردلان، اصلانی، قائم مقامی، دکتر احمدی، بهروز افخمی، صادقی، فهیمی فر، سیف اللّه داد، فرید، مهدی شجاعی، طالب زاده، رجبی، فاطمه بهزادپور، حمیدرضا محسنی، علی شیخ مهدی، نبوی، شفیعی سروستانی، وارسته، مجتبی راعی، حجج الاسلام رضایی، زم و ایازی و شهید مرتضی آوینی آورده شده است.

درآمدی بر مباحث اسلام و توسعه

درآمدی بر مباحث اسلام و توسعه

آقای محمدرضا یوسفی، 24 صفحه، شناسه 94، آذر 1379.

«توسعه» یکی از موضوع هایی است که در جهان کنونی، جایگاه ویژه ای دارد. خواه ناخواه، کشورهای اسلامی نیز از این پدیده جهانی بی بهره نیستند. در این میان، بررسی علمی این موضوع و تبیین جایگاه آن در مکتب اسلام، یکی از دغدغه های اصلی پژوهش گران مسلمان است.

این نوشتار که درآمدی است بر بحث اسلام و توسعه، می کوشد با تبیین دقیق موضوع های مربوط به توسعه، برای دست یابی به نتیجه ای معنادار از ارتباط دین و

ص:34

توسعه، بستری مناسب فراهم آورد. این مجموعه، موارد زیر را دربرمی گیرد: دین و توسعه، مفهوم توسعه، مفهوم دین، گونه های ارتباط دین و توسعه.

رفاه طلبی و نقش آن در سقوط جوامع

رفاه طلبی و نقش آن در سقوط جوامع

کار گروهی، 6 صفحه، شناسه 96، بهمن 1376.

هرچند توسعه اقتصادی یکی از ویژگی های زندگی در جهان معاصر است، ولی محدود گشتن آن در یک جنبه ویژه، به ساختار اصلی توسعه ضربه خواهد زد.

رفاه طلبی یکی از پی آمدهای زیان بار رشد و توسعه اقتصادی یک جانبه است. تنها راه پیش گیری از پیدایش چنین پدیده ای نیز روی آوردن به اصول راستین توسعه و پرهیز از به کار بستن روش های ناکارآمد است.

عنوان های این پژوهش عبارت است از:

رفاه طلبی و نقش آن در سقوط جوامع، نامطلوب بودن دنیا زدگی و رفاه طلبی، منافات رفاه زدگی با توسعه اقتصادی، اعتدال در مصرف، طریقه نجات.

پاسخ به شبهات اهل سنت

پاسخ به شبهات اهل سنت

آقایان محمدجواد عبداللهی، عبدالواحد بامری، مهران بامری و جلال سبحانی، 123 صفحه، شناسه 100، شهریور 1376.

با توجه به تبلیغات پردامنه دشمنان اسلام برای برهم زدن همبستگی ملت های مسلمان، شاهد شبهه افکنی های فراوان در ذهن مسلمانان هستیم. در این میان، آشکار است که هرگونه پاسخ غیرمنطقی به این شبهه ها، پی آمدهای ناگوارتری خواهد داشت.

این مجموعه می کوشد با پاسخ دادن به شبهه های رایج در ذهن مخاطبان برنامه های برون مرزی صدا و سیما، به این تلاش وحدت آفرین بپیوندد.

پژوهش حاضر با عنوان «پاسخ به شبهات اهل سنت»، نخستین گام در این راه است.

بی شک، پاسخ گویی مستند به شبهه های گوناگون عقیدتی، فکری، فرهنگی،

ص:35

اجتماعی و... می تواند حق جویان را به سوی شاهراه نور و حقیقت رهنمون گردد.

امید آن که برای بهره برداری پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند، سودمند افتد.

بررسی جزوه «صدا و سیما و توسعه»

بررسی جزوه «صدا و سیما و توسعه»

آقای عباس معلمی، 44 صفحه، شناسه 107، آبان 1376.

جزوه «صدا و سیما و توسعه» چندی پیش به همت «مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه ای» سازمان صدا و سیما انتشار یافته بود.

مجموعه حاضر با نگرشی دوگانه به بررسی درون مایه این جزوه می پردازد. نقد اول _ که تفصیل بیشتری دارد _ از دیدگاه «توسعه فرهنگی و اجتماعی» و نقد دوم از دیدگاه «توسعه اقتصادی» به سرفصل های جزوه یاد شده می نگرد.

در واقع، این پژوهش پیوستی است بر جزوه «صدا و سیما و توسعه» و گامی است برای بهبود تصمیم گیری در فرآیند پژوهش های سازمان صدا و سیما. امید است روند پژوهش های سازمان تا بدان جا پیش رود که این گونه گفت وگوهای علمی بسی فراتر از چاپ و انتشار دست نوشته های پژوهشی صورت پذیرد. به هر حال، این نوشتار را آغازی فرخنده برای ایجاد تفاهم فکری روز افزون میان حوزه های پژوهشی سازمان می دانیم و برای همه همکاران پرتلاش خود در خانواده بزرگ صدا و سیما، رستگاری آرزومندیم.

بررسی رژیم حقوقی دریای خزر پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی

بررسی رژیم حقوقی دریای خزر پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی

آقای سعید خردمندی، 21 صفحه، شناسه 110، آبان 1376.

دریای خزر، بزرگ ترین دریاچه دنیا است که در یکی از منطقه های استراتژیک جهان قرار گرفته است.

نیاز فراوان برای بررسی نظام حقوقی دریای خزر و کمبود بحثهای کارشناسی درباره آن در تفسیرهای سیاسی پس از خبر صدا و سیما، گروه حقوق مرکز

ص:36

پژوهش های اسلامی را واداشت تا رژیم حقوقی دریای خزر را در پیش و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بررسی کند. این پژوهش، پس از بررسی دیدگاه های پنج کشور ساحلی دریای خزر، با توجه به شرایط کنونی، راه حلی را پیشنهاد کرده است.

ماهیت کنوانسیون محو کلیه اشکال تبعیض علیه زنان

ماهیت کنوانسیون محو کلیه اشکال تبعیض علیه زنان

آقایان سعید خردمندی و محسن قدیر، 43 صفحه، شناسه 111، آبان 1376.

نوشتاری است درباره ماهیت کنوانسیون «محو کلیه اشکال تبعیض علیه زنان» و عملکردهای گوناگون کشورهای جهان درباره آن. این پژوهش می کوشد با دیدی منصفانه و پرهیز از برخوردهای شعارگونه و احساساتی، به دور از حُبّ و بغض به موضوع بنگرد. این مجموعه با فراخواندن صدا و سیما به کوشش گسترده در این زمینه، بحث و تضارب آرا درباره آن را وظیفه این سازمان می داند. هم چنین بررسی این کنوانسیون را به همکاری خانواده بزرگ صدا و سیما وابسته دانسته است.

بررسی و ارزیابی کنوانسیون محو کلیه اشکال تبعیض علیه زنان

بررسی و ارزیابی کنوانسیون محو کلیه اشکال تبعیض علیه زنان

آقایان محمدرضا زیبایی نژاد و حق شناس، 63 صفحه، شناسه 112، آذر 1376.

کنوانسیون «محو کلیه اشکال تبعیض علیه زنان» از معاهده هایی است که در کشور ما مطرح گردیده و بحث های دامنه داری درباره چند و چون آن پدیدار گشته است.

این پژوهش که از سوی واحد «مطالعات و تحقیقات زنان مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما» انجام گرفته است، با توجه به نظرهای مطرح شده در مجامع علمی و سیاسی به بررسی این معاهده می پردازد. عنوان های زیر در این پژوهش به چشم می خورد: نگاه تاریخی، مبانی کنوانسیون، جایگاه سازمان ملل، دیدگاه ها، کنوانسیون و قوانین داخلی، کنوانسیون و فقه اسلامی، پی آمدهای تربیتی و اجتماعی، راهکارها و پیشنهادات و استفتائات مقام معظم رهبری.

ص:37

در بی کران نیایش

در بی کران نیایش

آقای سیدباقر میرعبداللهی، 91 صفحه، شناسه 113، شهریور 1376.

مجموعه ای ست که برای بزرگداشت ماه مبارک رمضان و ایام و لیالی پرفیض و برکت آن در 30 بخش فراهم آمده است. درون مایه این مجموعه _ همان گونه که از نام آن برمی آید مناجات بوده و از نثری ادبی برخوردار است. بیشترین بخش این مجموعه، برگردان ادبی مناجات هایی مانند: دعای کمیل، ابوحمزه ثمالی، مناجات خمسه عشر، مناجات شعبانیه است.

امید آن که پژوهش گران ارجمند و برنامه سازان گرامی بتوانند از آن بهره کافی ببرند.

شعایر ویژه سیزدهم رجب

شعایر ویژه سیزدهم رجب

کار گروهی، 42 صفحه، شناسه 115، مهر 1376.

این ویژه نامه به مناسبت سیزدهم رجب؛ زادروز مولود کعبه، حضرت امیرمؤمنان، امام علی علیه السلام تهیه شده است. در این ویژه نامه می خوانیم: گزینه ای از سخنان کوتاه امیرالمؤمنین علیه السلام، میلاد مولا از زبان مادرش، کعبه در کعبه، معراج نور، همزاد روشنی ها، گنج خانه راز، نورالهدی، تولد حقیقت، جانشین حقیقت و... .

هم چنین موضوع های پیشنهادی در زمینه های گوناگون سیاسی، اقتصادی و اجتماعی با تکیه بر سخنان امام علی علیه السلام ارائه شده است.

امید آن که این پژوهش برای پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند، سودمند افتد.

محورهای شیوه های حقوقی حمایت از سرمایه گذاری های خارجی

محورهای شیوه های حقوقی حمایت از سرمایه گذاری های خارجی

کار گروهی، 6 صفحه، شناسه 116، آذر 1376.

سرمایه گذاری خارجی یکی از عوامل اثرگذار در فرآیند «توسعه» به شمار می رود. چنان چه به صورت منطقی به این پدیده، پرداخته نشود، ساختار اقتصادی کشور با آسیب های جدّی رو به رو خواهد گردید. به همین دلیل، بررسی این مسئله از جنبه های گوناگون به ویژه جنبه حقوقی آن، اهمیت به سزایی دارد.

ص:38

این نوشتار به بررسی شیوه های حقوقی پشتیبانی از سرمایه گذاری خارجی در کشورهای در حال توسعه، می پردازد.

در این بحث با اشاره به شیوه های پشتیبانی ملی کشورهای سرمایه پذیر و سرمایه فرست از سرمایه گذاری، از روش هایی سخن می رود که جامعه جهانی برای پشتیبانی از سرمایه گذاری بین المللی به کار می برد.

در ادامه، به شیوه های حقوقی پشتیبانی از سرمایه گذاری خارجی پرداخته شده است.

سیمای زن

سیمای زن

کار گروهی، 60 صفحه، شناسه 117، آذر 1376.

زن در خانواده و جامعه از نقش برجسته ای برخوردار است، به گونه ای که هیچ کس نمی تواند آن را انکار کند. با این حال، برخوردهای اجتماعی با جایگاه زن در جامعه، نشان دهنده برخی کوتاه نگری ها یا زیاده روی هایی در این زمینه است. این نوشتار می کوشد با بررسی جایگاه زن در اجتماع، مشکلات و مسایل این قشر پویای اجتماعی را بازگو کند.

عنوان های این پژوهش عبارت است از: منشور زن مسلمان، درآمدی بر شناخت مسایل زنان، زن از دو نگاه، خون بهای زنان چرا نابرابر؟، تبعیض موقوف، آیا قوانین حضانت نیازمند بازنگری نیست؟ دادخواست اصلاح قوانین کیفری، دفاع از حقوق زن، نگاهی از این سو، اخبار و اطلاعات و راه کارهای اجرایی.

نقد قسمت «قیمومیت» از مجموعه سریال سرنخ

نقد قسمت «قیمومیت» از مجموعه سریال سرنخ

آقای مصطفی میراحمدی، 7 صفحه، شناسه 118، آذر 1376.

این مجموعه که به همت واحد نقد و ارزیابی مرکز پژوهش های اسلامی تهیه شده است، می کوشد با تهیه نقدهایی درباره برنامه های پخش شده از صدا و سیما، برنامه سازان را برای برداشتن گام های تکاملی یاری کند. این مجموعه نقد قسمت قیمومیت از مجموعه سرنخ را دربرمی گیرد. امید که مورد توجه و استفاده همکاران

ص:39

گرامی قرار بگیرد.

نگین و هدهد در قرآن و حدیث

نگین و هدهد در قرآن و حدیث

گروه کودک و نوجوان، 17 صفحه، شناسه 120، بهمن 1376.

مجموعه ای ست درباره داستان نگین انگشتر و هدهد که در قرآن و احادیث آمده است. انسان ها در طول تاریخ از نگین انگشتر بهره های گوناگونی برده اند. نگین گاه به عنوان مهر نبوَّت به کار می رفت، به گونه ای که هر یک از پیامبران، نقشی ویژه روی نگین خود داشتند. گاهی نیز به عنوان مهر و امضا از آن استفاده می شد و نشان دهنده اعتبارِ دارنده آن بود.

هدهد نیز حکایت پرنده ای است در زمان حضرت سلیمان علیه السلام که همدم و خبررسان آن حضرت بود. در این مجموعه به ماجراهای هدهد و نگین پرداخته شده است. عنوان های این نوشتار به شرح زیر است: خاتم در لُغت، تاریخ نقش نگین، نقش خاتم پیامبران، نقش خاتم ائمه اطهار علیهم السلام، عطیه ولایت، هدهد در لغت، ویژگی های آفرینش، هدهد سلیمان و هدهد در حدیث .

شعایر (ویژه ماه مبارک رمضان)

شعایر (ویژه ماه مبارک رمضان)

کار گروهی، 90 صفحه، شناسه 121، دی 1376.

ماه مبارک رمضان را ماه میهمانی خداوند و ماه بخشایش پروردگار خوانده اند. ماه رمضان، گوهر درخشنده ای است در میان دیگر ماه های خدا. این ماه از برتری هایی برخوردار است که تنها قلب های پاک می توانند آن ها را دریابند و بهره گیرند.

این نوشتار به ماه رمضان می پردازد؛ ماه مجاهده با نفس و خودسازی.

ترجمه خطبه شعبانیه، بهار قرآن، اعمال مخصوص ماه رمضان، ماه صیام، ترجمه ادعیه ماه مبارک رمضان، مناسبت های ماه رمضان، رمضان خونین سحر، آخرین مهتاب عدالت، حکایات و نیایش و ستایش به درگاه خداوند از جمله عنوان های این شماره از شعایر است.

ص:40

امید آن که پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند از این مجموعه و نیز فضیلت های ماه مبارک رمضان بهره مند شوند.

ثروت های باد آورده

ثروت های باد آورده

آقای محمدرضا یوسفی، 16 صفحه، شناسه 123، دی 1376.

ثروت های بادآورده، پدیده ای است که کم و بیش همه دولت ها و حکومت ها با آن روبه رو هستند. در این میان، راه کار مبارزه باآن در هر نظامی گونه گون است. مکتب اسلام هم چون دیگر جنبه های زندگی انسانی، به این مقوله نیز توجه ویژه ای دارد و اصول و قواعد کلی را در این باره بیان کرده است.

این نوشتار می کوشد با الهام از آموزه های دینی و تجربه عملی حکومت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و علی علیه السلام در مبارزه با ثروت های بادآورده و زمینه های پیدایش آن، اصول و قواعد کلی در این زمینه را استنباط و ارائه کند.

این مجموعه از این عنوان ها تشکیل شده است: علل به وجود آمدن ثروت های بادآورده، زمینه های ناشی از عدم نظارت دولت بر فعالان اقتصادی، حضور دولت در عرصه اقتصاد. در پایان نیز راه کارهایی در این زمینه ارائه گشته است.

اوضاع عمومی مصرف در اسلام

اوضاع عمومی مصرف در اسلام

آقایان غلام رضا سرآبادانی و مجتبی باقری، 89 صفحه، شناسه 124، آذر 1376.

مصرف با تولید، رابطه تنگاتنگی دارد و هرگونه کاهش یا افزایش در مصرف به کاهش یا افزایش در تولید می انجامد. آموزه های اسلامی درباره مصرف، الگوهای ویژه ای دارند، به گونه ای که با بررسی آن ها به نقش مصرف بهینه در پیشرفت اقتصادی جامعه می توان پی برد.

این نوشتار می کوشد اوضاع عمومی مصرف در اسلام را در دوره های گوناگون مورد بحث و بررسی قرار دهد. موضوع های این پژوهش عبارت است از: مطلوبیت و انواع آن، مصرف و انواع آن از دیدگاه اسلام، مصرف و حدود آن، نیاز و انواع آن، فقر و فقرزدایی، اسراف، رابطه اسراف با ایثار، مصادیق تبذیر، نقش دولت در مصرف،

ص:41

اسوه ها و الگوهای عینی مصرف. در پایان نیز به نتیجه گیری و بررسی پی آمدهای سیاست گذاری های اقتصادی می پردازد.

پژوهش پیرامون طنز در شریعت

پژوهش پیرامون طنز در شریعت

آقایان عبدالرسول هادیان و محمدباقر حیدری، 125 صفحه، شناسه 127، بهمن 1376.

طنز، مقوله ای است شگرف که جایگاه آن در اجتماع از اهمیت به سزایی برخوردار است.

هدف از تدوین این نوشتار، مقایسه وضع موجود با وضع مطلوب از دیدگاه شرع و اخلاق اسلامی و بررسی حدود و جایگاه طنز و مطایبه ازدیدگاه اسلام است. این مجموعه از این عنوان ها تشکیل می شود: ابراز خنده و اهداف آن، جایگاه مطایبه درشرع و اخلاق، جایگاه طنز در شرع و اخلاق و محدوده طنز و مطایبه.

ویژه نامه حقوقی سلمان رشدی و مجازات اعدام

ویژه نامه حقوقی سلمان رشدی و مجازات اعدام

آقای مهدی حدادی، 62 صفحه، شناسه 129، بهمن 1376.

مجموعه ای ست درباره بیست و ششم بهمن ماه، سالگرد صدور حکم تاریخی امام خمینی رحمه الله مبنی بر ارتداد و اعدام سلمان رشدی، نویسنده خاین کتاب آیات شیطانی.

این نوشتار بر آن است تا حکم تاریخی حضرت امام خمینی رحمه الله را از دیدگاه حقوق اسلام و حقوق بین الملل تبیین کند. به همین دلیل، این پژوهش از دو بخش تشکیل شده است که در هر یک از آن ها به مواردی اشاره می گردد. این بخش ها عبارت است از: 1. دیدگاه حقوق اسلامی، شامل: مفهوم و معیار آزادی، ارتداد و حکم آن در اسلام، دشنام و ناسزا به پیامبر. 2. دیدگاه حقوق بین المللی، شامل: موارد نقض حقوق بشر از سوی سلمان رشدی در اسناد بین المللی، دادگاه صالح برای رسیدگی به جرم سلمان رشدی، مجازات سلمان رشدی.

ص:42

بررسی فیلم نامه «روایت نور»

بررسی فیلم نامه «روایت نور»

خانم طیبه بیات، 15 صفحه، شناسه 130، بهمن 1376.

«روایت نور» فیلم نامه ای است درباره زندگانی پیامبر بزرگ اسلام؛ حضرت محمد صلی الله علیه و آله و شخصیت های آن زمان.

نوشته حاضر کوشیده است با بررسی فیلم نامه «روایت نور»، و تقسیم بندی موضوعی مطالب، بیشتر به جنبه های هنری فیلم نامه بپردازد.

این پژوهش بر آن است تا به این سه پرسش اساسی که هر فیلم نامه ای را دربرمی گیرد، پاسخ دهد: آیا فیلم جذّاب است؟ پیام آن چیست؟ آیا پردازش مناسبی دارد؟

امید آن که این پژوهش برای پژوهش گران و برنامه سازان پرتلاش، سودمند افتد.

جامعه مدنی و اندیشه دینی

جامعه مدنی و اندیشه دینی

گروه سیاسی، 104 صفحه، شناسه 132، بهمن 1376.

جامعه مدنی، موضوعی است که اندیشه انسانی را از دیرباز، به خود سرگرم ساخته است. با این حال، مدتی است نسیم این اندیشه در جامعه اسلامی ما نیز وزیدن گرفته و بحث هایی را در محفل های گوناگون علمی برانگیخته است.

این نوشتار برای بررسی جامعه مدنی به عنوان یکی از مقوله های اساسی در اندیشه سیاسی، با ترسیم پیشینه آن، به تبیین مفهوم جامعه مدنی می پردازد. موضوع های مورد بحث عبارت است از: جامعه مدنی (خاستگاه دوگانه)، جامعه مدنی و امت اسلامی، چالش های نظری جامعه مدنی در حکومت اسلامی، گزارشی در باب جامعه مدنی در دو گفتمان، آزمون های فراروی، مؤلفه های جامعه مدینة النبی صلی الله علیه و آله .

محوریابی و موضوع شناسی سینمای دینی

محوریابی و موضوع شناسی سینمای دینی

آقای غلام رضا نورمحمدی، 81 صفحه، شناسه 134، اسفند 1376.

سینمای دینی، موضوعی است که روز به روز بر اهمیت آن افزوده می شود. به همین ترتیب، نقد و بازنگری در ساختار آن برای کاستن از نارسایی ها، امری ضروری

ص:43

به شمار می آید.

مجموعه حاضر با هدف بررسی دیدگاه های اندیشوران دینی و هنری درباره سینمای دینی، در بخش های گوناگون زیر تهیه شده است: تعریف دین و سینما و سینمای دینی، ریشه های نیاز به سینمای دینی، سینمای مذهبی، سینمای غیردینی، صفات ممیزه سینمای دینی، اختلاف سینمای دینی با سینمای متفکر غرب، اختصاص سینمای دینی به دین خاص _ نمادهای سینمای دینی، تاریخ سینمای دینی و شبه دینی، سینمای دینی و دین سینمایی و وجوه تمایز سینمای دینی از غیردینی. امید آن که برنامه سازان ارجمند و پژوهش گران گرامی، از این پژوهش بهره کافی را ببرند.

اسناد بین المللی حقوق بشر و دولت های عضو آن

اسناد بین المللی حقوق بشر و دولت های عضو آن

آقای محسن قدیر، 46 صفحه، شناسه 135، بهمن 1376.

این نوشتار می کوشد اسناد بین المللی حقوق بشر و کشورهای عضو آن را در چارچوب یک جدول کلی ارائه کند. محور اساسی این کار، ترجمه اسناد و مدارک بین المللی ارائه شده از سوی سازمان ملل متحد است.

عنوان های این مجموعه عبارت است از: اسناد بین المللی در چارچوب سازمان ملل متحد، اسناد بین المللی در چارچوب سازمان بین المللی کار، اسناد بین المللی در چارچوب سازمان یونسکو، اتحادیه اروپا، سازمان کشورهای آمریکایی، اسناد جهانی، اسناد منطقه ای، اسناد بین المللی مربوط به ممنوعیت تبعیض، موضوعات خاص و گروه های خاص.

امید است این پژوهش برای برنامه سازان و پژوهش گران گرامی، سودمند باشد.

طنز مطلوب در دیدگاه اندیشمندان اسلامی

طنز مطلوب در دیدگاه اندیشمندان اسلامی

آقایان محمدجواد حیدری و رضا باقی زاده، 133 صفحه، شناسه 136، بهمن 1376.

طنز یکی از آرایه های ادبی و قابلیت های اجتماعی است که در قالب مطلوب می تواند مطالب مهم و پی آمدهای ضروری و مسایل گوناگون سیاسی _ اجتماعی را

ص:44

هر چند با زبان ایجاز در لفافه بیان کند. مجموعه حاضر، تلاشی است در راستای بررسی و شناسایی مباحث طنز و شناخت مسایل اولیه آن. در آغاز، گفت وگوهایی با اندیشمندان و استادان حوزه علمیه قم آمده و سپس مجموعه استفتائاتی از حضرات آیات گرد آوری شده است. در این دو بخش، جایگاه شرعی و اخلاقی طنز و راهبردهای آن به مسایل دیگر بررسی گردیده است.

درآمدی بر سیاست های ورزش در جمهوری اسلامی

درآمدی بر سیاست های ورزش در جمهوری اسلامی

آقای عباس معلمی، 26 صفحه، شناسه 137، اسفند 1376.

ورزش افزون بر نقشی که در بازپروری روحیه انسان های خسته از ماشینیسم دارد، نقش دیگری نیز یافته است. این نقش که در قرن 20، جلوه بارزی داشته، همان دخالت دولت ها در این پدیده انسانی است. اینک ورزش در چنته قدرت های ملی و جهانی به پیش می رود و افکار عمومی را تحت تأثیر قرار می دهد.

این پژوهش از عنوان هایی هم چون: هدف از ورزش در جهان امروز، آثارمنفی ورزش، سیاست ها و ویژگی های ورزش در جمهوری اسلامی ایران، ورزش بانوان، صدا و سیما و ورزش، صدا و سیما و جام جهانی فرانسه تشکیل گردیده است.

رواق نور

رواق نور

آقایان غلام رضا جوکار و حمزه علی صادقی، 25 صفحه، شناسه 139، اسفند 1376.

ترسیم جنبه های گوناگون زندگی پیشوایان دینی، یکی از موضوع هایی است که در تلطیف روحیه پویای نسل جوان، نقش به سزایی دارد. در این میان، دوران زندگانی امام رضا علیه السلام از ویژگی ها و فراز و نشیب های حساسی برخوردار است.

این مجموعه که به مناسبت میلاد حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام تهیه شده است، به این مطالب می پردازد: دوران زندگی حضرت قبل از امامت و بعد از امامت، ابعاد علمی، سیاسی و اجتماعی آن حضرت، سیره و روش زندگانی آن حضرت، گلچینی از سخنان امام رضا علیه السلام، زیارت آن حضرت، گزیده متون ادب فارسی، مصاحبه و مسابقه درباره حضرت امام رضا علیه السلام .

ص:45

کودک در برابر تلویزیون

کودک در برابر تلویزیون

آقای اصغر مهاجری، 26 صفحه، شناسه 141، آذر 1376.

نوشته حاضر، گفتاری است جامعه شناختی درباره میزان علاقه مندی کودکان به تلویزیون و تأثیرپذیری آنان از این رسانه.

این مجموعه از بخش های زیر تشکیل شده است: ارتباطات، اهمیت، ضرورت و گستره آن، عصر ارتباطات، دنیای تلویزیون و کودکان، چگونگی و نحوه تأثیر تلویزیون بر مخاطبین و اهمیّت آن، تأثیر تلویزیون در یک ساخت اجتماعی، نیم نگاهی به تیپ شناسی بینندگان تلویزیونی، نگاهی گذرا به خصوصیات کودکان، اهمیت و ضرورت پژوهش، متغیر و شاخص های عمده در پژوهش، عوامل و متغیرهای مؤثر بر تماشا، کودکان و برنامه های مورد علاقه.

امید آن که برای خوانندگان گرامی، سودمند باشد.

سردرگمی در تعریف

سردرگمی در تعریف

آقای محمدرضا تقی دخت، 10 صفحه، شناسه 142، اسفند 1376.

این مجموعه با بررسی نقش تفریح و سرگرمی در زندگی بشر امروز، به دگرگونی های تکنولوژی، فرهنگ و خواسته های انسان ها اشاره می کند. در این میان، درباره مهم ترین عنصر پرکننده اوقات فراغت؛ یعنی تلویزیون، به طور تفصیلی سخن گفته شده است.

هم چنین درباره برنامه طنز «جدی نگیرید»، نکته هایی بیان شده است. در پایان نیز به طور گذرا به مسایلی می پردازد که برای بازسازی ساختار برنامه های طنز در تلویزیون سودمند است.

امید آن که پژوهش گران و برنامه سازان گرامی از این پژوهش، بهره کافی ببرند.

گذری بر استقلال

گذری بر استقلال

آقایان محمدعلی شاه آبادی و محمدرضا یوسفی، 56 صفحه، شناسه 143، اسفند 1376.

استقلال، یکی از آرمان های والای بشری است که ملت های بی شماری برای

ص:46

دست یابی به آن رنج های فراوانی را به جان خریده اند. ملت مسلمان ایران نیزدر راه رسیدن به این گوهر ارزش مند، جان فشانی های بزرگی انجام داده اند. بنابراین، بررسی مفهوم این واژه و تبیین جایگاه آن در سرنوشت یک اجتماع و پی آمدهای وابستگی یک ملت به دیگران، امری ضروری به شمار می آید. نوشتار حاضر با این هدف به موارد زیر می پردازد:

استقلال و قانون اساسی، عوامل وابستگی اقتصادی، آثار وابستگی اقتصادی.

محتوا و پیام

محتوا و پیام

آقای محمدرضا تقی دخت، 22 صفحه، شناسه 144، بهمن 1376.

دست مایه ای است درباره درون مایه و پیام برنامه های صدا و سیما. این مجموعه از عنوان های زیر تشکیل شده است: انواع آگاهی های سودمند در تحقق اهداف فردی و اجتماعی اسلام و حکومت اسلامی، روش های افزایش آگاهی، ایجاد انگیزه برای عمل متناسب با هنجارهای جامعه اسلامی، ایجاد انگیزه برای عمل به منظور تحقق اهداف فردی و اجتماعی اسلام و جامعه ایران، روش های تحکیم ایمان به عقاید دینی و آرمان های ملی، روش های ایجاد و تقویت روحیه دینی و معنوی، تقویت پویایی و سازندگی، روحیه نظم و قانون گرایی، روحیه اتکا به نفس و استقلال، تحکیم بنیان خانواده، تلطیف روحیه و آرامش بخشیدن به مخاطب و تحکیم وحدت ملی.

موسیقی از دیدگاه علماء اهل سنت

موسیقی از دیدگاه علماء اهل سنت

آقای محمد جواد حیدری، 8 صفحه، شناسه 145، دی 1376.

موسیقی، یکی از عناصر اصلی و ثابت برنامه های رادیو و تلویزیون راتشکیل می دهد و به دیگر سخن، این پدیده عضو جدایی ناپذیر ساختار برنامه های تولیدی به شمار می آید. مهمترین جنبه بحث های نظری درباره موسیقی، گفت گو در زمینه مبانی فقهی و تبیین جایگاه شرعی آن است. این مجموعه، تلاشی است در راستای بررسی موسیقی از دیدگاه های گوناگون و اهل سنت که این عنوان ها را در بردارد: موسیقی از دیدگاه روان شناسی، موسیقی از دیدگاه عرفانی، موسیقی از دیدگاه فلسفی، موسیقی از

ص:47

دیدگاه فقه تسنن.

مدل اسلامی توسعه اقتصادی

مدل اسلامی توسعه اقتصادی

آقای مجید حبیبیان، 37 صفحه، شناسه 146، اسفند 1376.

توسعه در اسلام، از بحث هایی است که توجه پژوهش گران مسلمان را به خود جلب می کند. در این راستا، با بررسی روش های توسعه اقتصادی در جهان به ویژه دنیای غرب و آگاهی از کاستی ها و برتری های آن، بحث توسعه اقتصادی در اسلام را با تسلط بهتری می توان پیش برد. این نوشتار با این شیوه و هدف به توسعه اقتصادی در اسلام می پردازد.

بحث حاضر، این عنوان ها را در برمی گیرد: موقعیت اقتصاددانان اسلامی، روش شناسی اقتصاد غرب و اقتصاد اسلامی، منابع فلسفه اقتصاد اسلامی، دیدگاه های اسلام نسبت به تجارت و فعالیت های بازرگانی، پاداش های منصفانه در اقتصاد اسلامی، محرک ها و امیدها در جامعه اسلامی، تحریم ربا، صدقه در مقایسه با قرض، تسهیم سود اسلامی، سرمایه گذاری اسلامی، توسعه بانک داری اسلامی، مالیات و بنیه اسلامی، آینده اسلام.

آموزش مفاهیم انتزاعی برای کودکان و نوجوانان

آموزش مفاهیم انتزاعی برای کودکان و نوجوانان

آقای حمید مقامی، 20 صفحه، شناسه 148، اردیبهشت 1377.

بحث مفاهیم و چگونگی تشکیل مفاهیم گوناگون در ذهن آدمی، یکی از مباحث اساسی در روان شناسی است. مفاهیم، در زندگی انسان ها نقش مهمی ایفا می کنند. به طور کلی، کودک با کمک مفاهیم می تواند با دیگران ارتباط برقرار سازد.

در این مجموعه، کوشش شده است مفاهیم و چگونگی تشکیل آن در ذهن و راه انتقال آن به کودکان مورد بررسی قرار گیرد.

این بحث از این عنوان ها تشکیل می شود: مفاهیم عینی، مفاهیم انتزاعی، برخی از اصول اساسی در آموزش مفاهیم انتزاعی.

ص:48

ویژه نامه 11 اردیبهشت (بزرگداشت روز کارگر)

ویژه نامه 11 اردیبهشت (بزرگداشت روز کارگر)

آقای احمد دیلمی، 18 صفحه، شناسه 153، فروردین 1377.

کارگران، قشر گسترده ای از هر جامعه انسانی را تشکیل می دهند. حقوق کارگر در طول تاریخ دچار فراز و نشیب های بسیاری گشته است. آن چه اکنون به نام حقوق کارگر و کارفرما در جامعه های گوناگون وجود دارد، ره آورد تلاش خستگی ناپذیر این گروه در رسیدن به حق خویش بوده است.

مجموعه حاضر، ویژه نامه ای ست برای بزرگداشت یازدهم اردیبهشت؛ روز جهانی کارگر. این ویژه نامه از عنوان های زیر تشکیل شده است: نگاهی به جایگاه کار و کارگر در منابع اسلامی، ضرورت واهمیت کار، ارزش و منزلت کارگر، سرزنش بی کار و بی کاری، حقوق کارگر، ویژگی های کارگر نمونه، نوع کار، رابطه عبادت و کار، کار و استراحت، لزوم هم گامی کار و دانش، آثار و نتایج کار، حقوق بشر و حمایت جهانی از حقوق کارگران و رفع تبعیض در استخدام.

ویژه نامه سیاسی (به مناسبت سالگرد رحلت حضرت امام خمینی رحمه الله و قیام 15 خرداد)

آقایان عبدالقیوم ساجدی و محمدجواد نوروزی، 27 صفحه، شناسه 161، اردیبهشت 1377.

تاریخ هر از چند گاهی شاهد فراز و نشیب هایی است که سرنوشت جامعه ها و ملت ها در آن رقم می خورد. «خرداد ماه»، یکی از نقطه های عطف و سرنوشت ساز در تاریخ معاصر ایران است. خرداد ماه، شاهد دو حادثه غم بار و اندوه ناک 14 و 15 خرداد در ایران است.

به همین مناسبت، ویژه نامه یاد شده به بررسی این دو حادثه بزرگ می پردازد. این مجموعه از عنوان های زیر تشکیل شده است:

جایگاه قیام پانزده خرداد در پیروزی انقلاب اسلامی، قیام 15 خرداد، تجلی پیوند امت و امامت.

ص:49

آشنایی با سازمان بین المللی کار

آشنایی با سازمان بین المللی کار

آقای مهدی حدادی، 21 صفحه، شناسه 163، فروردین 1377.

نوشتاری است که برای آشنایی هرچه بیشتر مخاطبان با ساختار سازمان بین المللی کار تهیه شده است. این مجموعه با بیان تاریخچه ای از چگونگی بنیان گذاری و پیدایش این سازمان، تلاش های این سازمان را از آغاز تا کنون برشمرده است. در این گفتار کوشیده شده است برخی قوانین و مقررات مربوط به کار و لایحه ها و مصوبه هایی که در این سازمان، تصویب و اجرا می شود، بیاید. هم چنین به اهداف کوتاه مدت و بلند مدت این سازمان اشاره شده است.

بحث حاضر از این بخش ها تشکیل شده است: کلیات، تشکیلات، سازمان بین المللی کار، حدود صلاحیت و قدرت تصمیم گیری سازمان بین المللی کار و مصوبات سازمان بین المللی کار.

امید آن که برای پژوهش گران ارجمند و برنامه سازان گرامی، سودمند افتد.

جریان شناسی فمینیسم در ایران

جریان شناسی فمینیسم در ایران

آقای محمد فاریاب، 3 صفحه، شناسه 165، اردیبهشت 1377.

مجموعه حاضر درباره جریان انحرافی فمینیسم (زن مداری) است که با پشتیبانی قدرت های خارجی، در جست وجوی میدان تاخت و تازی گسترده در کشور اسلامی ماست. جریان فمینیسم که با اثرپذیری از غرب به میدان آمده است، با هدف نفی ارزش های الهی، از مطبوعات، سینما و دیگر ابزارهای هنری برای گسترش فرهنگ ضدارزشی خویش بهره می گیرد.

این مجموعه به پیشینه فعالیت های شیرین عبادی، یکی از عوامل گسترش پدیده فمینیسم در ایران می پردازد. عنوان های زیر در این نوشتار به چشم می خورد: نگاهی کوتاه به سوابق، ارتباط با بنیادهای ضدانقلابیِ ایرانیانِ خارج از کشور، ارتباط با سازمان های بین المللی، فعالیت ها و ارتباطات داخلی، اظهارنظرها و افکار شیرین

ص:50

عبادی.

حدیث یار

حدیث یار

کار گروهی، 40 صفحه، شناسه 166، خرداد 1377.

مجموعه حاضر به مناسبت درگذشت جان سوز حضرت امام خمینی رحمه الله و قیام 15 خرداد تهیه شده و در اختیار برنامه سازان عزیز قرار گرفته است.

این نوشتار از عنوان های زیر تشکیل شده است: زندگی نامه امام خمینی رحمه الله، امام خمینی؛ احیاگر اسلام راستین، قیام 15 خرداد از دیدگاه مقام معظم رهبری، دست آوردهای قیام 15 خرداد، امام از نگاه شخصیت ها و رسانه های جمعی، کتاب ها و آثار علمی حضرت امام خمینی رحمه الله .

امید آن که این مجموعه برای پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند، سودمند افتد.

زمینه های مصرف وابسته در ایران

زمینه های مصرف وابسته در ایران

آقای مجید حبیبان، 47 صفحه، شناسه 167، بهمن 1377.

مصرف از متغیرهای کلیدی اقتصاد است که پی آمدهای گسترده ای در همه عرصه های زندگی دارد. بدین منظور، اقتصاددانان دنیا درباره جنبه های گوناگون مصرف بررسی های گوناگونی را انجام داده اند. یکی از موارد قابل بررسی در این زمینه، مصرف درون زا و مصرف برون زا است. این جنبه از موضوع، به دلیل تأثیر شگرفِ دو نوع مصرف یاد شده بر استقلال و توسعه جوامع جهان سوم، اهمیتی ویژه دارد. افزون بر آن، از میان سه عامل مهم تولید، توزیع و مصرف، مصرف از اهمیت بسزایی برخوردار است، به گونه ای که معمولاً 60 تا 70% تولید ناخالص ملی بسیاری از کشورها را به خود اختصاص می دهد. این نوشتار پژوهشی است درباره زمینه های مصرف متکی بر منابع خارجی یا مصرف وابسته که می کوشد روند مصرف را از دوران صفویه و قاجار تا آغاز دوره پهلوی بررسی می کند. سپس به برنامه های توسعه در سال های گذشته می پردازد. هم چنین با نگاهی به متغیرهای مهم اقتصادی پس از انقلاب، روند مصرف در سال های اخیر را مورد بررسی قرار می دهد و زمینه های

ص:51

مصرف متکی بر منابع خارجی یا مصرف وابسته را برمی شمارد.

فقرستیزی از دیدگاه امام هشتم علیه السلام

آقای علی اصغر هادوی نیا، 17 صفحه، شناسه 169، اردیبهشت 1377.

هم گام با بحث توسعه، پدیده فقر نیز مطرح می شود. در این راه با بهره گیری از گفتار و کردار پیشوایان دین می توان به مبانی یقین آوری برای به کار بردن شیوه های فقرستیزی دست یافت.

این نوشتار که به مناسبت بزرگداشت سال روز شهادت امام علی بن موسی الرضا علیه السلام نگارش یافته است، می کوشد بر اساس برداشتی آزاد از سخنان هشتمین پیشوای شیعیان، یکی از مبانی دینی فقرستیزی را بررسی و تبیین کند. این پژوهش از دو بخش تشکیل شده است. در آغاز کلیاتی را درباره عوامل پیدایش و گسترش فقر و راه کارهای اسلام در زمینه فقرستیزی آورده است. سپس به برقراری حکومت امام عادل و مبانی اعطای حق محرومان از سوی اغنیا پرداخته است.

راه های تحقق عدالت اجتماعی

راه های تحقق عدالت اجتماعی

آقای محمود شفیعی، 71 صفحه، شناسه 170، دی 1378.

واژه عدالت در زندگی انسان از پیشینه ای به درازای تاریخ زندگی اجتماعی انسان برخوردار است. دست یابی به عدالت هماره از امور مقدس در زندگی انسان به شمار می رود. تلاش بی پایان پیامبران در تبیین عدالت و مبارزه برای تحقق آن در زندگی فردی و اجتماعی انسان ها بر کسی پوشیده نیست. از نظر اسلام، هستی بر پایه عدالت استوار بوده و عدل و عدالت، معیار دین بوده. خداوند در قرآن دستور می دهد که انسان ها برای برپایی جامعه ای همراه با قسط و عدالت اجتماعی، بکوشند و از پا ننشینند. جامعه ما نیز برای رسیدن به آرمان های خود، چاره ای جز پیروی از اصول عدالت اجتماعی ندارد. در این میان، بیشترین نقش بر عهده صدا و سیما است؛ زیرا شمار بسیاری از مخاطبان را زیر پوشش دارد. در راستای تحقق این هدف، پژوهش

ص:52

حاضر با عنوان های زیر تهیه شده است: عدالت اجتماعی از دیدگاه اسلام، عدالت اجتماعی از دیدگاه قانون و شخصیت ها، موانع و راه کارهای تحقق عدالت اجتماعی و راه کارهای تحقق عدالت اجتماعی.

بررسی حمله امریکا به هواپیمای ایرباس ایران از دیدگاه حقوق بین الملل

بررسی حمله امریکا به هواپیمای ایرباس ایران از دیدگاه حقوق بین الملل

آقای مهدی حدادی، 21 صفحه، شناسه 174، فروردین 1377.

در این نوشتار، کوشش بر آن است تا حمله ستم کارانه آمریکا به هواپیمای مسافربری ایرباس ایران در تیرماه 1367، از دیدگاه حقوق بین الملل بررسی شود.

نویسنده کوشیده است: 1. با آوردن شرحی کوتاه از حادثه، به ادعاهای مقام های آمریکایی و پاسخ مسئولان ایرانی به آن بپردازد.

2. روند تلاش های حقوقی جمهوری اسلامی ایران برای محکوم کردن امریکا در مجامع بین المللی را بررسی کند و دست آوردهای آن را برشمارد.

3. اقدام امریکا در حمله به هواپیمای غیرنظامی جمهوری اسلامی ایران را از دیدگاه حقوق بین الملل عمومی و هوایی، ارزیابی کند.

حضور پنهان

حضور پنهان

خانم زهرا تشکّری، 19 صفحه، شناسه 175، خرداد 1377.

با پیدایش اسلام، زن از نقش به سزایی در فعالیت های اجتماعی برخوردار گردید. نمونه هایی از حضور زنان در اجتماع را در جهاد پیامبر اسلام با مشرکان می بینیم. همین نمونه بار دیگر در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران تکرار شد. زنان مسلمان ایران در طول 8 سال دفاع مقدس در پشت جبهه و حتی صحنه نبرد، فداکاری های بی شماری داشته اند. این پژوهش به نقش و جایگاه زنان در جنگ و جهاد به ویژه پس از انقلاب اسلامی و 8 سال دفاع مقدس می پردازد. عنوان های این پژوهش عبارت است از: جایگاه زن در نظام اجتماعی، نگاهی به نقش زنان در تاریخ جنگ های صدر اسلام، آثار اخلاقی، حضور فیزیکی زنان در جنگ، آثار جسمی و روانی حضور زنان

ص:53

در نبرد، موارد ضروری حضور زنان در جنگ، نگاهی به عملکرد سیما در معرفی نقش زنان در دفاع مقدس، راه کارهای عملی برای برنامه سازان صدا و سیما.

جلوه هایی از زندگی پیامبر

جلوه هایی از زندگی پیامبر

آقای محمدرضا یوسفی، 15 صفحه، شناسه 176، خرداد 1377.

نوشتار فوق جلوه هایی از زندگی پیامبر عظیم الشأن اسلام را در دو فصل به تصویر کشیده است.

فصل نخست با عنوان نقش ساده زیستی در توسعه اقتصادی و فصل دوم با نام اصل ساده زیستی در زندگی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به این موضوع می پردازد. امید آن که این گام هر چند کوچک، توانسته باشد بخشی از رسالت مرکز را در تبیین کارآیی دین در عصر حاضر به انجام رسانیده باشد.

این مجموعه به مناسبت بزرگداشت میلاد پربرکت حضرت ختمی مرتبت صلی الله علیه و آله به تحلیل نقش اصل ساده زیستی، در زندگی عصر ما در پیروی از مکتب اسلام پرداخته است.

ربیع نور

ربیع نور

آقای علی تقدیری، 43 صفحه، شناسه 178، خرداد 1377.

میلاد حضرت محمد بن عبداللّه صلی الله علیه و آله، دیباچه زرین کتاب حقیقت بود، و عنوان صحیفه رسالت. محمد صلی الله علیه و آله، زاده شد تا جهل و جور بمیرد. او پا به جهان گذاشت تا دین را جلوه ای ابدی بخشد و آغاز دوران حیات طیبه را نوید دهد. مجموعه حاضر به مناسبت میلاد نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله برای بهره برداری برنامه سازان به ویژه گروه های کودک و نوجوان صدا و سیما به همت گروه کودک و نوجوان مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما تهیه شده است.

شعایر (ویژه هفته وحدت)

شعایر (ویژه هفته وحدت)

آقای مهراب صادق نیا، 38 صفحه، شناسه 179، اردیبهشت 1377.

هفته وحدت، یادآور خاطره های شورآفرین همبستگی مسلمانان در صدر اسلام

ص:54

است. خاطره ای که با ندای وحدت آفرین امام خمینی رحمه الله بار دیگر در سرتاسر گیتی طنین انداز گردید و دنیای کفر را به لرزه انداخت.

این مجموعه، ویژه نامه ای ست به مناسبت میلاد پیامبر نور و رحمت، حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله و زاد روز ششمین گوهر صدف عصمت، حضرت امام جعفر صادق علیه السلام و گرامی داشت هفته وحدت.

این مجموعه، عنوان های زیر را در برمی گیرد: نگاهی کوتاه به زندگی پیامبر صلی الله علیه و آله و احادیثی از حضرت، نگاهی کوتاه به زندگی امام صادق علیه السلام و احادیثی از آن امام، محورهای پیشنهادی میلاد پیامبر صلی الله علیه و آله، محورهای پیشنهادی میلاد امام صادق علیه السلام، محورهای پیشنهادی هفته وحدت، مصاحبه با آقایان پناهیان و مبلّغی، مقاله، مزاح و مطایبه.

مباهله از دیدگاه اهل سنت

مباهله از دیدگاه اهل سنت

آقایان عباسعلی وحیدی و مصطفی محامی، 37 صفحه، شناسه 180، دی 1377.

یکی از آرمان ها و وظیفه های برنامه های برون مرزی صدا و سیما، زدودن ابهام از برخی احکام اسلامی است که شبهه های گوناگونی را میان اهل سنت و تشیع پدید آورده است. این نوشتار با این هدف، به مطالبی با این موضوع ها می پردازد: ایام اللّه در بستر تاریخ،نکاتی چند پیرامون مباهله، همراهان پیامبر صلی الله علیه و آله در مباهله، ورود به صحنه مباهله و عکس العمل مسیحیان، بحث تفسیری و روایی در مورد آیه مباهله، پاسخ به شبهات، اهل بیت از نگاه پیامبراسلام صلی الله علیه و آله و جزیه در اسلام.

امید است این پژوهش بیش از پیش بر استحکام پیوند برادری اهل سنت و تشیع بیافزاید.

امام حسین علیه السلام و عاشورا از دیدگاه اهل سنت

امام حسین علیه السلام و عاشورا از دیدگاه اهل سنت

آقای محمدرضا جباران، 96 صفحه، شناسه 181، دی 1377.

این مجموعه در راستای تبیین اصولی موازین دین مبین اسلام برای مخاطبانی تهیه شده است که در آن سوی مرزها به منابع مطمئن اسلامی دسترسی ندارند.

ص:55

شبهه های بی شماری به روح و جان مسلمانان جهان هجوم آورده است و می کوشد پیوندهای وحدت آفرین میان آنان را از هم بگسلد.

این مجموعه با عنوان امام حسین علیه السلام و عاشورا از دیدگاه اهل سنت گامی است در راه تبیین درست یکی از رویدادهای مهم جهان اسلام؛ یعنی واقعه محرم سال 60 هجری. عنوان های این نوشتار عبارت است از: شخصیت و خصایل امام حسین علیه السلام، آغاز نهضت عاشورا، وقایع بعد از شهادت آن امام بزرگوار.

نحوه بازنگری قانون اساسی در سیستم های مختلف حقوقی

نحوه بازنگری قانون اساسی در سیستم های مختلف حقوقی

کار گروهی، 52 صفحه، شناسه 185، دی 1377.

قانون اساسی در میان دیگر قانون های موجود در یک کشور از جایگاه ویژه ای برخوردار است و به دیگر سخن، مادر قانون ها به شمار می آید. با توجه به نقش بسیار مهم قانون اساسی، هرگونه کاستن از اصول قانونی آن یا افزودن بر آن، ساختار ویژه ای می طلبد.

در این نوشتار تلاش شده است تا درباره اصول بازنگری شده قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تطبیق آن ها با قانون اولیه و شیوه تغییر اصول آن، زیر عنوان «همه پرسی»، مطالبی بیان گردد.

این مجموعه، این عنوان ها را در برمی گیرد: همه پرسی اصلاح قانون اساسی و ضرورت اصلاح قانون اساسی در نظام های مختلف، همه پرسی یا رفراندوم.

غروب مهتاب

غروب مهتاب

واحد مطالعات و تحقیقات زنان مرکز قم، 63 صفحه، شناسه 186، تیر 1377.

دست مایه ای است به مناسبت درگذشت کریمه اهل بیت، حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام . این نوشته کوشیده است جنبه های گوناگون شخصیت حضرت معصومه علیهاالسلام، اعم از زندگی خانوادگی آن حضرت، علم و معرفت، عصمت، عبادت و مهاجرت ایشان از مدینه را بررسی کند. آن گاه با بیان فضایل زیارت ایشان از دیدگاه بزرگان،

ص:56

گلبرگی از خاطرات شفا یافتگان بارگاه آن حضرت را می آورد. قم در آیینه روایات و گزیده ای از ادب فارسی بخش دیگر این پژوهش است. هم چنین در پایان، پیشنهادهایی برای برنامه سازان و تهیه کنندگان برنامه های صدا و سیما ارائه گشته است. امید است این پژوهش در نظر پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند، پذیرفته آید.

بوی گل یاس

بوی گل یاس

آقای علی تقدیری، 43 صفحه، شناسه 189، تیر 1377.

مجموعه حاضر به مناسبت میلاد حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام و ولادت امام خمینی رحمه الله تهیه گردیده است. در این مجموعه، عنوان های زیر به چشم می خورد: از صحیفه فاطمیه تا صحیفه امام، جلوه کوثر در بیان رهبر، نام نامه فاطمه زهرا علیهاالسلام، گلبرگ عصمت، آبشار نور (گلچین داستان ها، حکایات و خاطرات)، حوض کوثر، حکایات و داستان هایی در خصوص فضایل حضرت زهرا علیهاالسلام . این پژوهش برای بهره برداری برنامه سازان و مدیران محترم صدا و سیما به ویژه گروه کودک و نوجوان تهیه شده است.

امید است برای آنان، سودمند افتد.

محوریابی دین و سیاست

محوریابی دین و سیاست

آقای محمدجواد نوروزی، 59 صفحه، شناسه 190، مهر 1377.

رابطه دین و سیاست هماره از بحث های اختلاف برانگیز میان اندیشمندان گوناگون در جهان اسلام و غرب بوده است. تعریف مفهومی از دین و سیاست، تبیین محدوده دخالت دین در سیاست و اجتماع و بررسی مبانی نظریه های هوادار سکولاریسم، در این نوشتار به بحث گذارده شده است.

این مجموعه با هدف محوریابی و معرفی منابعی در زمینه دین و سیاست، به سفارش گروه معارف شبکه یک سیما تهیه شده است. عنوان های این پژوهش عبارت است از:

ص:57

بررسی رابطه دین و سیاست، ماهیت و مبانی دین و سیاست، رویکردهای غرب و اسلام به سیاست، پیوند دین و سیاست، اسلام و سیاست، سکولاریسم، مبانی نظری درباره سکولاریسم و سکولاریسم در بستر تاریخ.

شعایر (ویژه شهادت حضرت زهرا علیهاالسلام )

کار گروهی، 32 صفحه، شناسه 195، مرداد 1377.

زندگانی حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام هماره الگویی جاویدان برای همه مسلمانان به ویژه بانوان به شمار می رود.

مجموعه حاضر، ویژه نامه ای ست درباره محورهایی از زندگانی حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام و شهادت جان گداز آن حضرت که برای بهره برداری برنامه سازان صدا و سیما تهیه شده است. این مجموعه از بخش های زیر تشکیل شده است: نقش اخلاق و حقوق در زندگی حضرت زهرا علیهاالسلام، حضرت زهرا علیهاالسلام در دیدگاه اهل سنت، حضور در صحنه های اجتماعی، عبادت، ساده زیستی، سیره تربیتی حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام، همسرداری و فاطمه در سنگر دفاع از اسلام.

امید است پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند از این مجموعه، بهره کافی را ببرند.

فرهنگ و توسعه (1)

فرهنگ و توسعه (1)

آقایان محمدتقی نظرپور و محمدسعید سعیدی، 103 صفحه، شناسه 1/198، شهریور 1378.

بی تردید، زندگی انسانی و عزّت مند جامعه اسلامی و اقتدار و شوکت ملی ما در گرو دست یابی به توسعه همه جانبه ای است که انسان، محرک، محور و هدف نهایی آن باشد. در میان عوامل اثرگذار بر روند توسعه، عوامل فرهنگی به دلیل ارتباط گسترده با انسان و گستره اثربخشی آن حتی بر دیگر عوامل، از حساسیت ویژه ای برخوردار است. این نوشتار بر آن است تا فرهنگ توسعه ای را از فرهنگ غیرتوسعه ای باز شناسد. هم چنین راه های تقویت و تثبیت فرهنگ توسعه ای را بر

ص:58

شمرده و با خنثی کردن فرهنگ ضد توسعه ای، نقش همه جانبه و والای نیروی انسانی را در این راستا بیان دارد.

این پژوهش، عنوان های زیر را در برمی گیرد: نقش فرهنگ در توسعه اقتصاد، ضرورت استفاده از وقت در توسعه، آموزش توسعه و سرمایه انسانی و توسعه.

فرهنگ و توسعه (2)

فرهنگ و توسعه (2)

آقای محمدتقی نظرپور، 101 صفحه، شناسه 2/198، شهریور 1378.

این پژوهش در ادامه نخستین جلد از مجموعه «فرهنگ و توسعه»، در اختیار پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند قرار می گیرد. این مجموعه به توسعه مطلوب و همه جانبه می پردازد و با ترسیم اهداف ملت ایران الگویی مناسب و در خور جامعه اسلامی در زمینه فرهنگ توسعه ارائه می کند.

کار و توسعه، تحقیق، فن آوری و توسعه، بهره وری از دیدگاه اسلام، عوامل مؤثر در بهره وری، از عنوان های این مجموعه است.

فرهنگ و توسعه (3)

فرهنگ و توسعه (3)

کار گروهی، 112 صفحه، شناسه 3/198، شهریور 1378.

مجموعه سوم از «فرهنگ و توسعه» با پی گیری بحث فرهنگ سازی توسعه، می کوشد راه کارهایی را فرا روی توسعه در جامعه اسلامی ایران قرار دهد.

این نوشتار حاصل تلاش پژوهش گران مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما در راستای تحقق اهداف و آرمان های جامعه برای نقش آفرینی در توسعه همه جانبه و در خور جامعه اسلامی است.

این مجموعه از بخش هایی هم چون: آینده نگری و توسعه، استقلال و توسعه، مشارکت و توسعه و مشاوره و توسعه تشکیل شده است.

امید آن که این مجموعه نیز مورد بهره برداری پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند قرار گیرد.

فرهنگ و توسعه (4)

فرهنگ و توسعه (4)

ص:59

آقایان محمدتقی نظرپور و حسن براری، 108 صفحه، شناسه 4/198، شهریور 1378.

چهارمین مجموعه از «فرهنگ و توسعه» در ادامه مجموعه های پیشین می کوشد از عوامل موثر بر روند توسعه و رابطه متقابل توسعه و اقتدار ملی سخن بگوید. مجموعه حاضر، موارد زیر را در بر می گیرد: پس انداز، سرمایه گذاری فیزیکی و توسعه، فقر و توسعه، اسراف و توسعه، محیط زیست و توسعه، این نوشتار بر آن است تا در راه تحقق اهداف و آرمان های صدا و سیما برای نقش آفرینی در توسعه مطلوب و همه جانبه، الگویی مناسب و در خور جامعه اسلامی به برنامه ریزان و برنامه سازان گرامی تقدیم کند.

اشارات (ویژه نامه زکات)

اشارات (ویژه نامه زکات)

آقای محسن علی بیگی، 20 صفحه، شناسه 201، مرداد 1377.

زکات، یکی از امور واجبی است که از فروع دین مقدّس اسلام به شمار می رود. با این حال، به دلایل گوناگون در جامعه های اسلامی، گرد و غبار فراموشی بر چهره این سنّت پسندیده نشسته است. گفتنی است زکات، یکی از عوامل اثرگذار در برچیده شدن بسیاری از مشکلات کنونی یک جامعه اسلامی، شمرده می شود، ولی بی توجهی مسلمانان به این مهم، آنان را هم چنان درگیر مشکلات فراوان اجتماعی و اقتصادی نگاه داشته است. این ویژه نامه گامی است برای تبیین این امر مهم اقتصادی در جامعه اسلامی.

در این مجموعه عنوان هایی هم چون: زکات و مسلمان واقعی، زکات، پاکی جان و روح، دلایل وجود فقر، زکات و خیرات، زکات طبیعت، اهمیت زکات، چند نکته درباره زکات، مالیات اسلامی و موارد مصرف زکات به چشم می خورد.

پول و مسایل اساسی آن

پول و مسایل اساسی آن

آقای علی یوسفی، 28 صفحه، شناسه 202، شهریور 1377.

پول یکی از ابزارهای گردش چرخ اقتصادی یک جامعه است که از دیرباز وجود داشته است. هرچند پول در فراز و نشیب های تاریخ، دستخوش دگرگونی های ظاهری

ص:60

گشته، ولی ماهیت اصلی خود را که همان آسان ساختن پایاپایی کالاهاست، از دست نداده است.

در این نوشتار تلاش شده است تا درباره جنبه های گوناگون پول، بررسی صورت گیرد. این پژوهش کوشیده است به تبیین محورهای اساسی در موضوع شناسی پول، محورهای مربوط به احکام پول، راه کارهای فقهی و اقتصادی پول در صدر اسلام بپردازد. در پایان نیز پیشنهادهایی در این زمینه ارائه شده است.

فروغ جاودانه (ویژه شهادت حضرت زهرا علیهاالسلام )

گروهی، 92 صفحه، شناسه 203، مرداد 1377.

آن گاه که در قربان گاه عاشقان خدا، قطره های شمع فروزان ایثار و محبت به دریای بی کران عشق بدل گشت، دریافتم که تو، فروغ جاودانه ای؛ فروغی که هیچ کفر و ستمی و هیچ تیرگی و ظلمتی نمی تواند جوش و خروش و نور و فروغش را خاموش کند. مجموعه حاضر، گامی است هر چند کوچک در بازشناسی زوایای وجود یاس عصمت، با نوی جاودانه تاریخ، حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام از ولادت تا شهادت که این عنوان ها را در برمی گیرد: فاطمه زهرا علیهاالسلام، برگزیده ادب فارسی، همراه با برنامه سازان.

طلوع مهر

طلوع مهر

گروه جامعه شناسی، 100 صفحه، شناسه 210، شهریور 1377.

با توجه به جمعیت بی شمار دانش آموزان و دانشجویان، مسئله پرورش و آموزش آنان از اهمیت بسیاری برخوردار می گردد.

مهر؛ ماه آغاز تلاش دوباره میلیون ها دانش آموز و دانشجو در صحنه آموزش و پرورش است. این نوشتار با در نظر داشتن اهمیت توجه به این نسل آینده ساز، زیان های بی توجهی به نیازهای آنان را برمی شمارد. این ویژه نامه که محصول کار پژوهش گران گروه جامعه شناسی است، از 11 عنوان و سه بخش؛ مقالات، توصیه ها و فرازهایی از سخنان معصومان و بزرگان تشکیل شده است. امید آن که برنامه ریزان،

ص:61

مدیران به ویژه تهیه کنندگان و سردبیران برنامه ها از این نوشتار، بهره کافی را ببرند.

ویژه نامه سیاسی هفته دفاع مقدس

ویژه نامه سیاسی هفته دفاع مقدس

آقایان علی اکبر شریفی نیا، سیدعبدالقیوم سجادی، محمداکرم عارفی، 78 صفحه، شناسه 212، شهریور 1377.

جنگ 8 ساله ایران و عراق از ویژگی ها و حساسیت های داخلی، منطقه ای و جهانی برخوردار بود. این نوشتار می کوشد با بررسی جنبه های گوناگون دفاع مقدس، از نقش قدرت منطقه ای و فرامنطقه ای در پشتیبانی از تجاوز عراق و دوام جنگ، سخن بگوید. هم چنین دست آوردهای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی دفاع مقدس را در صحنه های داخلی و خارجی برمی شمارد.

در این پژوهش عنوان های زیر به چشم می خورد: فشارهای منطقه ای و بین المللی بر جمهوری اسلامی ایران در جنگ 8 ساله، عملکرد شورای امنیت، نقش قدرت های بزرگ و شورای همکاری خلیج فارس در جنگ، دست آوردهای سیاسی جنگ تحمیلی اعم از دست آوردهای داخلی و خارجی، نقش دفاع مقدس در توسعه سیاسی، دست آوردهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی.

فقر و فقرستیزی در دیدگاه امام علی علیه السلام

کار گروهی، 87 صفحه، شناسه 221، مهر 1377.

مجموعه حاضر می کوشد با بهره گیری از خرمن معارف حضرت امام علی علیه السلام، برخی جنبه های فقر را تبیین کند. ازاین رو، روایت های گوناگونی از امام علی علیه السلام و ائمه اطهار علیهم السلام درباره عوامل و پی آمدهای فقر، ویژگی های فقر، رابطه فقر با دیگر عوامل اجتماعی و... آمده است. در این نوشتار، موضوع های زیر به چشم می خورد: فقر و آثار زیان بار آن بر انسان، راهبردهای اقتصادی فقرستیزی، وظایف توانگران در برابر نیازمندان، فقرزدایی در شیوه رفتاری امیرمؤمنان، رابطه فقر و زهد، آسیب شناسی فقر. امید آن که پژوهش گران ارجمند و برنامه سازان و همکاران گرامی در صدا و سیما از آن بهره کافی بگیرند.

ص:62

بانک داری اسلامی

بانک داری اسلامی

آقای سعید فراهانی فرد، 31 صفحه، شناسه 222، دی 1377.

بانک داری اسلامی یکی از موضوع های مهمی است که به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، از جنبه های گوناگونی، مورد بررسی و نقد قرار گرفته است.

این نوشتار، با طرح ساختار کلی بانک داری اسلامی، نظریه های مطرح شده در این زمینه را آورده است. سپس با ارائه راهبردهای پیشنهادی، به تبیین پرسش هایی پرداخته است که درباره هر بخش وجود دارد. این اثر به پیشینه بانک داری اسلامی، جایگاه آن در اقتصاد، بانک مرکزی و سیاست های آن، دیدگاه های مثبت و منفی، بیان مشکلات ماهوی و اجرایی قانون می پردازد و به راه کارهایی در این زمینه اشاره می کند.

منشور شخصیت زن مسلمان

منشور شخصیت زن مسلمان

واحد مطالعات و تحقیقات زنان، 17 صفحه، شناسه 227.

نوشتاری است که به منظور گرامی داشت سال روز ولادت بانوی بزرگ اسلام، حضرت زهرا علیهاالسلام و روز مادر و هفته بزرگداشت مقام زن، با محور قرار دادن سخنان مقام معظم رهبری تهیه و تنظیم شده است.

امام خمینی رحمه الله و احیای تفکر دینی

امام خمینی رحمه الله و احیای تفکر دینی

آقای منصور میراحمدی، 68 صفحه، شناسه 229، مهر 1377.

این پژوهش به نقش امام خمینی رحمه الله در احیای اندیشه دینی به عنوان برجسته ترین احیاگر جهان معاصر می پردازد و می کوشد جایگاه امام خمینی رحمه الله را در زمینه های گوناگون هم چون احیای قانون و دین تبیین کند.

بحث حاضر از موضوع های زیر تشکیل شده است: فرق اصلاح و احیا، عناصر فراموش شده دین، نقش امام در بازگشت مسلمانان به هویت فرهنگ اسلامی، امام رحمه الله و احیای حاکمیت قانون، احیای جامعیت دین، احیای سنت های مذهبی، احیای تفکر فقرستیزی و عدالت خواهی، احیای اندیشه انتظار و احیای شخصیت زن

ص:63

مسلمان.

امید است این پژوهش برای پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند، سودمند افتد.

بهار دل ها

بهار دل ها

آقای عبدالکریم صالحی، 38 صفحه، شناسه 231، آذر 1377.

دستمایه ای ست درباره ماه میهمانی خداوند و ماه خیر و برکت، ماه مبارک رمضان این نوشتار که حاصل تلاش پژوهش گران گروه کودک و نوجوان مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیماست، برای بهره برداری برنامه سازان و تهیه کنندگان برنامه های سازمان ارائه شده است. در این مجموعه، عنوان های زیر به چشم می خورد: وظایف ما در ماه مبارک رمضان، میهمانی در آیینه حدیث، نکته هایی از قرآن، از کعبه تا محراب، حکایت های کوتاه از زندگانی حضرت علی علیه السلام . هم چنین گلچینی از گفته ها و اشعار زیبا درباره ماه رمضان گرد آمده است.

امید است این پژوهش در نظر پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند، پذیرفته آید.

ویژه نامه ورزش

ویژه نامه ورزش

آقای سیدمحمد مکتبی، 57 صفحه، شناسه 232، مهر 1377.

ورزش یکی از پدیده های مهم اجتماعی بوده و دارای جنبه های گوناگونی است. ورزش در جهان معاصر به یکی از ابزار قدرت مندی و سودآوری کشورها در صحنه های بین المللی تبدیل شده است. با بروز دگرگونی های اجتماعی، مسایل تازه ای به قلمرو ورزش افزوده می شود. این پژوهش می کوشد ورزش را در آیینه سخنان بزرگان دینی بازتاب دهد. این نوشتار از مطالب زیر تشکیل شده است: ضرورت و اهمیت ورزش، کلام معصوم علیه السلام، گلچینی از سخنان امام و مقام معظم رهبری درباره ورزش، ورزش؛ پدیده ای با ماهیت چندگانه، مباحثی درباره ورزش بانوان، گزیده ای از سخنان شهید بهشتی و رییس جمهور جناب آقای خاتمی، ورزش همگانی، ورزش و سودهای کلان. در پایان نیز پیشنهادهایی برای برنامه سازان و

ص:64

پژوهش گران گرامی ارائه شده است.

ستارگان شعبان

ستارگان شعبان

آقای علی تقدیری، 89 صفحه، شناسه 235، آبان 1377.

ماه شعبان، ماه خوش یُمنی است که به عنوان پیش درآمد ماه مبارک رمضان، مجموعه ای از زیباترین دسته گل های شاخسار امامت را در خود جای داده است. مجموعه حاضر، گلبرگی است درباره ستارگان ماه شعبان؛ امام حسین علیه السلام، پاسدار وحی و امامت؛ حضرت ابوالفضل علیه السلام، جانباز میدان ایثار و شهامت، امام سجاد علیه السلام، زینت بخش محراب نور و عبادت و طاووس اهل جنت، بقیه اللّه الاعظم حضرت مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف . در این مجموعه، عنوان های زیر به چشم می خورد: شاخه طوبی، ماه بنی هاشم، اسوه عبادت گران، گل نرگس، اوصاف دسته گلان محمدی صلی الله علیه و آله، مسابقات هفته ولایت و انتظار. امید است تهیه کنندگان و برنامه سازان صدا و سیما از آن بهره کافی ببرند.

مهدویت و عدالت

مهدویت و عدالت

آقای سیدمحمد مکتبی، 49 صفحه، شناسه 236، آبان 1377.

ماه شعبان، یادآور رایحه خوش عدالت در سحرگاه طلوع مهدی موعود عج الله تعالی فرجه الشریف است.

این نوشتار دست مایه ای است درباره نیمه شعبان المعظم، سال روز میلاد خجسته امام عصر و پیشوای عدالت، حضرت مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف . این مجموعه بر آن است تا با تبیین جایگاه انتظار در فرهنگ دینی، وظیفه منتظران را در این عصر برشمارد. انسان وانتظار فرج، عدالت اجتماعی در منابع دینی، کلام امام خمینی رحمه الله درباره امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف، ویژگی های دولت موعود، عدالت و حکومت دینی، ما و امام منتظر، مجموعه عنوان های این پژوهش را تشکیل می دهد.

امید آن که پژوهش گران و برنامه سازان و همکاران گرامی در صدا و سیما، از آن بهره کافی ببرند.

ص:65

مدرسه عشق

مدرسه عشق

آقای سیدمحمد مکتبی، 44 صفحه، شناسه 237، اردیبهشت 1377.

مجموعه ای است در پاسداشت قهرمانی های بسیجیان سلحشور وبزرگداشت فرهنگ بسیج. این نوشتار کوشیده است جایگاه بسیج را در سخنان امام خمینی رحمه الله و مقام معظم رهبری بازتاب دهد. آن گاه به راه کارهای جذب جوانان به بسیج می پردازد و وظیفه مسؤولان و دست اندرکاران بسیج را در این باره یادآوری می کند. هم چنین با برشمردن ضرورت های گسترش فرهنگ بسیجی در جامعه، از راه کارهای پیش روی برنامه سازان و مدیران صدا و سیما سخن می گوید. افزون بر این ها، بحث هایی نیز درباره مسئولیت های جدید بسیج و ضرورت تقویت بنیه علمی بسیج آورده شده است. امید است این پژوهش برای برنامه سازان و پژوهش گران ارجمند، سودمند افتد.

روایت مقاومت

روایت مقاومت

آقای عبدالکریم صالحی، 87 صفحه، شناسه 238، اردیبهشت 1377.

دوران پرخاطره دفاع مقدس، یادآور عطر دل انگیز شهادت و ایثار است. شهادت و ایثار، دو عاملی است که راز ماندگاری شهیدان و ملت مسلمان ما را در آن باید جست.

این مجموعه، دستمایه ای ست درباره دلاورمردی ها و شگفتی هایی که رزمندگان اسلام در طول هشت سال دفاع مقدس آفریده اند.

این مجموعه، عنوان های زیر را در بر می گیرد: خاطرات، شوخ طبعی ها و مشاهدات رزمندگان اسلام و برای بهره برداری برنامه سازان صدا و سیما در مناسبت های ویژه تهیه شده است. امید آن که در زنده نگه داشتن فرهنگ ایثار و شهادت، توفیق هماره رفیق راه مان باشد.

هنجارها و ارزش های اسلام و انقلاب در آینه مطبوعات

هنجارها و ارزش های اسلام و انقلاب در آینه مطبوعات

آقای سیدحسین اسحاقی، 114 صفحه، شناسه 243، مهر 1377.

مطبوعات در انقلاب اسلامی از جایگاه ویژه ای برخوردارند. با این حال، درباره

ص:66

چارچوب های قانونی و عرفی آن ها، سخن بسیار است. با توجه به گسترش روزافزون مطبوعات در سال های اخیر، ضروری است به طور مستند، به نقش آن ها در حفظ هنجارهای اسلامی جامعه پرداخته شود.

این مجموعه که بر مبنای شیوه علمی و تحلیل محتوا به نگارش درآمده است، می کوشد با ارائه گوشه ای از نتایج به دست آمده از مهم ترین موضوع فرهنگ، اجتماع و سیاسی مطرح شده در مطبوعات کشور، به بررسی جراید بپردازد.

در روند تهیه این نوشتار، بیش از 40 روزنامه، هفته نامه، مجله و ماه نامه در طول سه ماه، مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش، عنوان های زیر را دربردارد: با مخاطبان آشنا، امام؛ مطبوعات و آزادی، فرازهایی از سخنان رهبر معظم انقلاب، فرازهایی از سخنان ریاست جمهوری، استکبار جهانی؛ هجوم فرهنگی و مطبوعات، هدف قرار دادن ایمان مردم، اهانت و تعرّض به ارزش های اسلام و انقلاب، ترویج ابتذال و تضعیف غیرت دینی، مطبوعات و ارکان نظام، تأکید بر نارضایتی مردم و تحریک آنان به مخالفت بانظام.

جمهوری اسلامی و مسایل فراروی

جمهوری اسلامی و مسایل فراروی

کار گروهی، 35 صفحه، شناسه 244، آذر 1377.

آن چه در این مجموعه آمده، تلاشی است برای شناسایی اصول مشکلات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی که برای بهره گیری مدیران عالی رتبه سازمان صدا و سیما تهیه گردیده است.

این پژوهش از بخش های زیر تشکیل شده است: مسایل اقتصادی، اهم مسایل فراروی اقتصاد کشور، آرمان های اقتصادی در قانون اساسی، تدوین برنامه سوم، مسایل سیاسی، مشکلات و معضلات سیاسی داخلی و خارجی، مسایل فرهنگی _ اجتماعی و نظام آموزشی.

امید است برای خوانندگان گرامی، سودمند افتد.

ص:67

مادر خورشید

مادر خورشید

واحد مطالعات و تحقیقات زنان، 24 صفحه، شناسه 246، آذر 1377.

زندگانی پر برکت و شگفت انگیز مادر بزرگوار حضرت مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف از موضوع هایی است که توجه بسیاری از پژوهش گران را به خود جلب کرده است.

این مجموعه، نوشتاری است ارزش مند درباره زندگانی و فضایل نرجس خاتون علیهاالسلام، مادر بزرگوار حضرت مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف .

از سرزمین روم تا بارگاه آل محمد صلی الله علیه و آله به زندگی نرجس خاتون در روم اشاره دارد. در بوستان اوصاف و مقامات، قطعه هایی درباره ویژگی های آن بانوی ارجمند و ربانی آمده است. در پایان نیز گزیده ای از زیارت نامه نرگس آل محمد صلی الله علیه و آله، این مجموعه را آراسته است.

امید آن که پژوهش گران و برنامه سازان گرامی به طور کافی از آن بهره گیرند.

ابعاد اجتماعی اسلامی

ابعاد اجتماعی اسلامی

آقایان حسین بستان و سعید عدالت نژاد، 86 صفحه، شناسه 247، دی 1378.

این نوشتار توضیح مختصری است در زمینه ابعاد اجتماعی اسلامی که جنبه های اقتصادی و سیاسی و فرهنگی را نیز در بر می گیرد و شامل: عقاید و اخلاق، ازدواج و همسرداری، تربیت فرزندان، اشتغال، فقرزدایی، حکومت، سیاست خارجی، قضا، حقوق بشر مدیریت، تعلیم و تربیت، ارتباطات و پیام رسانی و هم بستگی اجتماعی است.

همسر آفتاب

همسر آفتاب

واحد مطالعات و تحقیقات زنان، 46 صفحه، شناسه 249، آذر 1377.

بی تردید، حضور شخصیت کم نظیری هم چون حضرت خدیجه کبری علیهاالسلام در گسترش پیام الهی و آسمانی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و استحکام پایه های اسلام، اثر انکارناپذیری داشته است.

این نوشتار، ویژه نامه ای ست به مناسبت درگذشت بزرگ بانوی اسلام؛ حضرت

ص:68

خدیجه علیهاالسلام که به شخصیت والای آن حضرت می پردازد. در این مجموعه، عنوان های زیر به چشم می خورد: حضرت خدیجه در تاریخ، زندگانی آن حضرت، فضایل ایشان، حمایت های اجتماعی، عملی و مالی ایشان از پیامبر اسلام، نخستین خانواده اسلامی، برگزیده ای از ادب فارسی.

امید آن که این نوشتار، همراهی شایسته برای برنامه سازان گرامی در برنامه سازی باشد.

شب های قدر از دیدگاه اهل سنت

شب های قدر از دیدگاه اهل سنت

آقای علی اصغر قربانی، 140 صفحه، شناسه 251، دی 1377.

شب های قدر از جمله زمان هایی است که از عظمت فراوانی برخوردار هستند شب قدر تنها در ارتباط بین بنده و خالق خلاصه نمی شود بلکه به تمام اجزای زندگی مربوط است، چرا که شب تقدیر است، تقدیر همه چیزهایی که در قلمرو حیات بشر نقش دارد.

نوشتار حاضر تلاش دارد تا در شناساندن فلسفه واقعی شب قدر و پیوند دادن آن با ولایت و خلیفة اللهی انسان، گام بردارد. این پژوهش با بهره گیری از منابع اهل سنت، تهیه شده است.

عنوان های این مجموعه عبارت است از: نام ها و اوصاف شب قدر، نزول قرآن، قدر در قدر و شب قدر؛ شب نزول فرشتگان، مقدّرات شب قدر، اعمال ویژه شب قدر و دهه آخر ماه مبارک رمضان.

امید است پژوهش گران ارجمند و برنامه سازان گرامی از این پژوهش، بهره مند گردند.

غدیر از دیدگاه اهل سنت

غدیر از دیدگاه اهل سنت

آقای محمدرضا جباران، 103 صفحه، شناسه 252، دی 1377.

مجموعه حاضر، گامی است برای تحقق یکی از آرمان ها و وظایف برنامه های برون مرزی صدا و سیما در پاسخ گویی به ابهام ها و شبهه هایی که در سرزمین های

ص:69

اسلامی دیگر وجود دارد. این شبهه ها به دلیل ناآشنایی با موازین دین مبین اسلام، دسترسی نداشتن به منابع مطمئن یا توطئه های دشمنان اسلام، بر دل و جان مخاطبان آن سوی مرزها سایه افکنده است. در این میان، مسئله «غدیر»، جایگاه ویژه ای دارد و هجمه های فراوانی به آن صورت می گیرد.

این پژوهش با بهره گیری از منابع اهل سنت، داستان غدیر، خلافت و وصایت، دلایل صریح بر خلافت علی علیه السلام، معیارها و آداب و سنن غدیر را ارائه داده است.

امید است این نوشتار برای پژوهش گران ارجمند و برنامه سازان گرامی سودمند افتد.

مروارید امامت

مروارید امامت

آقای مهدی فانی، 27 صفحه، شناسه 254، آذر 1377.

یکی از خوش یُمنی های ماه مبارک رمضان، شکوفایی سبط اکبر پیامبر اسلام، حسن مجتبی علیه السلام در این ماه فرخنده است. این نوشتار با پرداختن به زندگانی این امام بزرگوار، به ویژگی های رفتاری ایشان و برخی رخدادهای دوران امامت آن حضرت اشاره می کند. عنوان های این پژوهش عبارت است از: تولد آن حضرت، دوران کودکی، دوران امامت، فضایل و صفات، علم و زهد و تقوا، رفتار ایشان در جامعه با عامه مردم، مبارزات ایشان با حکام ظالم، پند واندرزهایی از آن امام و برگزیده ای از شعر و ادب فارسی. در پایان نیز پیشنهادهایی به برنامه سازان و استفاده کنندگان ارائه شده است.

اقتصاد در تعالیم امام رضا علیه السلام

آقای محمدرضا یوسفی، 32 صفحه، شناسه 258، بهمن ماه 1377.

بی شک، یکی از اهداف اصلی پیشوایان ما، هدایت انسان ها در راه رستگاری دنیوی و اخروی است. ازاین رو، هیچ یک از مسایل اجتماعی از دید آنان به دور نمانده است.

ص:70

این مجموعه، نوشتاری است درباره آموزه های اقتصادی پیشوای هشتم شیعیان حضرت امام رضا علیه السلام . این پژوهش بر آن است تا رهنمودهای علمی و عملی امام رضا علیه السلام درباره اقتصاد و راه های بهره گیری از سرمایه و ثروت را بیان کند و جایگاه مال و ثروت را در اندیشه آن بزرگوار ترسیم سازد. هم چنین به وظایفی می پردازد که در برابر مواهب الهی، بر عهده ماست. این پژوهش از این عنوان ها تشکیل شده است: جایگاه مال در اندیشه دینی، عدالت اقتصادی، تحلیلی بر منطق تحریم ربا و گزیده ای از سخنان امام رضا علیه السلام و دیگر ائمه اطهار علیهم السلام .

طلوع فجر

طلوع فجر

آقای سیدمحمد مکتبی، 51 صفحه، شناسه 259، دی 1377.

مجموعه ای است درباره تبیین حماسه امام خمینی رحمه الله . حماسه پرشکوه امام خمینی رحمه الله حماسه ای بود ایمانی و انقلابی در عصر جاهلیت مدرن که سرآغاز بیداری، خودشناسی، تعهد و رویارویی همه مسلمانان با لشکر مادی گرایان و دنیاپرستان گردید، جوش و خروش و راه سپردن مسلمانان جهان به سوی معنویت، اصالت و آرمان های الهی، ره آورد مستقیم حماسه بیدارگری امام خمینی رحمه الله است. نوشتار حاضر این عنوان ها را در برمی گیرد: نهضت اسلامی از زبان رهبر کبیر انقلاب، نهضت اسلامی از دیدگاه دیگران، اهداف انقلاب، وضعیت انقلاب در عصر حاضر، شرایط مطلوب مورد نظر انقلاب، برخی دست آوردهای آن، حضور جوانان و تداوم انقلاب، وظایف جوانان در عرصه های گوناگون.

درآمدی بر آسیب شناسی فرآیند تولید در برنامه های معارف

درآمدی بر آسیب شناسی فرآیند تولید در برنامه های معارف

آقای عبدالرسول هاجری، 22 صفحه، شناسه 260، اسفند 1377.

رشد و اعتلای کمی و کیفی موضوعات و مباحث دینی، به شناخت دقیق موانع و آسیب های موجود برای رفع آن ها نیازمند است. از این رو آسیب شناسی برنامه های دینی در رسانه به طور عام و گروه های معارف به طور خاص امری ضروری و عاجل به نظر می رسد.

ص:71

در این نوشتار سعی شده است تا در ابتدا به تبیین اجمالی اهداف و سیاست گروه های معارف پرداخته شود و سپس الگوی چرخش کار و مراحل تولید در گروه های معارف ارائه گردد.

در پایان پس از بررسی ومطالعه آسیب های موجود، توصیه های اصلاحی و تکمیلی در ساخت برنامه های معارف پیشنهاد شده است.

چک و مسایل اساسی آن

چک و مسایل اساسی آن

آقای قربان مهاجران، 24 صفحه، شناسه 264، دی 1377.

چک یکی از ابزارهای مهم اقتصادی در داد و ستدهای تجاری جامعه کنونی است. به همین دلیل، افزون بر بحث ماهیت وجودی و سودمندی های آن، مسئله سوء استفاده از این وسیله نیز مطرح می گردد. این نوشتار با هدف بررسی مسایل چک، به موضوع های زیر می پردازد: ماهیت چک، منافع اقتصادی استفاده از آن، نداشتن هزینه های جانبی برای استفاده از چک، سرعت و سهولت در پرداخت ها و داد و ستدها، داشتن حداقل خطرات احتمالی، مهم ترین دلایل جایگزینی چک به جای پول نقد و دیگر اسناد اعتباری مانند برات و سفته.

هم چنین به بحث انواع چک، نحوه تنظیم چک، مراحل قانونی صدور چک بی محل، وضعیت تخلفات در قانون چک پرداخته شده است.

وکالت و مسایل اساسی آن

وکالت و مسایل اساسی آن

آقای محمود حکمت نیا، 25 صفحه، شناسه 265، دی 1377.

وکالت یکی از امور با اهمیت در عرصه حقوق است که نقشی هم پایه قضاوت دارد. با توجه به افزایش نقش وکالت در جامعه امروزی و حل و فصل اختلاف های حقوقی، این مجموعه می کوشد مسایل اساسی وکالت را به تفصیل بررسی کند. این نوشتار، موارد زیر را در برمی گیرد: هدف از تنظیم وکالت نامه رسمی، اعتبار وکالت نامه رسمی و عادی، چگونگی تنظیم وکالت نامه، موارد تنظیم سند رسمی،

ص:72

اختیارات وکیل، عزل وکیل، استعفای وکیل، اهمیت وکالت در دعوی، کسانی که می توانند به عنوان وکیل انتخاب شوند، اختیارات وکلای دادگستری، وظایف وکیل دادگستری و آثار ناشی از تخلفات وکلای دادگستری.

رستخیز سبز

رستخیز سبز

آقای سید محمد مکتبی، 38 صفحه، شناسه 268، اسفند 1377.

با سر زدن نخستین جوانه های سرسبزی از دل خاک تیره، مردمان ایران زمین به پیشواز بهار خوش آیین می روند. در این میان، سنت های باستانی این دیار به یُمن پیدایش اسلام، رنگ و بوی دیگری گرفته است که بر شکوه آن بیش از پیش می افزاید. این نوشتار می کوشد به این سنت های ملی و اسلامی بپردازد. در این مجموعه، میهمان گفتارهای زیر هستیم: نوروز در روایات، نوروزِ ایرانی در تقویم اسلامی، ما هم بهاری شویم، عید قربان؛ عید وارستگی، حسن انتخاب ایرانیان، خرافه نحوست سیزده، شوخی و خنده و گشاده رویی. امید آن که مدیران رسانه، پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند در اوقات سرسبز بهاری از این برگ سبز، بهره مند گردند.

زمزمه تحول

زمزمه تحول

خانم زهرا تشکری، 117 صفحه، شناسه 271، بهمن 1377.

مجموعه حاضر تلاشی است با هدف کمک به برنامه سازان برای تهیه برنامه هایی که در ایام نوروز پخش می شود. این مجموعه در برگیرنده عنوان های زیر است: دیدگاه های امام خمینی و مقام معظم رهبری درباره نوروز، اعمال نوروز در سخنان معصومان علیهم السلام، آداب و عادات پسندیده ایام نوروز، ضیافت و میهمانی، مراعات حال میزبان، رفع کدورت ها و اختلاف و عادات نکوهیده ایام نوروز. در پایان افزون بر متون برگزیده ادب فارسی، پیشنهادهایی برای برنامه سازان و برنامه ریزان صدا و سیما ارائه شده است.

امید آن که برای پژوهش گران ارجمندو برنامه سازان گرامی، سودمند افتد.

ص:73

تأملی کوتاه بر شرایط فرهنگی _ اجتماعی کودک و نوجوان

تأملی کوتاه بر شرایط فرهنگی _ اجتماعی کودک و نوجوان

آقای عبدالکریم صالحی، 12 صفحه، شناسه 275، بهمن 1377.

دوران کودکی و نوجوانی از دوره های سرنوشت ساز در زندگی انسان هاست. کودکان و نوجوانان با تأثیرپذیری از شرایط گوناگون اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی ممکن است به بی راهه بروند یا این که در پی رهنمودهای اثربخش نهادهایی مانند: خانه، مدرسه، رادیو و تلویزیون و جامعه در جاده رستگاری، گام نهند.

این نوشتار می کوشد به شرایط فرهنگی، سیاسی و اجتماعی کشور در زمینه فعالیت های کودکان و نوجوانان، نگاهی کوتاه ولی مستند داشته باشد.

این بحث در سه بخش ارائه گردیده است:

الف) شرایط زمانی که در چهار دوره قابل بررسی است: دوران رژیم ستم شاهی، اوایل انقلاب، دوران دفاع مقدس، دوران کنونی.

ب) ارگان های تأثیرگذار: خانه، مدرسه، جامعه، رسانه صدا و سیما.

ج) پیشنهادها و راهبردهای کارساز.

تحلیل شرایط زن و خانواده

تحلیل شرایط زن و خانواده

آقای محمدرضا زیبایی نژاد، 29 صفحه، شناسه 277، اسفند 1377.

این مجموعه در عنوان های زیر، به بررسی اجمالی محورهایی از مسایل زن و خانواده پرداخته است: خانواده گسترده و خانواده هسته ای، سرپرستی پدر و مادر، ارتباط زن و مرد، شیوه استنباط احکام، حقوق زنان، طرح چهره های منفور و مبتذل، فمنیسم. به طور نمونه در بخش خانواده گسترده و خانواده هسته ای چنین آمده است:

«در خانواده هسته ای با به انزوا کشاندن کودکان در چهار دیواری های آپارتمان ها، به دور از مراودات انسانی و اجتماعی با تقویت، نابرابری های جسمی، سنی، نژادی و با آموزش منع های اجتماعی و هنجارهای حاکم، اگر مانع در ایجاد یک جامعه مدنی نباشد، کمکی به ایجاد و رشد آن نیز نمی کند».

ص:74

غدیر تجلی گاه ولایت

غدیر تجلی گاه ولایت

آقایان سیدحسین اسحاقی و مهدی فانی، 93 صفحه، شناسه 278، اسفند 1377.

تاریخ کهن بسیار شگفتی ها به خود دیده و رویدادهای فراموش نشدنی را به یاد دارد. تاریخ هنوز بر بام بلند غدیر، پیامبر اسلام را دست در دست علی، می بیند و آن را در برابر دیدگان منتظر تاریخ قرار می دهد. این نوشتار ارزشمند، مجموعه ای است کامل که از دیدگاه معصومین علیهم السلام، امام و رهبری به بررسی غدیر می پردازد و به ویژگی های غدیر و نقش حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام به فضیلت و معجزه های این رویداد مهم اشاره می کند. این مجموعه از بخش های زیر تشکیل شده است: بررسی نظریه انتخاب و انتصاب در مسئله غدیر، تاریخچه سقیفه، بحث پیرامون خطبه غدیر، بررسی معنای حدیث غدیر، مخالفان غدیر، دیدگاه برخی از اهل سنت درباره غدیر، آداب غدیر و... .

پرخاش گری علل و راه های مقابله با آن

پرخاش گری علل و راه های مقابله با آن

آقای سالاری، 41 صفحه، شناسه 281، دی 1378.

پرخاش گری یکی از رفتارهای ناپسندی است که در عوامل گوناگونی ریشه دارد. شناسایی این عوامل و به کار بستن شیوه های مبارزه با آن، در پیش گیری از گسترش بسیاری از ناهنجاری های اجتماعی، سودمند است. نوشتار حاضر کوشیده است عوامل پیدایش پرخاش گری و راه های رویارویی با آن را از نگاه روان شناسی و اسلام بیان کند. به همین دلیل، به موضوع هایی هم چون: ماهیت پرخاش گری، علل پرخاش گری، راه های مهار و کنترل پرخاش گری، غضب و راه های مهار آن از دیدگاه اسلام پرداخته است. هم چنین در پایان راه کارهایی ارائه داده است.

سلام غنچه

سلام غنچه

آقای حسین حقیقت، 39 صفحه، شناسه 282، اسفند 1377.

پس از زمستانی سرد و سرمایی طولانی، اینک نوبت گردن فرازی بهار است تا در روز نو، انسان را دوباره به طبیعت پیوند زند.

ص:75

این نوشتار، برگ سبزی است درباره آیین نوروز. سنّتی شادی آفرین که در آن، زمین، سالگرد بیداری اش را جشن می گیرد و تنها سخن آن برای ساکنان پرمهرش، این است: «شاد و خرم و متعهد باش».

این مجموعه از سه بخش تشکیل یافته است: طراوت بهار، آداب سفر و معاشرت و خیال سبز. هم چنین متون ادبی و اشعار زیبایی در این زمینه ارائه شده است.

امید است نزد طبع بلند پژوهش گران ارجمند و برنامه سازان گرامی، پذیرفته آید.

مسایل اجتماعی در آیینه مطبوعات

مسایل اجتماعی در آیینه مطبوعات

آقای عبدالرسول هاجری، 113 صفحه، شناسه 283، آبان 1377.

مطبوعات در فرآیند خودآگاهی جامعه، نقش به سزایی دارند. مطبوعات می توانند با بازتاب دادن متعهدانه مسایل اجتماعی، مردم و مسؤولان را از پیامدهای زیان بار گسترش ناهنجاری های اجتماعی آگاه کنند و خود نیز در راه کاهش آن بکوشند.

این نوشتار کوشیده است مسایل و مشکلات اجتماعی را در آیینه مطبوعات بررسی کند و نقش مطبوعات را در افزایش آگاهی های مردم نسبت به مسایل اجتماعی و حقوق قانونی شان به تصویر بکشد. این پژوهش از عنوان هایی هم چون: تشکیل شوراها و مسایل اجتماعی، مشکلات اقتصادی و اجتماعی مردم، جوانان، ازدواج، انحرافات اجتماعی، مهاجرت پذیری، بهداشت اجتماعی، اخلاق اجتماعی و معضلات رسانه های گروهی تشکیل شده است.

مسئله سیاسی آبان ماه (رابطه با امریکا و ضرورت پایداری از اصول و ارزش های انقلاب اسلامی)

مسئله سیاسی آبان ماه (رابطه با امریکا و ضرورت پایداری از اصول و ارزش های انقلاب اسلامی)

آقای مشایخی، 35 صفحه، شناسه 284، آذر 1377.

نوشتاری است درباره رفتارهای سیاسی ایالات متحده امریکا در سطح جهان و منطقه، برخوردهای خصمانه سیاست مداران این کشور با ملت مسلمان ایران، رابطه جمهوری اسلامی ایران با امریکا و ضرورت پایداری از اصول و ارزش های انقلاب

ص:76

اسلامی.

این مجموعه از عنوان هایی هم چون: ادامه توقیف دارایی های ایران در امریکا، دعوت از گروگان های پیشین امریکایی، مبادلات فرهنگی با امریکا، سیزده آبان؛ روز ملی مبارزه با استکبار جهانی، رابطه با امریکا، توطئه های استکبار و نقش بسیج تشکیل گردیده است.

مسایل سیاسی در آیینه مطبوعات

مسایل سیاسی در آیینه مطبوعات

آقای سجادی، 19 صفحه، شناسه 285، آبان 1377.

آموزش و افزایش سطح کمّی و کیفی آگاهی های عمومی مخاطبان رسانه، یکی از کارکردهای مهم صدا و سیما است که مطبوعات کشور نیز می توانند در این وظیفه خطیر، یاری گر صدا و سیما باشند. این نوشتار کوششی است در این راستا که عنوان های زیر را در برمی گیرد: امریکا و سیاست های استکباری، گفت وگوی تمدن ها، مطبوعات، مجلس خبرگان و اقتدار ملی.

امید است این پژوهش برای پژوهش گران ارجمند و برنامه سازان گرامی، سودمند باشد.

پوشش و زینت «نگاه به تصویر زنان غیرمسلمان»

پوشش و زینت «نگاه به تصویر زنان غیرمسلمان»

آقای سیدمحمد باقر موسوی، 29 صفحه، شناسه 287، بهمن 1377.

یکی از بحث های مهم و مورد ابتلای جامعه، احکام پوشش و نگاه است.

یکی از مسایل مستحدثه، در این دوران، تهیه، تماشا و پخش فیلم و عکس است که حکم آن ها را باید بر اساس قواعد فقهی به دست آورد.

نوشتار حاضر با گردآوری روایت ها و فتواهای فقیهان، نگاهی گذرا به این موضوع دارد، امید آن که گامی موثر برای رشد آگاهی و بینش فقهی جامعه باشد.

این مجموعه از دو بخش تشکیل شده است: بررسی روایات درباره موضوع بحث و فتوای جمعی از فقیهان.

معماری ایران؛ گذشته و حال

معماری ایران؛ گذشته و حال

ص:77

آقای محمدباقر خسروی، 29 صفحه، شناسه 288، دی 1378.

مجموعه حاضر، نگاهی است به معماری و ساختار کهن بناهای تاریخی ایران که از دید هنر اسلامی و متون دینی مورد بررسی قرار گرفته و نیز این ساختار را در دوره های مختلف مقایسه می نماید که شامل این قسمت ها می باشد: نگاه فلسفی به معماری و هنر اسلامی، مبانی معماری در متون دینی، نگاه فلسفی به شهر اسلامی، معماری ایران در دوره قاجاریه و معماری ایران در عصر پهلوی.

حکایت کودکی معصومین

حکایت کودکی معصومین

گروهی، 116 صفحه، شناسه 289، اردیبهشت 1378.

زندگانی معصومین علیه السلام از همان دوران کودکی، مایه مباهات و شگفتی انسان ها بوده است و رفتار و سیره این ستارگان تابناک آسمان امامت و ولایت همیشه الگو و نمونه ای برای دوستداران و عاشقان اهل بیت علیهم السلام به شمار می آید. از کودکی محمد صلی الله علیه و آله که به امین شهره بود تا تولد مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف که قائم آل محمد صلی الله علیه و آله است، همه و همه سراسر ایمان است و یقین، ایثار و فداکاری. این مجموعه نگرشی است به کودکی معصومین علیهم السلام که به صورت حکایت های برگزیده عنوان گردیده است. و سیره و روش ائمه اطهار علیهم السلام را در این دوران بررسی می کند. عنوان های این نوشتار عبارت است از: تربیت الهی، دوستی با خدا، در آغوش پیامبر، ماجراهای جالب از کودکی پیامبر صلی الله علیه و آله، کودکی امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام، کودکی امام موسی کاظم علیه السلام، جریان تولد امام زمان علیه السلام و... باشد که این مجموعه همواره راه گشای دوستداران آنان گردد.

داستان نویسی کودکی معصومین علیهم السلام

آقای محسن ربانی، 44 صفحه، شناسه 290، شهریور 1377.

زندگی و سیره ائمه معصومین علیهم السلام از بدو تولد تا وفات و یا شهادت همیشه راهگشای دوستاران و محبین اهل بیت علیهم السلام قرار گرفته است. این مجموعه زیبا و دلنشین داستان هایی است جذاب و شنیدنی از آن بزرگوارن که هر یک درسی است

ص:78

آموزنده در زندگی انسان ها که شامل داستان هایی مانند؛ معمای صندوق، نقش سکه، لباس زیباتر، اذان، بنده محبت، کشته عشق، توکل، سفر، شهادت حجرالاسود، نگین شکسته، وثیقه، خبر از غیب، عبرت، نیروی مرموز و سوار بادپا می باشد که امید است مورد پسند شما بزرگواران قرار بگیرد.

بررسی حقوق و وظایف کودک از دیدگاه اسلام

بررسی حقوق و وظایف کودک از دیدگاه اسلام

آقای علی نامدار، 88 صفحه، شناسه 294، شهریور 1378.

کودک به عنوان یک موجود انسانی از حقوق و وظیفه هایی برخوردار است. پدر و مادر با آگاهی از نقش خود در انتقال ارزش های اجتماعی و خانوادگی به کودک، می توانند کودک خویش را برای بر عهده گرفتن نقش مثبت در آینده، بپرورانند.

نوشتار حاضر به بررسی حقوق و وظایف کودک از دیدگاه اسلام پرداخته و به نقش و اهمیت خانواده و تربیت در تعیین رفتارها، واکنش های عاطفی، ادراک ها، نگرش ها وارزش های کودک و نقش صدا و سیما در انتقال این ارزش ها و تربیت دینی به کودکان، اشاره کرده است. هم چنین کلیات بررسی حقوق کودک، انتظار فرزندان از والدین، روش های تعلیم و تربیت فرزندان، جامعه پذیری در فرزندان، وظایف فرزندان در برابر والدین و... از دیگر عنوان های این نوشتار است.

ستارگان گم نام

ستارگان گم نام

گروهی، 96 صفحه. شناسه 299، فروردین 1378.

در نهضت جاوید عاشورا نه تنها مردانی پر صلابت، که زنانی وارسته و آگاه و معتقد به ولایت نیز سهیم بوده اند هر یک از این شیرزنان، در تشویق همسران و فرزندان شان به جهاد و شهادت در رکاب امام حسین علیه السلام و استمرار نهضت حسینی، عامل مؤثری به شمار می روند.

این نوشتار، سیری کوتاه در تاریخ پر فروغ زندگانی این ستارگان گمنام است. ستارگانی که با حضور در کربلا، نقش خود را به بهترین شکل در نهضت عاشورا نمایاندند و چگونه ماندن و چگونه رفتن را به تاریخ آموختند. گفتنی است برخی از

ص:79

بانوانی که در این نوشتار از آن ها سخن به میان می آید، در کربلا نبوده اند، ولی در این نهضت، نقش مؤثری داشته اند. این مجموعه از عنوان های زیر تشکیل شده است: زن در تاریخ از دیدگاه شهید مطهری، نقش ها و ویژگی های زنان کربلا، سرگذشت بانوان کربلا.

الگوی زن در صدا و سیما (5 جلد)

الگوی زن در صدا و سیما (5 جلد)

آقای رضا حاج احمدی، 5 ج، شناسه 5_1/302، تیر 1378.

این مجموعه می کوشد شناختی درست از موقعیت و جایگاه حقیقی زن در نظام هستی و الگوی زن مسلمان ارائه دهد.

در این طرح پژوهشی که در پنج جلد جداگانه تهیه شده، الگوی زن مسلمان در صدا و سیما _ به عنوان یک دانشگاه عمومی و فراگیر _ معرفی می شود و این عنوان ها را در بر می گیرد:

1. معرفی زن برتر در نظام اسلامی؛

2. نقش ها، مسئولیت ها و ویژگی های الگویی بانوان؛

3. تبیین ویژگی های الگویی بانوان فعال در صدا و سیما؛

4. معرفی زن برتر در نظام اسلامی؛

5. اسوه ها و الگوهای مثبت بانوان و نمونه های عملی.

شهید اندیشه

شهید اندیشه

آقای اسماعیل پرور، 54 صفحه، شناسه 307، فروردین 1378.

شهید گران قدر و علامه بزرگوار، آیت اللّه مرتضی مطهری از شخصیت های ارزش مندی است که پرداختن به زندگانی وی، اهمیت بسیاری دارد. هرچند خامه های فراوانی درباره شخصیت آن شهید، قلم فرسایی کرده اند، ولی هم چنان حق مطلب ادا نشده است.

نوشتار حاضر نیز با هدف اَدای دین به شخصیت برجسته و والای استاد شهید

ص:80

مرتضی مطهری، گرد آمده است. در این مجموعه، زندگی شهید مطهری از زوایه های گوناگون، تشریح می شود و نظر بزرگان درباره این شخصیت وارسته، بیان می گردد، هم چنین به آثار و نگاشته های ایشان و دیگر تلاش های علمی و اجتماعی ایشان در پیش از انقلاب و دوران انقلاب، پرداخته شده است. در پایان نیز برخی خاطره های شنیدنی از آن شهید عزیز و برگزیده ای از ادب فارسی در رثای ایشان، ارائه گشته است.

معجزه سرخ

معجزه سرخ

آقای سیدحسین اسحاقی، 73 صفحه، شناسه 308، اردیبهشت 1378.

نوشته حاضر درباره رویدادی تاریخی است که مایه فخر گذشتگان و مباهات آیندگان این مرز و بوم گشته است. سخن از آزادسازی خرمشهر قهرمان است و فداکاری های رزمندگان جان بر کف اسلام. این پژوهش کوشیده است تا مهم ترین عوامل پیروزی رزمندگان و فتح خرمشهر، را بر شمارد و واکنش رسانه های جهان را در این باره بیاورد. در بخش دیگر، پیام امام خمینی رحمه الله و خاطره های سربازان اسلام درباره این فتح آمده است. پایان بخش این مجموعه نیز متون ادبی و پیشنهادهایی به برنامه سازان صدا و سیما است.

امید آن که پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند از این پژوهش، بهره کافی را ببرند.

خورشید قرن

خورشید قرن

آقای محمد مهدی ماندگار، 46 صفحه، شناسه 309، خرداد 1378.

مجموعه حاضر نگاهی گذراست بر زندگانی یگانه قرن و اسطوره زمان، پرچم دار جهاد با بی عدالتی و ستم کاری؛ حضرت امام خمینی رحمه الله که به پاسداشت یکصدمین سال میلاد با شکوه ایشان تهیه گشته است. در این پژوهش، با بررسی گوشه هایی از زندگانی با برکت امام خمینی رحمه الله، کوشیده است از قیام الهی او سخن بگوید که سراسر جهان را به شگفتی واداشت. این نوشتار، عنوان های زیر را در بر دارد:

ص:81

زندگانی امام خمینی رحمه الله، مقاطع مختلف عمر پر بار امام خمینی رحمه الله، ویژگی های اخلاقی و رفتاری امام خمینی رحمه الله و اندیشه سیاسی امام خمینی رحمه الله .

هجرت النبی و لیله المبیت

هجرت النبی و لیله المبیت

آقای مهراب صادق نیا، 23 صفحه، شناسه 311، بهار 1378.

می دانیم که هجرت پیامبر گرامی اسلامی از مکه به یثرب، سرآغاز فصل نوینی در تاریخ پرفراز و نشیب اسلام بود. به همین دلیل، تبیین هدف ها و ره آوردهای این حرکت سرنوشت ساز یکی از امور ضروری به شمار می رود.

این مجموعه کوشیده است هجرت حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله از مکه به مدینه را به تصویر بکشد و بازتاب هجرت در تاریخ اسلام و پی آمدهای آن را برای مسلمانان بیان کند. این پژوهش به کیفیت هجرت، دلیل هجرت به یثرب، آغاز مهاجرت اصحاب، اجتماع دارالندوة، ورود به مدینه، نقش حضرت علی علیه السلام در هجرت و چگونگی تعیین هجرت به عنوان مبدأ تاریخ پرداخته است.

بایدها و نبایدها در برنامه سازی صدا وسیما

بایدها و نبایدها در برنامه سازی صدا وسیما

آقای رضا حاج احمدی، 31 صفحه، شناسه 312، آبان 1378.

این مجموعه در راستای تحقق اهداف مهم مورد نظر نظام جمهوری اسلامی و مقام معظم رهبری تهیه گردیده است. این نوشتار دو بخش دارد نخستین آن از احکام نصب و ابقای رییس سازمان صدا و سیما از سوی مقام معظم رهبری برگرفته شده است. بخش دیگر نیز حاصل جمع بندی نکته هایی است که از نقد و ارزیابی دو ساله برنامه های رسانه به دست آمده است. هم چنین در ادامه، نکته های مهمی که در نقد و بررسی برنامه های صدا و سیما باید مورد توجه گروه ارزیابی قرار گیرد، بیان شده است.

امید آن که این تلاش در نظر سیاست گذاران، مدیران و برنامه سازان ارجمند، صدا و سیما پذیرفته آید.

ص:82

مأخذشناسی توصیفی تاریخ ایران (1 و 2)

مأخذشناسی توصیفی تاریخ ایران (1 و 2)

آقای علی رضا کریمی، 87 صفحه و 131 صفحه، شناسه 1/313 و 2/313، دی 1379.

مأخذشناسی، سنتی دیرین است. هیچ حرکت و جریان تاریخی را بدون ریشه یابی، بررسی سیر دگرگونی تاریخی و بازشناسی عوامل شکل گیری و گسترش آن نمی توان شناخت. بی تردید، چنین شناختی، در آشنایی با متون تاریخی بی تأثیر نخواهد بود.

این نوشتار، مجموعه کاملی است گردآمده از مهم ترین منابع و مأخذ تاریخی ایران و منابع طاهریان، صفاریان، سامانیان، سلجوقیان، خوارزمشاهیان، صفویه و... را در بر می گیرد.

یاس عصمت

یاس عصمت

خانم ها زهرا تشکری و فاطمه یزدان پناه، 71 صفحه، شناسه 315، شهریور 1378.

ویژه نامه ای ست درباره زندگانی حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام ؛ کوثر خدا و جلوه جمال و تفسیر جلال خداوندی. نوشتار حاضر با هدف بازشناسی جلوه هایی از شخصیت این بانوی بزرگ و ارائه آن به مشتاقان کوشیده است نظری گذرا بر زندگانی زهرای مرضیه علیهاالسلام افکند. الگوهای رفتاری آن حضرت، اخلاص _ زهد و ساده زیستی، احترام و فروتنی در برابر والدین، جهان بینی فاطمه علیهاالسلام، گلچینی از سخنان حضرت فاطمه علیهاالسلام و برگزیده ای از متون واشعار فارسی، عنوان های این مجموعه را تشکیل می دهد. در پایان نیز پیشنهادهایی به برنامه سازان ارائه شده است.

زنجیر اسارت

زنجیر اسارت

آقای محمود باقری، 56 صفحه، شناسه 316، آبان 1380.

دشمن ستیزی و استکبارستیزی از مهم ترین عناصر فرهنگ و تمدن اسلام به شمار می رود. جاودانگی و استمرار این اندیشه بیش از هر چیز مرهون تلاش رادمردان و فرزانگانی است که با همت والای خویش، جوامع بشری را به قسط، عدالت، آزادی و استقلال فرا خوانده اند. یکی ازاین والاتباران، خمینی بزرگ رحمه الله است که با روح

ص:83

ذلّت ناپذیر و ستم ستیز خویش، سندآزادی مردم مسلمان ایران را امضا کرد. او با انقلاب سترگ خویش، بساط کاپیتولاسیون را برای همیشه از ایران برچید و بر اندام بیگانگان و بیگانه پرستان لرزه افکند. کاپیتولاسیون، حلقه ننگینی است که دولت های بیگانه و استعمارگر بر گردن مستضعفان جهان، انداخته اند. آنان در لوای این ساختار ضدانسانی، عزّت ملّی سرزمین های زیر سلطه را بر باد می دادند.

پژوهش حاضر که به این مقوله مهم می پردازد، از عنوان هایی هم چون: مفهوم کاپیتولاسیون، پیشینه آن در ایران، کاپیتولاسیون ازدیدگاه اسلام و عرف بین الملل و پی آمدهای آن، تشکیل شده است، امید آن که خوانندگان عزیز از آن بهره مند گردند.

سجاده خونین

سجاده خونین

آقای سیدحسین اسحاقی، 76 صفحه، شناسه 317، شهریور 1378.

مجموعه ای ست درباره نماینده رهبر کبیر انقلاب اسلامی در غرب کشور و یکی از شخصیت های بزرگ تاریخ انقلاب اسلامی، شهید محراب؛ آیت اللّه سیداسداللّه مدنی رحمه الله .

این نوشتار کوشیده است زندگی آن شهید بزرگوار را از ولادت تا شهادت، به تصویر بکشد. هم چنین ابعاد علمی او را به خوانندن باز شناسد. سپس با بررسی های دیدگاه متقابل امام خمینی و شهید مدنی، جلوه های رفتاری این بزرگوار و دوران مبارزات آن شهید را ترسیم کند. در سنگر نماز جمعه، شهید مدنی از نگاه یاران و شخصیت ها، بخش دیگری از این مجموعه است. در پایان نیز برگزیده ادب فارسی و پیشنهادهایی برای برنامه سازان ارائه شده است.

امید آن که این مجموعه در نظر پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند، سودمند افتد.

اسطوره قرن

اسطوره قرن

آقای محمد ساجدی، 98 صفحه، شناسه 320، مهر 1378.

ص:84

بررسی کامل و جامع و مانع زندگانی و اندیشه ها و دیدگاه های حضرت امام خمینی رحمه الله تلاشی گسترده می خواهد. با این حال، هر کسی می کوشد به فراخور توان خویش، به آن بزرگ مرد تاریخ، اَدای دین کند. مجموعه حاضر، نوشتاری است درباره یکصدمین سال تولد امام خمینی رحمه الله، تا یک بار دیگر زاویه های پیچیده و شگرف زندگی این اسطوره قرن را بکاویم و جرعه نوش جام زلال آرمان ها واندیشه هایش باشیم. این پژوهش عنوان های زیر را در بر می گیرد: زندگی نامه امام خمینی رحمه الله، اصول آراء و اندیشه های امام رحمه الله، تألیفات و آثار علمی امام رحمه الله، امید آن که با بهره گیری از این دفتر، روح و روان زنگار گرفته مان را با زمزم کلام دلنشینش جلا دهیم و برای همکاران وبرنامه ریزان صدا و سیما نیز سودمند افتد.

معراج مطهّر

معراج مطهّر

آقای سیدحسین اسحاقی، 87 صفحه، شناسه 323، بهمن 1378.

نقش برجسته شهید مرتضی مطهری در گسترش اندیشه انقلاب اسلامی در پیش و پس از انقلاب بر هیچ کس پوشیده نیست. با این حال، گونه ای کمبود در الگوسازی از این استاد فرزانه برای نسل جوان و فرهیخته انقلاب به چشم می خورد. این نوشتار، ویژه نامه ای ست درباره سال روز شهادت استاد شهید مرتضی مطهری رحمه الله و گامی کوچک در راه بازشناسی اندیشه های آن شهید گران قدر.

این مجموعه کوشیده است با موشکافی جنبه های گوناگون زندگانی این استاد فرزانه، زمینه شناخت و پیروی از این اسوه علم و تقوا را برای همگان فراهم سازد.

در بخش نخست این پژوهش با عنوان شهید مطهری؛ نگین حلقه فرزانگان، این مطالب آمده است: استاد از منظر بزرگان، فرازهایی از زندگی ایشان، نقش اساتید در پرورش شخصیت آن شهید و ویژگی ها و مواضع مهم استاد مطهری.

بخش دوم و سوم نیز برگزیده ادب فارسی و همراه بابرنامه سازان را در برمی گیرد.

شمس دانش

شمس دانش

آقای علی اصغر هادوی نیا، 62 صفحه، شناسه 324، مهر 1378.

ص:85

تبیین ویژگی های زندگی پیشوایان دینی یکی از موضوع های مهم در انتقال پیام های انسانی آنان به نسل جوان امروز است.

مجموعه حاضر به بررسی زندگانی سیاسی، اجتماعی و علمی امام پنجم شیعیان جهان؛ حضرت امام محمدباقر علیه السلام می پردازد. در این نوشتار عنوان های زیر به چشم می خورد: زندگی آن حضرت از ولادت تا شهادت، زندگی علمی، ویژگی های سیاسی _ اجتماعی آن عصر، درس هایی از زندگی ایشان. در بخشی از آن سخنان امام خمینی رحمه الله و مقام معظم رهبری درباره امام محمدباقر علیه السلام آمده است. هم چنین گلچینی از سخنان آن حضرت آورده شده و برگزیده ای از ادب فارسی برای پژوهش گران و برنامه سازان گرامی، ارائه گشته است.

با معتکفان کوی دوست

با معتکفان کوی دوست

آقای احمد درویش گفتار، 56 صفحه، شناسه 325، مهر 1378.

اعتکاف یکی از سنت های پسندیده اسلامی است که فرد گرایی و همبستگی اجتماعی مسلمانان را به شایستگی و زیبایی در خود گردآورده است. این نوشتار، با هدف شناساندن درست سنّت «اعتکاف» به جامعه اسلامی به مناسبت ایام اعتکاف تهیه شده است.

در این مجموعه، به سیر تکاملی بشر از نقطه آغازین تفکر تا رسیدن به مرحله عبادت و خضوع درپیشگاه رحمانی اشاره می رود.

عنوان های این پژوهش عبارت است از: راهی به سوی دوست، انسانِ خسته و اسیر، آزادی در سایه عبودیت، عبادت؛ حلقه وصل، اعتکاف؛ تمرین انقطاع از غیر، در خلوت ربّانی، اعمال اعتکاف در اسلام، احیای سنت پیامبران و اولیای خدا، اعتکاف از زبان کاملان و برگزیده ادب فارسی. امید است برای برنامه ریزان و برنامه سازان ارجمند، سودمند افتد.

ص:86

تحریم های بین المللی و مشروعیت آن از دیدگاه حقوق بین الملل

تحریم های بین المللی و مشروعیت آن از دیدگاه حقوق بین الملل

آقای مهدی حدادی، 17 صفحه، شناسه 326، شهریور 1378.

تحریم های بین المللی که هرازگاهی از سوی سازمان ملل یا قدرت های جهانی علیه کشورهای دیگر اعمال می شود، به پدیده مناقشه برانگیزی تبدیل شده است. از یک سو، کشورهای تحریم شده، این ساختار را حتی اگر از سوی سازمان ملل وضع شده باشد، ناعادلانه می دانند. از سوی دیگر، کشورهای تحریم گر و سازمان ملل، آن را دارای جنبه پیش گیرانه و در چارچوب مجازات های پذیرفته شده بین المللی برمی شمارند.

این پژوهش کوشیده است با برشمردن انواع تحریم های بین المللی، مشروع بودن یا نبودن آن ها را از دیدگاه حقوق بین الملل بررسی کند. بر این اساس، در آغاز به مفهوم و پیشینه این تحریم ها می پردازد. سپس انواع تحریم ها و مشروعیت هر کدام را مورد بررسی قرار می دهد. و در پایان نیز پی آمدهای این گونه تحریم ها را در تغییر رفتار کشورهای تحریم شده، ارزیابی می کند.

سفیر سعادت

سفیر سعادت

آقایان سیدحسین اسحاقی و محمود اکبری، 82 صفحه، شناسه 328، مهر 1378.

برانگیختگی حضرت محمدبن عبداللّه صلی الله علیه و آله به پیامبری، روزنه امیدی بود برای بشریت. انسان هایی که از ستم کاری دیو پیشه گان زمانه به ستوه آمده بودند، زندگانی دوباره خویش را با آموزه های آسمانی اسلام، از سر گرفتند. این نوشتار ویژه نامه ای ست درباره عید مبعث، عید بزرگ رهایی از گمراهی و سرگردانی، پایان شام ناامیدی و آغاز صبح دادگری و رستگاری. نوشته حاضر مطالب زیر را دربرمی گیرد: محمد صلی الله علیه و آله چراغی که هرگز خاموشی ندارد، جهان پیش از اسلام، نوری که در تاریکی درخشید، وحی و نبوّت، تجلّی جامعیت اسلام و آخرین رسالت، نمونه هایی از تعالیم حیات بخش مبعوث خاتم، هم چنین پس از برگزیده ادب فارسی، پیشنهادهایی برای برنامه سازان آمده است. امید آن که برای مدیران و برنامه سازان

ص:87

ارجمند، سودمند افتد.

ستاره مجلس

ستاره مجلس

آقای صادق لیراوی، 63 صفحه، شناسه 329، مهر 1378.

نوشته حاضر، شرح زندگانی مردی است که در فقاهت و سیاست سرآمد دوره مشروطه و در مبارزه با استبداد رضاخانی، پیش گام بود. آری، سخن از شهید سیدحسن مدرس است که الگویی ماندگار از گردهم آمدن دین و سیاست به شمار می رود. این نوشتار کوشیده است نمایی از زندگانی علمی، سیاسی، اجتماعی و مبارزاتی ایشان را به تصویر بکشد. در بخشی از این مجموعه، دیدگاه بزرگان دین و دیگر شخصیت های اجتماعی درباره شخصیت والای ایشان آورده شده است. همچنین این نوشتار به نقش برجسته آیت اللّه سیدحسن مدرس در دوره نمایندگی ایشان در مجلس شورای ملی می پردازد. امید است این پژوهش برای پژوهش گران ارجمند و برنامه سازان گرامی، سودمند باشد.

در انتظار خورشید

در انتظار خورشید

آقای سیدحسین اسحاقی، 147 صفحه، شناسه 332، آبان 1378.

پرداختن به فرهنگ مهدویت و انتظار، یکی از موضوع های مهمی است که توجه بسیاری از پژوهش گران را به خود جلب کرده است. این نوشتار که درباره دریای بی کران معرفت، قبله خوبان عالم و موعود آخرالزمان؛ حضرت مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف تهیه شده است، به موضوع های زیر می پردازد: زندگی آن حضرت از تولد تا غیبت، اعتقاد به مهدویت در سایر ادیان و ملل، امام مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف در قرآن، امام عصر و جامعه مطلوب، در انتظار موعود، فضایل نیمه شعبان و مسجد صاحب الزمان در این پژوهش، افزون بر پرسش و پاسخ هایی درباره امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف، برگزیده متون ادبی با عنوان جرعه ای از چشمه سار عرفان و ادب آمده است. در پایان نیز پیشنهادهایی به برنامه سازان صدا و سیما ارائه شده است.

ص:88

ره توشه شعبان

ره توشه شعبان

آقای جوانشیر پوراکبری، 25 صفحه، شناسه 333، شهریور 1380.

ماه مبارک شعبان، پیش درآمدی است برای عاشقان دلباخته و دل سوخته آقا امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف تا از این خوان گسترده الهی، برای آخرت خود، توشه ای فراهم سازند.

دعا و راز و نیاز با معبود، وسیله پیوند انسان خاکی با خداوند سبحان است، که در گاهِ ناامیدی، امید به زندگی را دوباره در رگ های او جاری می سازد. پیامبر گرامی اسلام و خاندان پاکش بهترین راهنمایان بشر در بهره گیری از این ابزار بوده اند. در این مجموعه بر آنیم تا در دریای کلام نورانی این به حقیقت پیوستگان فرو رویم و با به دست آوردن مروارید همیشه درخشان «مناجات شعبانیه» از صدف وجود اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام، آن را به قلب های فروتن و روان های پاک تقدیم داریم. امید آن که نزد طبع پژوهش گران و برنامه سازان گرامی، پذیرفته آید.

فضایل اهل بیت علیهم السلام از دیدگاه اهل سنت

فضایل اهل بیت علیهم السلام از دیدگاه اهل سنت

آقای علی اصغر قربانی، 167 صفحه، شناسه 335، آذر 1380.

در طول تاریخ اسلام، فرزانگان بیت نبوت و خاندان رسالت، روشنی بخش جان جهانیان بوده اند. آنان برگزیدگان روزگارند و تجسّم صبر و اخلاص. چشمه های جود و سخایند و کوه استواری و بردباری. نام آوران دشت فراست و شجاعت اند و جلوه های هیبت و جلالت. قبله هایی هستند که شیفتگان ولایت را به خود می کشانند و بر خانه دل دوست داران رسالت، حکم می رانند. صولت فاطمی، شجاعت علوی، حلم حسنی، رشادت حسینی، عبادت عابدینی، علوم باقری، مأثورات جعفری، صبر کاظمی، روضه رضوی، تقوای تقوی، خلوص نقوی، هیبت عسکری و عدالت مهدوی، دوست پرور و دشمن کوب است و چگونه بودن و چگونه زیستن را می آموزد. این پژوهش که فضایل این گوهرهای درخشان را از لابه لای کتاب های اهل سنت برمی شمارد، در دو بخش تنظیم شده است:

1. کتیبه های گویا در فضیلت اهل بیت علیهم السلام ؛

ص:89

2. علی؛ اقیانوس بی کران.

باشد که ره توشه بیداردلان و دست مایه رهروان کوی ولایت گردد.

کوثر بخشایش

کوثر بخشایش

آقایان محمد صالح نیا و میثم نمکی آرانی، 134 صفحه، شناسه 336، آذر 1378.

ماه رمضان، ماه رهایی دل های بندگان از زنجیر اسارت شیطان است. پس شایسته است که همگان بکوشند تا به گونه ای، از این خوان گسترده الهی، توشه بردارند. این پژوهش، دست مایه ای ست گران سنگ درباره ماه رحمت و بخشایش؛ ماه مبارک رمضان. این مجموعه دربردارنده عنوان های زیر است: نقش ماه رمضان در تربیت و سازندگی انسان، رمضان در فرهنگ مردم، نقش دعا در پرورش روح و روان، دعاها و پیام هایی درباره ماه مبارک، مروری بر مناسبت های ماه رمضان، وداع با ماه مبارک رمضان. در پایان پیشنهادهایی برای برنامه سازان و پژوهش گران گرامی عنوان گردیده است.

گوهر عفاف

گوهر عفاف

خانم زهرا تشکری، 93 صفحه، شناسه 337، دی 1378.

زن، نیمی از پیکره اجتماع است که هرگونه آسیب وارد آمدن به نقش آن در جامعه، بنیان های اجتماعی را متزلزل خواهد ساخت. در این میان، فلسفه وجودی حجاب در حفظ ارزش های والای زنان در اجتماع به تبیین گسترده تری نیاز دارد. اگر به تلاش های دشمن برای تخریب این سنگر نگاه دارنده بنگریم، در می یابیم که تلاش ما در این زمینه، ناچیز بوده است. این مجموعه از عنوان های زیر تشکیل شده است: نگاهی گذرا به مسئله حجاب، بررسی جایگاه و آثار پوشش در فرهنگ ها، بررسی ریشه های کشف حجاب، راه کارهای گسترش فرهنگ حجاب، پاره ای از احکام حجاب و نگاه، ایرادها و اشکال ها بر حجاب. در پایان، افزون بر برگزیده ای از متون و ادب اسلامی در این زمینه، پیشنهادهایی نیز برای برنامه سازان صدا و سیما ارائه شده

ص:90

است.

طوبای شکیبایی

طوبای شکیبایی

آقای سیدحسین اسحاقی، 57 صفحه، شناسه 339، آذر 1378.

دست مایه ای ست شیوا و دلنشین درباره میلاد فرخنده حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام، دومین ستاره تابناک آسمان امامت و ولایت.

این نوشتار کوشیده است با نگاهی کوتاه به زندگانی امام حسن مجتبی علیه السلام، ویژگی های رفتاری آن امام را به تصویر بکشد. هم چنین به طور فشرده به رفتار سیاسی امام حسن مجتبی علیه السلام اشاره شده است. در پایان، برگزیده ادب فارسی و پیشنهادهایی برای همکاران و برنامه سازان صدا و سیما ارائه گشته است.

امید است این پژوهش در نظر پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند، پذیرفته آید.

آوای مهر

آوای مهر

آقای سید حسین اسحاقی، 87 صفحه، شناسه 341، آذر 1378.

سخنی است زیبا و دل پذیر درباره مقتدای شیعیان جهان و یار و یاور محرومان و تهی دستان و یتیمان؛ حضرت علی علیه السلام . نویسنده کوشیده است تا موارد زیر را در اثر خود بگنجاند: مسئولیت انسان در برابر هم نوعان، رسیدگی به ایتام در آینه آیات و روایات، اسلام؛ آیین مهرورزی و عطوفت، اطعام و انفاق در قاموس قرآن و عترت، سیره عملی معصومین علیهم السلام در برخورد با بینوایان، سفارش هایی به برنامه سازان و متولیان امور کودکان بی سرپرست بی سرپرست.

ستاره بقیع

ستاره بقیع

آقای علی رضا شجاعی، 57 صفحه، شناسه 342، دی 1378.

تلاش سرنوشت ساز حضرت امام جعفر صادق علیه السلام در نگاه داری جهان اسلام از گزند اسلام اموی و عباسی، یکی از برجسته ترین دوره های تاریخی اسلام به شمار می آید. این مجموعه که به مناسبت شهادت حضرت امام جعفر صادق علیه السلام تهیه گشته است، می کوشد نقش ایشان را در این دوران تبیین کند.

ص:91

در این نوشتار، عنوان های زیر به چشم می خورد: زندگی آن حضرت از ولادت تا آغاز امامت، حوادث و رویدادهای سیاسی دوران ایشان، شخصیت علمی آن حضرت، درس هایی از شخصیت و زندگانی ایشان، نمونه ای از کرامات و معجزات امام صادق علیه السلام، گلچینی از سخنان گوهربار ایشان و برگزیده ادب فارسی.

سپهر هدایت

سپهر هدایت

آقای مجید دستیاری، 55 صفحه، شناسه 344، بهمن 1378.

ویژه نامه ای ست به مناسبت ولادت با سعادت دهمین پیشوای شیعیان، حضرت امام علی النقی علیه السلام . این امام همام در دورانی می زیست که اختناق فرمان روایان عباسی به اوج خود رسیده و بیشتر کوشش های مخالفان حکومت به بن بست رسیده بود. در این میان، ایشان با تدبیر الهی خویش، به گونه ای رفتار می کرد که مردم را برای پذیرش مسئله تولد آخرین امام آماده سازد.

نوشتار حاضر می کوشد با بررسی زندگی امام هادی علیه السلام به جنبه های علمی، اجتماعی، سیاسی، اخلاقی و معنوی آن حضرت نیز توجه داشته باشد. هم چنین در پایان، برگزیده ای از ادب فارسی و پیشنهادهایی برای همکاران و برنامه سازان صدا و سیما آمده است.

فروغ مهتاب

فروغ مهتاب

آقای سیدحسین اسحاقی، 74 صفحه، شناسه 345، دی 1378.

زندگانی هر یک از ستارگان خاندان ولایت برای همه مسلمانان، سرمشق زندگی سعادت آفرین به شمار می رود. در این میان، زندگی حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام از ویژگی هایی برخوردار است که گاهی از چشم پژوهش گران به دور می ماند. این مجموعه، ویژه نامه ای ست که به مناسبت میلاد با سعادت حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام با هدف بازشناسی جلوه هایی از شخصیت این بانوی بزرگوار و ارائه آن به مشتاقان تهیه گردیده است. در این مجموعه، به این عنوان ها برمی خوریم: نگاهی گذرا

ص:92

به شخصیت حضرت معصومه علیهاالسلام، فضایل، کرامات، القاب، پروانگان حرمش، بنای حرم مطهر، فضیلت زیارت حضرت معصومه علیهاالسلام، زیارت در سیره معصومین علیهم السلام و علما. در پایان نیز برگزیده ادب فارسی و پیشنهادهای برنامه ای برای برنامه سازان و همکاران گرامی صدا و سیما در نظر گرفته شده است.

سینمای 78

سینمای 78

آقای شهاب اسفندیاری، 66 صفحه، شناسه 346، اسفند 1378.

سینما پس از تلویزیون بیشترین تأثیر را بر فرهنگ عمومی جامعه دارد. تأثیر درست تنها به نمایش فیلم محدود نمی ماند، بلکه بازتاب اخبار، عکس و تحلیل های گوناگون از آن ها در مطبوعات و صدا و سیما و چهره سازی از هنرپیشگان و هنرمندان و پی آمدهای فرهنگی و سیاسی آن نیز باید در همین راستا بررسی شود. مجموعه حاضر، گامی است برای شناخت فیلم های ایرانی سال 1378 که به وضعیت کلی سینمای ایران در این سال می پردازد. و آن را از نظر درون مایه های عاشقانه، سیاسی، معنوی و عرفانی بررسی می کند. هم چنین به نقد و بررسی فیلم های دو زن، روبان قرمز، دختری با کفش های کتانی، و فیلم قرمز پرداخته است.

بارگاه قرب

بارگاه قرب

آقای احمد رضوانفر، 83 صفحه، شناسه 347، بهمن 1378.

حج یکی از شعایر ارزش مند اسلامی است که در افزایش پیوندهای دینی مسلمانان، نقش ویژه ای دارد. گرد آمدن میلیون ها مسلمان در یک مکان و سر دادن شعار یگانه، نیروی زندگی آفرین و دشمن براندازی است که اگر بدان بیشتر توجه شود، پی آمدهای سودمندی خواهد داشت. این نوشتار کوشیده است جایگاه عید قربان و روز عرفه را در جامعه اسلامی بررسی کند.

در آغاز این مجموعه از حج ابراهیمی سخن به میان رفته است؛ زیرا سخن گفتن از عید قربان و عرفه، بدون سخن گفتن از حج ابراهیمی، بحثی ناتمام است. عنوان های زیر در این مجموعه به چشم می خورد: حج؛ نشان هدایت، عرفات؛

ص:93

سرزمین دعا و نیایش، عید قربان در سایه عرفان. در پایان نیز دو بخش عید قربان و عرفه در نثر و نظم و همراه با برنامه سازان آمده است.

نهال سخاوت

نهال سخاوت

آقای حبیب اللّه سروش، 62 صفحه، شناسه 348، بهمن 1378.

دست مایه ای ست شیوا درباره سنّت پسندیده نیکوکاری و دستگیری از نیازمندان این نوشتار پس از بررسی جایگاه انفاق در آموزه های آسمانی اسلام، به نوع دوستی و نیکوکاری می پردازد. سخنی با تهی دستان و محرومین و جایگاه ایتام در فرهنگ اسلامی از دیگر بخش های این نوشته است. آن گاه نیکوکاری از نگاه معصومین علیهم السلام، بزرگان و دانشمندان، امام خمینی رحمه الله و مقام معظم رهبری، بررسی شده است. در پایان نیز برگزیده ای از ادب فارسی آمده است. امید است این پژوهش در نظر پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند، سودمند افتد.

رجعت خونین

رجعت خونین

آقای ابراهیم ابراهیم پور، 66 صفحه، شناسه 349، اسفند 1378.

عاشورا، مدرسه عشق و ایثار و جان فشانی است. تجسّم کمال عبودیت و عرفان، سلم محض و اطاعت از معبود است. کعبه آمال و مجمع اسوه های کمال است. صحنه از جان گذشتگی نور رویان و افشای ماهیتِ پلیدِ ناررویان است. این نوشتار، پژوهشی است درباره واقعه عظیم کربلاو نظری است کوتاه به زندگی سراسر ایمان و شجاعت سرور و سالار شهیدان، حضرت اباعبداللّه الحسین علیه السلام . در این مجموعه سیره عملی آن بزرگوار و دیدگاه حضرت امام خمینی رحمه الله، مقام معظم رهبری و اهل سنت درباره قیام عاشورا به بحث گذارده شده است. عنوان های این پژوهش عبارت اند از: سیمای حضرت اباعبداللّه الحسین علیه السلام در تاریخ، خصوصیات و ویژگی های فردی و اجتماعی، سیری کوتاه در نهضت سرخ حضرت ابا عبداللّه الحسین علیه السلام عملکرد عوام و خواص در حادثه کربلا، اخبار و آثار شهادت امام

ص:94

حسین علیه السلام، قیام امام حسین علیه السلام از دیدگاه امام خمینی و مقام معظم رهبری، امام حسین علیه السلام از نظر اهل سنت و سایر ادیان و شخصیت ها، نمونه ای از معجزات و عنایات حضرت امام حسین علیه السلام .

میثم معاصر

میثم معاصر

آقای سیدحسین اسحاقی، 72 صفحه، شناسه 2/355، خرداد 1379.

شهید شیخ فضل اللّه نوری، یکی از چهره های سرنوشت ساز، ولی مظلوم جریان مشروطیت است. دوست و دشمن درباره او بسیار سخن گفته اند، ولی هم چنان احساس می شود که به طور کامل به شخصیت ایشان پرداخته نشده است.

این نوشتار بر آن است با به تصویر کشیدن زندگی شهید آزاده؛ شیخ فضل اللّه نوری، نقاب مظلومیت را از چهره تابناک این مجاهد فرزانه، کنار زند. این پژوهش کوشیده است نمایی از زندگانی سراسر مقاومت و ایثار آن بزرگ مرد تاریخ مشروطیت را ارائه دهد و با بررسی مقام علمی ایشان، نقش برجسته وی را در دوران مشروطیت تبیین کند.

نقش تفسیری دعا در عقاید اسلامی

نقش تفسیری دعا در عقاید اسلامی

آقای حمید گل مراد زاده، 120 صفحه، شناسه 356، اسفند 1378.

آنگاه که بشر از تلاش بی حاصل خویش و ناکامی های جانکاه آن دچار سرگشتگی می شود و همه روزنه های امید را بر خود بسته می بیند ناگاه در اعماق وجود متوجه قدرتی لایزال می شود که انجام هر کاری تنها و تنها از او ساخته است.

مجموعه حاضر، دعا و نقش آن در عقاید اسلامی را مورد بحث و بررسی قرار داده و در دریای کلام نورانی ائمه معصومین علیهم السلام دین به حقیقت پیوستگان وادی هدایت، غور نموده است.

در این نوشتار مروارید همیشه درخشان تفسیر بر «عقاید اسلامی» از صدف اهل بیت عصمت و طهارت استخراج و آن را به قلب های خاضع وروان های پاک تقدیم داشته است.

ص:95

دعا چیست؟ اصول دین در دعا، انسان شناسی، جهان شناسی، برزخ، قیامت و اخلاق در دعا، بررسی وظیفه رسانه ها و راه های فراگیر شدن دعا در جامعه اسلامی، عنوان های این مجموعه را تشکیل می دهد.

سروش رهایی

سروش رهایی

آقای صادق لیراوی، 70 صفحه، شناسه 357، اسفند 1378.

زندانیان، بخشی از جامعه هستند که در پی نارسایی های گوناگون اجتماعی _ اقتصادی و فرهنگی، از حضور پویا و آبرومندانه در صحنه اجتماع محروم گشته اند. حال که چنین شده است، وجدان عمومی جامعه نباید این گروه را از یاد ببرد؛ زیرا به فراموشی سپردن آنان، دردی از جامعه دوا نخواهد کرد، بلکه خود، ضربه جبران ناپذیر دیگری بر پیکر اجتماع خواهد بود. این مجموعه، نوشته ای ست درباره زندانیان، این پیکرهای آسیب دیده جامعه اسلامی و چگونگی هم یاری برای آزادی آنان. نویسنده، به فرجام رساندن این مهم را به میزان مسئولیت پذیری، هم یاری جمعی و فداکاری عمومی وابسته دانسته است. این مجموعه از عنوان های زیر تشکیل می شود: فلسفه مجازات و عواقب جبران ناپذیر زندان، اسلام آیین عفو و گذشت، فریادرسی آری، فراموشی هرگز!، بررسی راهکارهای آزادی زندانیان، گشایش مشکلات در سیره معصومین، برگزیده ادب فارسی و پیشنهادهایی برای برنامه سازان.

جام عبرت

جام عبرت

آقای سیدحسین اسحاقی، 150 صفحه، شناسه 358، اردیبهشت 1379.

مقام معظم رهبری در تحلیلی جامعه شناختی از حادثه عاشورا، به نقش دو گروه خواص و عوام در این رویداد جان گداز اشاره کرده اند. خواص، گروه پیش رو، اندیشه گرا و تحلیل گر است و عوام، گروه پیرو، احساس گرا و تقلیدگر که از رویدادها اثر می پذیرد. در این میان، می بینیم که دنیاگرایی، پیروی از شهوت ها و دوری از یاد خدا سبب می شود خواص هوادار حق به گروه باطل بپیوندند و با توجیه دینی کردار

ص:96

خویش، عوام زودباور را به جنگ با فرزند پیامبر اسلام بکشانند. بررسی نقش و رفتار خواص و عوام در حادثه کربلا، روشن گر بسیاری از حوادث واقعه و جام عبرتی برای همگان خواهد بود. این پژوهش می کوشد با بررسی عملکرد عوام و خواص در صحنه عاشورا، از ویژگی های عوام و خواص مصادیق عوام و خواص، وظایف و عملکرد خواص و عوام در بستر تاریخ، مفهوم هایی به دست دهد. آن گاه با برشمردن آموزه ها و عبرت های عاشورا، ضرورت اتخاذ الگوی صحیح را در رسانه یاد آور می شود. در پایان نیز پرسش هایی برای گفت وگوی کارشناسانه آمده و کتاب هایی در زمینه عاشورا معرفی، شده است.

فرزند کوثر

فرزند کوثر

آقای علی نقی امیری، 165 صفحه، شناسه 359، اردیبهشت 1379.

مجموعه حاضر، تلاشی است برای تبیین هر چه بهتر جنبه های معنوی، علمی، سیاسی، فکری و فرهنگی شخصیت رهبر بزرگوار انقلاب اسلامی، حضرت آیت اللّه خامنه ای و گامی ارزش مند در راه استحکام پایه های نظام اسلامی و تعمیق رابطه معنوی مردم با رهبری. این مجموعه، عنوان های زیر را در برمی گیرد: چگونگی تشخیص و انتخاب آیت اللّه خامنه ای به رهبری نظام اسلامی، مروری بر زندگی ایشان، صفات و سیره عملی و سوابق مبارزاتی، فعالیت ها و خدمات اجرایی.

امید آن که در نظر پژوهش گران، برنامه سازان و همکاران گرامی صدا و سیما پذیرفته آید.

محمد صلی الله علیه و آله از نگاه دانشمندان غیر مسلمان

محمد صلی الله علیه و آله از نگاه دانشمندان غیر مسلمان

32 صفحه.

در این مجموعه تلاش شده است تا تعاریف های گوناگونی از قول دانشمندان غیر مسلمان و پیروان مذاهب دیگر درباره شخصیت آخرین پیامبر الهی؛ حضرت محمد صلی الله علیه و آله بیاید و با اهتمام گروه سیاسی مرکز پژوهش های اسلامی، آرا و نظر مشاهیر بزرگ عالم اسلام درباره وحدت اسلامی جمع آوری شود.

ص:97

مهدویت از دیدگاه اهل سنت

مهدویت از دیدگاه اهل سنت

آقای عباسعلی وحیدی، 122 صفحه، شناسه 372، آبان 1379.

مسئله منجی و موعود از مهم ترین مسایل مطرح در ادیان و مذاهب گوناگون است. این نوشتار، مهدویت را از دیدگاه اهل سنت به بحث گذارده است. این مجموعه گامی است هرچند کوچک برای شفاف تر کردن چهره وجودی حضرت مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف و زدودن اختلاف های مسلمانان و رسیدن به وحدت اسلامی.

عنوان های این مجموعه عبارت است از: بررسی شخصیت فردی حضرت مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف، حکومت مهدوی و مسایل پیرامون آن و انتظار مصلح در دیدگاه ادیان و ملل گوناگون.

در پایان نیز به برخی شبهه ها که در این زمینه وجود دارد، پاسخ داده است.

امید است این پژوهش برای پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند، سودمند افتد.

جاودانه تاریخ

جاودانه تاریخ

آقای مجید نظری، 74 صفحه، شناسه 373، اردیبهشت 1379.

مجموعه ای ست درباره شهید مظلوم؛ آیت اللّه دکتر بهشتی، یکی از هزاران ستاره درخشان و پرفروغ انقلاب که خونش، بیداری آفرین است. این نوشتار پس از سیری گذرا در زندگی این شهید بزرگوار، به جنبه های علمی، سیاسی و اجتماعی ایشان می پردازد. دادنامه شهید مظلوم و لحظه وصال، بخش های دیگر این نوشته است. در ادامه، با بررسی دیدگاه های ایشان، به نظر شخصیت ها درباره شهید بهشتی اشاره شده است. برگزیده اشعار و متون ادبی در وصف و رثای سید شهیدان کربلای ایران و پیشنهادهای برنامه سازی نیز در پایان این مجموعه آمده است.

امید است این پژوهش برای پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند، سودمند باشد.

میقات نور

میقات نور

آقای داود حسینی، 54 صفحه، شناسه 375، اسفند 1379.

اربعین حسینی در تداوم راه سرخ عاشورا، افشاگر ددمنشی های فرمانروایان اموی

ص:98

و حقانیّت خط گلگون علوی است.

مجموعه حاضر، ویژه نامه ای ست که اربعین حسینی را از جنبه های گوناگون مورد بحث و بررسی قرار می دهد و گوشه ای از پی آمدهای حادثه عاشورا را بیان می کند.

در این نوشتار به بخش هایی هم چون: اربعین در اسلام، زیارت در اسلام، اولین زائران امام حسین علیه السلام، زیارت امام حسین علیه السلام در تاریخ شیعه، تأثیر اربعین حسینی بر انقلاب اسلامی ایران، عزاداری امام حسین علیه السلام برمی خوریم.

در پایان نیز برگزیده ای از ادبیات فارسی درباره اربعین حسینی و پیشنهادهایی برای برنامه سازان ارائه گردیده است.

امید است این مجموعه برای پژوهش گران و برنامه سازان گرامی، سودمند افتد.

راه بندگی

راه بندگی

آقای محمود نیاکان مشهدی، 118 صفحه، شناسه 376، آبان 1380.

ماه مبارک رمضان؛ ماه میهمانی خداوند و ماه خودسازی و بندگی در برابر معبود بی همتا است. انسان در این ماه می تواند با نیروی ایمان، نفس سرکش را مهار کند، خود را از پلیدی ها وزشتی ها برهاند و به سوی رستگاری راه بسپرد. در موسم رحمت و تجلّی حقیقت و نزول برکت، با تهذیب نفس می توان به عالم علوی پر گشود و طَیَران آدمیّت را به نظاره نشست. با تمرین خلوص و بندگی، از خداوند می خواهیم که شناخت فضایل این ماه و بزرگداشت حرمت آن را بر ما ارزانی فرماید تا ذخیره ای باشد برای آخرت مان. این مجموعه از دعاهایی درباره روزهای ماه مبارک رمضان و شرح وتفصیل این دعاها تشکیل شده است. امید است این نوشتار در نظر همکاران و برنامه سازان گرامی، پذیرفته آید.

بهشت وصال

بهشت وصال

آقای حمید گلمرادزاده، 124 صفحه، شناسه 380، بهمن 1379.

وقتی غوغای زندگی تو را از خود بی خود می کند، به نمازی عاشقانه بایست و غبار تیرگی را با زمزمه نیاز از جسم و جان بزدای تا سبک ساری جسم و جان را به

ص:99

تماشا نشینی؛ که «ان الصلوة تنهی عن الفحشا و المنکر».

این نوشتار، پژوهشی است درباره نماز و نمازگزاران که به جایگاه نماز در قرآن فرهنگ و جامعه می پردازد و آثار نماز را در زندگی فردی و اجتماعی مورد بررسی قرار می دهد. در پایان نیز به برگزیده ای از داستان ها در این زمینه اشاره می کند.

این مجموعه عنوان های زیر را در بر می گیرد: جایگاه نماز در فرهنگ اسلامی، معارف مورد نیاز نمازگزار، فواید و آثار نماز، ترک نماز و پی آمدهای آن، پاسخ به شبهات نماز، جایگاه نماز در جامعه، نماز از نگاه متفکران و شخصیت ها.

مسافران ملکوت

مسافران ملکوت

آقای احمد رضوانفر، 84 صفحه، شناسه 381، خرداد 1379 .

این نوشتار گزیده ای است از زندگانی شهیدان والامقام رجایی و باهنر؛ شهیدانی که الگوی راستین انسان های خودساخته و کارگزاران واقعی حکومت اسلامی بودند. این پژوهش با هدف معرفی سیره رفتاری این بزرگ مردان، در دو بخش به زندگی آنان پرداخته است. بخش اول، این موضوع ها را در برمی گیرد: زندگی نامه شهید رجایی، دوران کودکی، تحصیل، مبارزات، زندان، مسئولیت های ایشان در انقلاب، دیدگاه ها و خاطرات آن شهید. بخش دوم به معرفی شخصیت والای شهید باهنر پرداخته و زندگی نامه آن شهید را از دوران کودکی، تحصیل، فعالیت ها، مسئولیت ها آورده و دیدگاه های ایشان را بیان کرده است. هم چنین در پایان، برگزیده ادب فارسی و پیشنهادهایی برای برنامه سازان ارائه شده است.

امید است برای پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند، سودمند افتد.

آیینه آفتاب «1» (امام علی علیه السلام از منظر قرآن)

آیینه آفتاب «1» (امام علی علیه السلام از منظر قرآن)

آقای سیدحسین اسحاقی، 62 صفحه، شناسه 384، تیر 1379.

زندگانی امام علی علیه السلام هماره الگوی جاودانه ای برای مسلمانان و آزادگان جهان به شمار می رود. پرداختن به ویژگی های آن بزرگ مرد تاریخ از دید قرآن، شیوه

ص:100

پسندیده ای است که بر ارزش داوری درباره شخصیت آن حضرت می افزاید.

این مجموعه، نوشتاری است درباره پیشوای شیعیان جهان؛ حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام از دیدگاه قرآن مجید. این پژوهش کوشیده است ویژگی های اخلاقی، منزلت و فضایل نیکوی آن حضرت را با بهره گیری از آیات بیان دارد. هم چنین شأن نزول آیاتی را که درباره امام علی علیه السلام نازل شده است، بازگو می کند.

این نوشتار از چهار فصل تشکیل شده است: امام علی علیه السلام از منظر قرآن، آفتاب آمد دلیل آفتاب، امام علی علیه السلام از نگاه شاعران و نمونه هایی از کرامات آن امام همام.

امید است این پژوهش برای پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند، سودمند باشد.

آیینه آفتاب«2» (امام علی علیه السلام از منظر معصومین)

آیینه آفتاب«2» (امام علی علیه السلام از منظر معصومین)

آقای حبیب اللّه سروش، 51 صفحه، شناسه 385، تیر 1379.

در ادامه مجموعه پیشین که به بررسی شخصیت امام علی علیه السلام از دیدگاه قرآن می پرداخت، این مجموعه به احادیثی اشاره می کند که در عظمت و منقبت حضرت امیرالمؤمنین، علی علیه السلام نقل گردیده است. سپس دیدگاه ها و اعتراف های خلفای سه گانه دانشمندان مسلمان و غیرمسلمان درباره حقانیت ایشان آورده شده است.

این پژوهش در بردارنده موضوع های زیر است: علی علیه السلام از دیدگاه انبیاء الهی و معصومین علیهم السلام، علی علیه السلام از دیدگاه شخصیت ها و امام علی علیه السلام در آیینه ادبیات و کتاب الغدیر.

امید است این پژوهش نیز در نظر پژوهش گران و برنامه سازان گرامی، پذیرفته آید.

آسیب شناسی اصلاحات

آسیب شناسی اصلاحات

آقای سیدحسین اسحاقی، 32 صفحه، شناسه 386، اردیبهشت 1379.

این نوشتار برای شناخت ماهیت و اهداف دشمن و چگونگی رویارویی رسانه اسلامی با توطئه های گوناگون استکبار جهانی، گرد آمده است. در این مجموعه مطالب مهمی هم چون: آشنایی با فرهنگ استکباری، اصلاحات از منظر اسلام و

ص:101

بیگانگان، تعریف اصلاح از دیدگاه مقام معظم رهبری، شکل های مختلف اصلاحات، اصلاح مورد نیاز جامعه، اصلاح مورد نظر امریکا، مختصری از تاریخ فرانسه، مذهب زدایی در امر تعلیم و تربیت و ایجاد تفرقه بین آحاد ملت، تضعیف نیروهای مسلح، رسانه اسلامی و راه کارهای مقابله با توطئه دشمن آورده شده است.

امید است در نظر پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند، پذیرفته آید.

آینه آفتاب «3» (امام علی علیه السلام در آینه الغدیر)

آینه آفتاب «3» (امام علی علیه السلام در آینه الغدیر)

آقای سید باقر موحد، 72 صفحه، شناسه 387، مرداد 1379.

این مجموعه در ادامه دو مجموعه پیشین که به شخصیت و عظمت امام علی علیه السلام از دیدگاه قرآن و معصومین علیهم السلام پرداخته شده است، با بیان داستان هایی از زندگی پربار آن حضرت، در دو بخش، به بررسی فضایل اخلاقی و آزادمردی مولای متقیان می پردازد.

بخش اول، نگاهی است به زندگی علامه امینی، پاسدار حریم ولایت و بخش دوم، داستان هایی از فضایل، مناظره ها، قضاوت ها، دوستان و دشمنان آن بزرگوار است.

منشور هدایت

منشور هدایت

آقایان سیدحسین اسحاقی و رضا حاج احمدی، 53 صفحه، شناسه 392، آذر 1379.

نقش بسیار حساس صدا و سیما سبب شده است که مقام معظم رهبری به صورت های گوناگون، مسؤولان این رسانه ملی را از هدایت های خویش بهره مند سازند.

این مجموعه، نگاهی است گذرا به رهنمودهای ارزنده مقام معظم رهبری در دیدار با رییس و معاونان صدا و سیما که به بررسی راه های بهبود کیفی برنامه ها و تقویت و گسترش چتر نظارتی در سازمان صدا و سیما می پردازد. این نوشتار پس از تجزیه و تحلیل رهنمودهای مقام عظمای ولایت، به راه کارها و فعالیت های ضروری

ص:102

برای بهبود برنامه های صدا و سیما اشاره می کند.

یادمان ظفر

یادمان ظفر

آقای حبیب اللّه سروش، 86 صفحه، شناسه 393، مرداد 1379.

در فرهنگ اعتقادی ملت ها، جنگ به خودی خود دارای هیچ گونه ارزش یا ضدارزش نیست. آن چه به جنگ، صفت «تقدس» می دهد، آن است که صحنه جنگ، صحنه نبرد حق و باطل باشد.

هنگامی که معرکه نبرد، محل ظهور اراده، ایمان و قدرت یک ملت در برابر متجاوز باشد مردم با گذشتن از دلبستگی های خویش، برای رسیدن به شهادت داوطلبانه، راه قربانگاه را در پیش می گیرند. دیگر چنین جنگی منفور نیست، بلکه مقدس است.

این نوشتار به پاره ای از مسایل جبهه و جنگ از ابتدای آن تا هنگام پیروزی اشاره دارد و این دفاع عاشقانه را با قلمی شیوا می ستاید.

دفاع دلیرانه، برگزیده ادب فارسی و همراه با برنامه سازان، عنوان های این پژوهش را تشکیل می دهد.

شاخه طوبی

شاخه طوبی

آقای مجید دستیاری، 42 صفحه، شناسه 394، مرداد 1379.

این نوشتار، تأملی است بر زندگانی حضرت امام جواد علیه السلام ؛ نهمین ستاره درخشان امامت و ولایت. این پژوهش کوشیده است با بررسی سیمای امام جواد علیه السلام در صحنه زندگی، اوضاع فرهنگی، سیاسی و اقتصادی آن دوران را ترسیم کند. سپس به مناظره های ایشان و یاران و تربیت شدگان آن حضرت پرداخته است. آن گاه با نگاهی به زیارت و معجزه های ایشان، گلچینی از سخنان آن امام همام را آورده است. هم چنین در پایان برگزیده ادب فارسی و پیشنهادهایی برای برنامه سازان و همکاران صدا و سیما ارائه گردیده است.

امید آن که پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند از این مجموعه، بهره کافی ببرند.

ص:103

معراج در محراب

معراج در محراب

آقای علی حائری، 62 صفحه، شناسه 395، شهریور 1379.

پرداختن به جنبه های گوناگون زندگی شهیدان بلند مرتبه روحانی یکی از امور مهم در الگوسازی برای نسل جوان انقلاب به شمار می رود. در این میان، شهیدان مظلوم محراب، از جایگاه ویژه ای برخوردارند؛ زیرا آنان تنها به جرم تبلیغ آیین رهایی بخش اسلام به دست پلیدترین افراد بشر در محراب عبادت، پرپر گشته اند.

این نوشتار درباره جنبه های گوناگون زندگی و شخصیت روحانی والامقام و شهید محراب؛ آیت اللّه اشرفی اصفهانی تهیه شده است.

این مجموعه بر آن است تا زندگی شهید اشرفی اصفهانی را از دوران کودکی تا نوجوانی، تحصیلات، تألیفات، مبارزات سیاسی قبل و بعد از انقلاب، جلوه های رفتاری، خدمات شهید محراب، توصیه ها و دیدگاه های ایشان و دیدگاه های بزرگان را درباره ایشان به تصویر بکشد.

در پایان نیز برگزیده متون ادب فارسی و پیشنهادهایی برای برنامه سازان ارائه شده است.

سلوک سبز

سلوک سبز

آقای سیدحسین اسحاقی، 127 صفحه، شناسه 396، مهر 1379.

تربیت یکی از ضروری ترین نیازهای زندگی فردی و اجتماعی انسان است. این مجموعه کوشیده است الگوهای تربیتی را معرفی و نقش تربیت را در سعادت یا شقاوت انسان بیان کند. در این مجموعه، پس از بررسی دیدگاه حضرت علی علیه السلام درباره تربیت و مسایل اساسی آن، مهم ترین روش های تربیت ارائه شده است. در پایان نیز مسئولیت های متولیان امر تربیت را برشمرده است.

امید آن است که این مجموعه در نظر پژوهش گران و برنامه سازان گرامی، پذیرفته آید.

ص:104

محرم و صفر در صدا و سیما

محرم و صفر در صدا و سیما

گروهی، 45 صفحه، شناسه 398، بهار 1379.

تاریخ اسلام سرشار از حوادث تلخ و شیرینی است که هر یک در جای خود، از اهمیتی ویژه و پیام هایی ارزش مند برای همیشه بشریت برخوردراند.

در این میان، محرم و صفر به دلیل رخدادهای مهمی هم چون «حادثه کربلا» و پی آمدهای آن، جایگاه ویژه ای دارد. رسانه بزرگ صدا و سیما نیز به دلیل فراگیری آن در پوشش دادن این مناسبت ها، نقش ویژه ای بر عهده دارد.

نوشته حاضر، چشم اندازی است به برنامه های صدا و سیما اعم از فیلم، سریال، نمایش، تبلیغات و... در ماه های محرم و صفر که برنامه های 5 شبکه سیما و رادیو جوان را در برمی گیرد.

ریزش و رویش در تاریخ اسلام و انقلاب

ریزش و رویش در تاریخ اسلام و انقلاب

آقای سعید طالبی نیا، 60 صفحه، شناسه 399، شهریور 1380.

پیشینه بحث ریزش ها و رویش ها به زمان نزول نخستین انسان به کره خاکی باز می گردد. پس از آفرینش حضرت آدم علیه السلام، آن گاه که فرشتگان سر بر سجده نهادند، شیطان با تکبّر و خودخواهی، از فرمان الهی سرباز زد و از رانده شدگان گردید.

هم چنین زمانی که قابیل به برادر خود حسادت ورزید، دریچه جدیدی از ریزش ها گشوده شد و این سیر نزولی در فراز و نشیب های تاریخ هم چنان رخ نمود و تا امروز در جاری زمان، استمرار دارد.

از دگر سو، رویش ها نیز در همیشه تاریخ از جایگاه رفیعی برخوردار است مانند: رویش یاران پیامبران راستین الهی اصحاف کهف، ساحران دربار فرعون، یاران پیامبر ختمی مرتبت و اصحاب با وفای ائمه معصومین و مردمان زمان معاصر. گفتنی است هر یک از این موارد، در جای خود به کنکاش و بررسی نیاز دارد.

این مجموعه، پژوهشی است درباره ریزش ها و رویش ها در قرآن، تاریخ اسلام و تاریخ انقلاب اسلامی که از چهار بخش تشکیل شده است: طرح مسئله و بررسی

ص:105

مسایل اساسی، نگاهی عبرت آموز به ریزش و رویش در اسلام، ریزش ها و رویش ها در تاریخ انقلاب، آسیب شناسی ریزش ها و مصونیت بخشی رسانه.

زمزمه وصل

زمزمه وصل

خانم منیره زارعان، 50 صفحه، شناسه 404، آبان 1379.

دست مایه ای ست زیبا درباره دعا و آثار آن بر کردار انسان. آن گاه که بشر از تلاش بیهوده خود در نیستی دنیای مادی دچار سرگشتگی می شود ناگهان در ضمیر ناخودآگاه خویش متوجه قدرت لایزالی می شود که انجام هر کاری فقط و فقط از او ساخته است. دعا، وسیله ای برای ارتباط انسان خاکی با خدای سبحان و دمیدن روح زندگی و امید در کالبد آدمی در بحرانی ترین لحظه هاست. هم چنین پیامبر گرامی اسلام و خاندان مطهرش را به عنوان بهترین راهنمایان بشر درتعلیم واستفاده از این ابزارسودمند معرفی و عبارات شیوایی را از مناجات شعبانیه بیان کرده است.

این مجموعه شامل عناوین امیدوار به فضل حق، پرده پوش عیب ها، بهترین پناه گاه، اشک ندامت، ندای ملکوتی، دست طلب، راه بندگی و... می باشد.

جشن فطرت

جشن فطرت

آقایان سیدحسن مصباح و سید رضا باقریان، 66 صفحه، شناسه 405، آبان 1379.

ماه مبارک رمضان، برکت در برکت است، به گونه ای که پیش درآمد آن، ماه شعبان قرار گرفته و پایان بخش آن، عید فرخنده فطر.

عید فطر یکی ازبزرگ ترین اعیاد اسلامی است که پس از یک ماه عبادت، در مراسم ویژه ای برگزار می شود. این مجموعه، آداب ویژه این روز را بیان کرده و به جایگاه عید فطر در فرهنگ عامه، فرهنگ دینی ایران و دیگر کشورهای اسلامی پرداخته است. هم چنین سیره عملی معصومین علیهم السلام و بزرگان دین و برگزیده ادب فارسی در این مجموعه گرد آمده است.

کتاب شناسی اهل سنت

کتاب شناسی اهل سنت

آقای علی اصغر قربانی، 82 صفحه، شناسه 407، آبان 1379.

ص:106

پژوهش حاضر کوشیده است موضوع کتاب شناسی اهل سنت را از دیدگاه ویژه مورد بحث و بررسی قرار دهد.

در این راستا با آقای مولوی عبدالرحمن سربازی، امام جمعه محترم چابهار، گفت وگویی انجام شده تا ذهنیت ها به واقعیت نزدیک تر گردد. عنوان های این پژوهش عبارت است از: شخصیت ها و کتاب های حدیث، تاریخ، سیره و رجال. هم چنین از کتاب های تفسیری، ادبی _ عرفانی و تراجم به مناسبت، بحث شده است.

امید آن که این پژوهش در نظر پژوهش گران و برنامه سازان گرامی، پذیرفته آید.

تمدن ها، گفت وگو یا درگیری

تمدن ها، گفت وگو یا درگیری

آقای مجدالدین معلمی، 77 صفحه، شناسه 408، آذر 1379.

بحث درگیری یا گفت وگوی تمدن ها یکی از موضوع هایی است که در چند سال اخیر، ذهن اندیشمندان جهان را به خود مشغول کرده است.

نوشته حاضر به بررسی نظریه «گفت وگوی تمدن ها» می پردازد که از سوی رییس جمهور محترم کشورمان ارائه شده است. این نوشتار کوشیده است پاره ای از مباحث مربوط به تمدن را بررسی کند. از جمله عنوان های این پژوهش می توان به این موارد اشاره کرد: تمدن چیست؟ تفاوت آن با فرهنگ، واحد است یا متعدد، مبانی آن به کجا باز می گردد، بین انواع آن تعامل است یا تضاد، شرایط گفت وگو، موضع گیری جمهوری اسلامی ایران در این باره. امید است که در نظر برنامه سازان و برنامه ریزان محترم صدا و سیما، پذیرفته آید.

فضایل و سیره نبوی ازدیدگاه اهل سنت

فضایل و سیره نبوی ازدیدگاه اهل سنت

آقای علی اصغر قربانی، 71 صفحه، شناسه 409، دی 1379.

مجموعه حاضر، دست مایه ای ست درباره فضایل رسول خدا صلی الله علیه و آله از دیدگاه اهل سنت. این نوشتار به موضوع های زیر می پردازد: زندگی حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله، ویژگی های آن حضرت، زندگی پیش از بعثت، نشانه های رسالت، اخلاق و رفتار فردی و اجتماعی ایشان و برخورد دیگران با آن حضرت در متن جامعه.

ص:107

هم چنین درس هایی که ما از آن حضرت باید بیاموزیم، ارائه شده است.

امید آن که پژوهش گران و برنامه سازان گرامی، از این مجموعه بهره مند گردند.

داستان هایی از معصومین علیهم السلام و صحابه

داستان هایی از معصومین علیهم السلام و صحابه

کار گروهی، 158 صفحه، شناسه 410، آذر 1379.

دست مایه ای ست درباره زندگی و شخصیت الهی برگزیدگان خدا و الگوهای انسان ساز یعنی چهارده معصوم و یاران پاک باخته آنان. این پژوهش کوشیده است با بیان داستان هایی شیرین و جذّاب از زندگی سرشار از عشق ومعرفت وپند و اندرز آن بزرگواران، ما را با فرهنگ محمدی صلی الله علیه و آله و رفتار علوی علیه السلام آشنا سازد. زبان داستان ها بسیار شیوا، آموزنده و دلنشین است و بهره گیری از درس های آن، ما را در ساختن جامعه ای سالم و پاکیزه یاری می کند؛ زیرا کلام این بزرگان؛ نور، دستورات شان؛ رشد، سفارش شان؛ تقوا، رفتارشان؛ پسندیده، عادت شان؛ احسان و خلق و خوی آنان؛ بزرگ منشانه است.

امید است این پژوهش برای پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند، سودمند افتد.

نگین قرآن

نگین قرآن

آقایان محمدعلی محمدی، محمدرضا رضوانی پور و محمدیان، 99 صفحه، شناسه 411، اسفند 1379.

مجموعه ای ست که ویژگی های رفتاری حضرت علی علیه السلام را از دیدگاه قرآن، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، خلفای سه گانه و اهل سنت بیان می کند.

در این نوشتار، کوشش شده است فضایل اخلاقی و سلوک ایشان با مردم محروم و خلفای زمان خویش و رفتار متقابل مردم و خلفا را با ایشان به تصویر بکشد تا نسل جوان هرچه بیشتر با امام خود آشنا شوند و با پیروی از آن حضرت، راه تقرّب به درگاه حق تعالی را در پیش بگیرند. بی شک، علی علیه السلام ؛ اقیانوسی است بی کران که ره پویانش باید به قدر توان خویش، جرعه نوش آن باشند.

این بحث از عنوان های زیر تشکیل شده است: علی علیه السلام در قرآن، علی علیه السلام در

ص:108

سخن پیامبر صلی الله علیه و آله، علی علیه السلام از نگاه دیگران، علی علیه السلام و خلفا.

زلال وحدت

زلال وحدت

آقای اسماعیل پرور، 84 صفحه، شناسه 417، آذر 1379.

وحدت حوزه و دانشگاه یکی از موضوع های زیر بنایی است که از آغاز انقلاب اسلامی در محفل های علمی، مطرح بوده است. با این حال، کوشش برای تبیین دقیق تر و کاراکتر آن هم چنان ادامه دارد.

این نوشتار در پی آن است با گذری کوتاه بر دیدگاه های اظهار شده درباره وحدت حوزه و دانشگاه، برداشت های گوناگون از مفهوم وحدت را بررسی کند و معنای منطقی و جامع این پدیده را مشخص سازد. هم چنین می کوشد موانع بازدارنده این وحدت را به طور دقیق تر شناسایی و به راه کارهای اجرایی دست یابی به این آرمان ارزش مند اشاره کند. امید است این پژوهش برای پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند، سودمند باشد.

بر سفره محبوب

بر سفره محبوب

آقای داود رجبی نیا، 92 صفحه، شناسه 418، آبان 1379.

ماه مبارک رمضان؛ ماهی است که خداوند، خوان نعمت و رحمت خویش را در آن می گستراند تا مؤمنان و خداجویان از انوار روحانی و معنوی آن بهره مند گردند و برای آخرت خویش، توشه ای بیاندوزند. ماه رمضان، ماهی است که انسان با دوری جستن از گناهان و انجام کردار نیک، روح و جان خود را صفا می بخشد و با خودسازی می کوشد ارتباط خویش را با معبود، نزدیک تر سازد.

این پژوهش در برگیرنده مطالب زیر است: روزه و روزه دار، روزه و رمضان، فواید روزه، ماه رمضان در کشورهای اسلامی، رمضان؛ بهار قرآن، مناسبت های ماه رمضان، مستحبات و مکروهات روزه، عید فطر و زکات فطره. در پایان نیز برگزیده متون ادبی و پیشنهادهایی به برنامه سازان آمده است.

ص:109

ستاره سیاست

ستاره سیاست

آقای محمد صالح نیا، 80 صفحه، شناسه 420، دی 1379.

مجموعه حاضر می کوشد نمایی گویا و تصویری دل پذیر و درس آموز از زندگانی علمی، سیاسی و اجتماعی علامه نایینی ارائه دهد. این پژوهش خدمات علامه نایینی در دوره مشروطه، دوران تدریس و مبارزه و پشتیبانی ایشان از میرزای دوم در نهضت مردم عراق برضد انگلیس را برشمرده است. در این نوشتار، موارد زیر عنوان شده است. نگاهی به شخصیت و اندیشه علامه نایینی، بررسی آرا و افکار و نوآوری های علامه نایینی، نایینی در صحنه سیاست، در عرصه اخلاق و خویشتن داری، از منظر فرهیختگان، گفت وگو با فرزانگان و اندیشمندان معاصر. در پایان نیز پیشنهادهایی به برنامه سازان ارائه شده است.

امید است این پژوهش در نظر پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند، پذیرفته آید.

نسیم بیداری

نسیم بیداری

آقای احمد رضوانفر، 98 صفحه، شناسه 421، بهمن 1379.

خودی و غیرخودی یکی از مسایل مهمی است که پس از سخنان گهربار مقام معظم رهبری، توجه پژوهش گران مسلمان را به خود جلب کرده است. ترسیم جنبه های گوناگون این مسئله، به بسیاری از پرسش ها و ابهام ها، پاسخ خواهد داد.

این مجموعه می کوشد به ضرورت روشن گری در مفهوم «خودی» و «غیرخودی» در فرهنگ دینی بپردازد. شناساندن جایگاه خودی و غیر خودی در مسایل سیاسی و اجتماعی، ریشه یابی این دو اصطلاح درمعارف اسلامی، سخنان معصومان و سیره پیشوایان دینی، بخش دیگری از مطالب این مجموعه را در برمی گیرد. بررسی جریان های موجود پس از انقلاب از زبان فرزانگان و فرهیختگان یکی دیگر از مهم ترین عنوان های این پژوهش است. در پایان پرسش هایی در این زمینه مطرح گردیده و پیشنهادهایی نیز به برنامه سازان عزیز ارائه شده است.

ص:110

اسوه مرجعیت

اسوه مرجعیت

آقای ابراهیم ابراهیم پور، 61 صفحه، شناسه 422، آذر 1379.

مجموعه حاضر، شرح حالی از زندگانی علمی، اجتماعی، سیاسی و عمرانی حضرت آیت اللّه العظمی بروجردی رحمه الله است که آثار وجودی او هم چون خورشیدی فروزان، پرتو می افشاند و جان های مشتاق آموختن علوم و معارف الهی را سیراب می کند. این پژوهش با بیان خدمت های ایشان درراه ایران و اسلام و رونق بخشیدن به حوزه علمیه قم، اشاره می کند که آن بزرگوار، مکتب جعفری را در محفل های علمی جهان پرآوازه ساخت. تلاش بی شایبه آیت اللّه العظمی بروجردی برای استحکام بخشیدن به مقام مرجعیت در جهان تشیع، بستر مناسبی را برای پرورش صدها فقیه و دانشمند فراهم آورد. امید است پژوهش گران و برنامه سازان گرامی از این مجموعه، بهره مند گردند.

این مجموعه شامل عناوین ولادت و تاریخچه خانوادگی، در مسیر زندگی، خصوصیات اخلاقی مواضع سیاسی واجتماعی، خدمات فرهنگی، عروج ملکوتی می باشد.

آیین بصیرت

آیین بصیرت

آقای مجید دستیاری، 79 صفحه، شناسه 424، اسفند 1379.

مجموعه حاضر به بررسی عملکرد عوام و خواص در دوران امیرالمؤمنین علی علیه السلام از درگذشت پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله تاشهادت حضرت علی علیه السلام می پردازد.

در این مجموعه به بررسی عملکرد شخصیت های سرشناس دوران امام علی علیه السلام بسنده شده است؛ زیرا کنکاش در شرایط سیاسی _ اجتماعی و ارزیابی دقیق تر موضع گیری های عوام و خواص در آن دوران، به پژوهش بیشتری نیاز دارد.

این کوشش، پاسخی است به ندای مقام معظم رهبری در زمینه بررسی عملکرد عوام و خواص در دوران امام علی علیه السلام .

این مجموعه شامل عناوین ویژگی های خواص، نصوصی به ولایت حضرت علی

ص:111

علیه السلام، عملکرد عوام و خواص در برابر امام علی علیه السلام نقش خواص از سقیفه تا خلافت علی علیه السلام، عملکرد خواص در دوران خلافت علی علیه السلام .

پیشوای مهر

پیشوای مهر

آقای سیدحسین اسحاقی، 101 صفحه، شناسه 430، دی 1379.

نوشتاری است درباره زندگانی و ولادت حضرت امام رضا علیه السلام . این مجموعه با هدف بازشناسی جلوه هایی از شخصیت سترگ آن امام همام کوشیده است بخش های نورانی زندگی اجتماعی، سیاسی، اخلاقی و فرهنگی این اسوه انسانیت را به تصویر بکشد. هم چنین در پایان، گلچینی از سخنان حضرت رضا علیه السلام و برگزیده ادب فارسی به همراه پیشنهادهایی برای برنامه سازان و برنامه ریزان آمده است. این مجموعه شامل عناوین سیری در زندگی امام هشتم، شرایط سیاسی _ اجتماعی عصر امام، شخصیت علمی و پرورش شاگردان برجسته درس هایی از شخصیت اخلاقی _ رفتاری امام رضا علیه السلام گلچینی از سخنان حضرت رضا علیه السلام می باشد. امید آن که پژوهش گران و برنامه سازان گرامی از این پژوهش، بهره مند گردند.

سپیده پیروزی

سپیده پیروزی

آقای صادق لیراوی، 99 صفحه، شناسه 431، دی 1379.

این نوشتار بر آن است تا ریشه های پیدایش انقلاب اسلامی، ویژگی ها، اهداف، آسیب ها و چالش های فکری و عملی آن را بیان می کند.

در این پژوهش، عنوان های زیر به چشم می خورد: طلوع نور، علل و عوامل پیروزی، ویژگی ها، تفاوت های اساسی انقلاب اسلامی با انقلاب های بزرگ جهان، اهداف و آرمان های انقلاب، دست آوردها، انقلاب اسلامی از نگاه دیگران، آفات و تهدیدات انقلاب، پاسخ گویی انقلاب اسلامی در عرصه اندیشه سیاسی، انقلاب اسلامی و چالش های بیست ساله. در پایان نیز برگزیده ادب فارسی و پیشنهادهایی به همکاران برنامه ساز صدا و سیما ارائه شده است.

ص:112

آفتاب سامرا

آفتاب سامرا

آقای کریم بابایی، 48 صفحه، شناسه 432، بهمن 1379.

یازدهمین ستاره آسمان ولایت، حضرت امام حسن عسکری علیه السلام از جایگاه ویژه ای در میان معصومین علیهم السلام برخوردار است؛ زیرا ایشان باید پیروان مکتب اهل بیت علیهم السلام را برای ورود به دوران غیبت امام معصوم علیه السلام آماده می کرد. دوران غیبت در گستره پژوهش های اسلامی، جایگاه ویژه ای دارد. بنابراین، آن حضرت نیز برای تبیین علمی و عملی این مبحث، تلاش گسترده ای داشته است.

مجموعه حاضر، گذری است بر زندگی پر برکت امام حسن عسکری علیه السلام و نگرشی بر ویژگی های سیاسی و اجتماعی آن حضرت. در پایان نیز به شهادت آن بزرگوار پرداخته شده است.

این نوشتار در بخش های: از تولد تا شهادت _ ویژگی های اخلاقی و فردی امام حسن عسگری، اوضاع اجتماعی و سیاسی در زمان امام حسن عسگری علیه السلام، اقدامات سیاسی، علمی و اجتماعی امام حسن عسگری علیه السلام، اصحاب و یاران امام حسن عسگری علیه السلام، شهادت امام حسن عسگری علیه السلام، گلچینی از سخنان امام حسن عسگری علیه السلام، برگزیده ادب فارسی و همراه با برنامه سازان گردآوری شده است.

سیمای معرفت

سیمای معرفت

آقای محمد شیخ فروتن، 74 صفحه، شناسه 435، دی 1379.

مجموعه حاضر، گذری است بر زندگانی مولای رحمت، علی بن ابی طالب علیه السلام . به اقتضای ویژگی های مخاطبان این مجموعه که کودکان و نوجوانان را در برمی گیرد، تلاش شده است با بهره گیری از شیوه القای غیرمستقیم، در قالب پرسش و پاسخ، معما، جدول، شعر، داستان، مسابقه و... آنان را با نخستین پیشوای مذهبی شان آشنا سازد. این مجموعه از 6 فصل تشکیل شده است که: از ولادت تا امامت، شخصیت، پاسداری از مبانی دینی، یاران و اصحاب علی علیه السلام را در آیینه ادب دربرمی گیرد.

ص:113

معراج جان

معراج جان

آقایان محمدرضا قاسمی نیا و سیدحسین اسحاقی، 125 صفحه، شناسه 436، آذر 1379.

این نوشتار، مجموعه ای است درباره نماز و نیایش به درگاه خداوند که اهمیت آن در زندگی و تأثیر آن بر حالت های روحی و معنوی و رفتار انسان را در خانواده و اجتماع برمی شمارد. هم چنین به دیدگاه های پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره نماز، نماز در سیره معصومین علیهم السلام، نماز در سیره امام خمینی رحمه الله و علما و فرزانگان می پردازد. در پایان، گلچینی از سخنان گوهربار معصومین علیهم السلام درباره نماز آمده است. نماز از دیدگاه اندیشمندان و نماز در آیینه ادب فارسی دیگر بخش های این مجموعه است.

امید است این پژوهش در نظر پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند، پذیرفته آید.

آیت صدق و صفا

آیت صدق و صفا

آقای سیدمحمدعلی صادقی، 38 صفحه، شناسه 437، خرداد 80 .

شهید آیت اللّه محمد صدوقی، بزرگ مردی تاریخ ساز و توانا بود که از محورهای انقلاب شکوه مند اسلامی و بزرگان حوزه علمیه به شمار می آمد. این نوشتار، با اشاره به نقش ایشان در دوران سرنوشت ساز انقلاب کوشیده است گوشه ای از زندگی علمی، سیاسی و اجتماعی این بزرگوار را به تصویر بکشد. نوشته حاضر دربردارنده این عنوان هاست: از ولادت تا شهادت، فعالیت های سیاسی پیش از انقلاب، هم گام با انقلاب، جاذبه های معنوی. در پایان نیز برگزیده ادب فارسی و همراه با برنامه سازان آمده است. امید که پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند از آن بهره گیرند.

طرح بهسازی پوشش و آرایش

طرح بهسازی پوشش و آرایش

آقای رضا حاج احمدی، 172 صفحه، شناسه 438، اسفند 1379.

این مجموعه با هدف بررسی وضعیت پوشش و آرایش مردان و زنان از آغاز پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون، به دگرگونی هایی می پردازد که در این زمینه پدید آمده است. سپس از عملکردهای گوناگون مسؤولان و پی آمدهای سودمند و زیان بار این رفتارها سخن به میان می آورد. این مجموعه از عنوان های زیر تشکیل یافته است:

ص:114

شناسایی علل وقوع گسترش رو به رشد پوشش و آرایش غیراسلامی، راه کارهای اصلاحی، برنامه های اجرایی در جهت اصلاح پوشش، اقدامات و فعالیت های فرهنگی، اقدامات و فعالیت های ترویجی. امید که برنامه سازان و تهیه کنندگان برنامه های صدا و سیما از این پژوهش، بهره مند گردند.

سراج (پاسخ به شبهات در خصوص مسایل زنان)

سراج (پاسخ به شبهات در خصوص مسایل زنان)

آقای سید حسین حسینی، 300 صفحه، شناسه 441، مرداد 1380.

امروزه حقوق زنان در لابه لای بحث های جدی با ماهیت سیاسی _ دینی در جامعه مطرح شده است ودر نشست های داخلی و خارجی، مطبوعات و سخنرانی ها، حجم فراوانی از گفتارها و نوشتارها را به خود اختصاص داده است. این نوشتار، نگاهی است گذرا به شبهه های حقوقی که درباره مسایل زنان وجود دارد. این پژوهش با بررسی حقوق زن در پیش از اسلام، قرآن وسیره و روایات معصومین علیهم السلام، به تعریف حقوق زنان و شبهه های موجود درباره آن می پردازد و حقوق اجتماعی زن را آن گونه که باید باشد، عنوان می کند.

این کتاب از بخش هایی مانند: مفاهیم، تاریخچه و اهمیت حقوق زنان، بررسی شبهات حقوق پیرامون زنان، حقوق اجتماعی زن، رسانه و حقوق زنان، تشکیل شده است.

گوهر زمان

گوهر زمان

آقای معصومه عبدالحسینی، 28 صفحه، شناسه 442، خرداد 1380.

اوقات فراغت از موضوع های مهمی است که همواره ذهن و فکر مسؤولان و مدیران اجرایی و دست اندرکاران تعلیم و تربیت کشور را به خود معطوف می کند.

این نوشتار با هدف بررسی محورهای اوقات فراغت، به این مهم نگریسته و مسئولیت دست اندرکاران تعلیم و تربیت به معنای عام را _ که شامل: خانواده، آموزش و پرورش و... _ بیان می کند، در پایان نیز کوشیده است با نگاهی ویژه، مهم ترین محورهایی را که صدا و سیما می تواند در دستورکار قرار دهد، به اختصار بیان کند.

ص:115

این مجموعه این عنوان ها را دربر دارد:

اوقات فراغت در فرهنگ اسلامی و غرب، عوامل مؤثر بر اوقات فراغت، انواع فعالیت های اوقات فراغت، اوقات فراغت و نهادهای اجتماعی.

پرتگاه سقوط

پرتگاه سقوط

آقای محمدتقی آخوندزاده، 70 صفحه، شناسه 444، آذر 1370.

کج روی، پی آمد سرپیچی از موازین و مقررات اخلاقی است. کج روی اجتماعی، دست زدن به رفتارهای ویژه ای است که در عرف جامعه، پذیرفتنی نیست و از نظر توده مردم، کم و بیش ناپسند است. کاری که بر خلاف امور عادی و جاری جامعه باشد، جرم یا بزه نام دارد. این نوشتار به آسیب شناسی بزه کاری نوجوانان و جوانان می پردازد و با بررسی عوامل موجود، به روش های پیش گیری از بزه و نقش صدا و سیما در این زمینه اشاره دارد.

این مجموعه از بخش های زیر تشکیل شده است:

مفاهیم و مبانی آسیب شناسی، انواع آسیب های نوجوانان و جوان، روش های پیش گیری از آسیب پذیری و نقش صدا و سیما در آسیب پذیری.

تساهل و تسامح از دیدگاه امام علی علیه السلام

آقای محمدرضا آقاجانی، 152 صفحه، شناسه 445، مهر 1380.

کاوش در زندگی امام علی علیه السلام به عنوان اسوه بزرگ اسلامی و دریافت میزان رد یا قبول مبانی تسامح از دیدگاه آن بزرگوار، اهمیتی به سزا دارد.

این نوشتار که برگرفته از نهج البلاغه مولای متقیان علی علیه السلام و کتب های معتبر تاریخی است از تساهل و تسامح در سیره امام علی علیه السلام سخن می گوید. هدف از این پژوهش، تعیین معنا و مفهوم تساهل و تسامح، بررسی مبانی فکری و تاریخی تساهل در غرب و بررسی میزان انطباق تساهل و تسامح به معنای امروزی با بینش و روش امام علی علیه السلام است. این مجموعه، عنوان های زیر را در بر می گیرد: معنایلغوی و

ص:116

اصطلاحی تساهل و تسامح، بررسی تاریخ و مبانی تساهل و مسامح از دیدگاه امام علی علیه السلام و غرب و بررسی تاریخی تساهل و تسامح در سیره امام علی علیه السلام .

زینت محراب

زینت محراب

آقای علی اصغر هادوی نیا، 54 صفحه، شناسه 448، تیر 1380.

این نوشتار، مجموعه ای است درباره زندگانی و شهادت چهارمین اختر تابناک امامت و ولایت؛ حضرت امام سجاد علیه السلام که می کوشد فضایل، سیره عملی و مبارزات سیاسی، علمی و اجتماعی ایشان را به شیفتگان این اقیانوس بی کران فضیلت و تقوا ارائه دهدکه شامل عنوان های زیر می باشد: سیمای امام سجاد علیه السلام، امام سجاد در محراب عبادت، ویژگی های اخلاقی امام سجاد، زندگی علمی امام علیه السلام، زندگی سیاسی امام سجاد علیه السلام و سخنان امام سجاد و برگزیده ادب فارسی.

امید آن که پژوهش گران و برنامه سازان گرامی از این مجموعه، بهره مند گردند.

گرداب هلاکت

گرداب هلاکت

آقای علی آقاجانی، 144 صفحه، شناسه 449، مرداد 1380.

حادثه ها و فتنه ها، عبرت آموز و بیدارگرند. از عبرت های مهم فتنه، زمان شناسی و دشمن شناسی است. زمان شناسی؛ یعنی شناخت گذر زمان به دور از هر گونه زمان زدگی و زمان گریزی و شناخت ترفندها و توطئه های دشمنان.

رسانه با بهره گیری از ابزار هنری خود، در شناساندن فتنه و مبارزه با آن ها نقش مهمی خواهد داشت. این نوشتار، پژوهشی است درباره فتنه و فتنه گران در جامعه های اسلامی که با کاوش در سیره و کلام امام علی علیه السلام، ویژگی ها و زمینه های فتنه و پیدایش و چگونگی رویارویی مولای متقیان بافتنه و فتنه گران را در دوران خلافت مورد بررسی قرار می دهد.

این مجموعه در بردارنده این عنوان ها است: فتنه و مسایل آن، فتنه از منظر امام علی علیه السلام، انقلاب اسلامی ایران و رویارویی با فتنه ها.

ص:117

شمیم تربیت

شمیم تربیت

آقای علی حائری، 86 صفحه، شناسه 450، اسفند 1379.

این نوشتار کوشیده است پی آمدهای تربیت را در خوشبختی یا بدبختی انسان ها به تصویر بکشد. بحث حاضر، تربیت در منطق اسلام و پیشوایان معصوم علیهم السلام را ارائه می دهد و به مبانی و اصول تربیت، ابعاد تربیتی، عوامل مؤثر و آسیب زا در تربیت می پردازد. در پایان به مشکلات تربیتی اشاره کرده و پاسخ هایی برای آن ها آورده است.

امید آن که این پژوهش در نظر پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند پذیرفته آید.

توسعه سیاسی

توسعه سیاسی

آقای سعید کریمی، 151 صفحه، شناسه 454، خرداد 1380.

صاحب نظران توسعه سیاسی _ اقتصادی، مشارکت را یکی از شاخص های توسعه بر می شمارند. با نگاهی به کشورهای پیشرفته می توان دریافت که مردم این جامعه ها در برابر سرنوشت سیاسی _ اجتماعی خویش، منفعل و بی تفاوت نبوده اند. و به گونه ای واکنش نشان داده اند. در صدر اسلام نیز مشارکت بی دریغ مسلمانان سبب گسترش اسلام گردید. مشارکت مردم افزون بر حوزه داخلی، در حوزه بین المللی و سیاست خارجی نیز بسیار اهمیت دارد.

این نوشتار، پژوهشی است برای دست یابی به راه های جلب مشارکت مردمی که در سه بخش با عنوان های: راه کار گسترش مشارکت مردم در صحنه سیاسی _ اجتماعی، بررسی محتوایی موضوع و بررسی نقش کاربردی صدا و سیما در مشارکت سیاسی و اجتماعی سامان یافته است.

امید که در نظر پژوهش گران، سودمند افتد.

نور هدایت

نور هدایت

آقای ابوطالب حاجی پور، 52 صفحه، شناسه 457، تیر1380.

قرآن مجید، کلام روشنایی بخش پروردگار بلندمرتبه، سرچشمه نور و رحمت و

ص:118

فراهم آورنده رستگاری بشر است. کلام دلنشین و شیوای قرآن از همان آغاز اسلام و نزول وحی در دل و جان مردم خداجو نفوذ کرد و آنان را از تاریکی و گمراهی ها به سوی نور الهی رهنمون ساخت.

قرآن، مطمئن ترین وسیله هدایت و معیار شناخت حق از باطل است. این پژوهش کوشیده است نقش حکومت اسلامی در ترویج بیش از پیش آموزه های قرآنی و نقش این آموزه ها را در رویارویی با تهاجم فرهنگی و کج روی های اخلاقی، اعتقادی و اجتماعی بازگو کند.

امید است پژوهش گران و برنامه سازان گرامی از این مجموعه، بهره مند گردند.

گلبانگ عدالت

گلبانگ عدالت

آقای اسماعیل پرور، 139 صفحه، شناسه 458، اسفند 1379.

مجموعه حاضر، گامی است در راه تحقق «عدالت اجتماعی» که اصل بنیادین و سیاست تخلف ناپذیر همگانی در مکتب اسلام ونظام جمهوری اسلامی به شمار می آید.

این نوشتار پس از برشمردن نقش کارگزاران نظام در هر سطح و رتبه ای برای تحقق این سیاست اصولی، به برخی راه کارها اشاره کرده است. این پژوهش، بخش های زیر را در برمی گیرد: بررسی مسایل اساسی عدالت، شاخه های کلی عدل الهی، عدل در نظام ارادی و انسانی، معیارهای تحقق عدالت، ارزیابی اجمالی از میزان تحقق عدالت اجتماعی در ایران، موانع اجرای عدالت و لوازم و شرایط اجرای عدالت.

در پایان نیز پیشنهادهایی برای برنامه سازان عنوان گردیده است. امید آن که برای پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند، سودمند افتد.

خزان زندگی

خزان زندگی

آقایان رحمت اللّه جعفری و عباس داودیان فر، 72 صفحه، شناسه 461، خرداد 80 .

اعتیاد به مواد مخدر بلای خانمان سوزی است که جوامع بشری را در چنگال

ص:119

مرگ آور خویش گرفتار ساخته است. اعتیاد، اختاپوسی هراس آور است که قدرت اندیشه، نوآوری، پشتکار، کوشش و سازندگی را در انسان ها از بین می برد و بنیان خانوادگی و باور دینی آنان را از هم می گسلد.

این مجموعه دربرگیرنده موارد زیر است: اعتیاد، مرگ تدریجی، برگزیده ادب فارسی و همراه با برنامه سازان. این پژوهش کوشیده است راه های مبارزه با اعتیاد، اعتیاد و ویژگی های آن، چگونگی گرایش به آن، پی آمدهای آن، نقش بیگانگان در رواج اعتیاد و شیوه های ترک اعتیاد را بازگو کند. باشد که در نظر همکاران و برنامه سازان گرامی، پذیرفته آید.

گنجینه

گنجینه

آقای سیدرضا باقریان موحد، 114 صفحه، شناسه 463، اسفند 1379.

این مجموعه گران بها بر آن است تا با حفظ اصالت متن، گنجینه ای از عرفان و اخلاق پیشینیان را که در متون کهن به یادگار نهاده شده است، ره توشه راه مان سازد.

این نوشتار از بخش های زیر تشکیل می شود: در زلال نیایش، راه آسمان، گلزار حدیث، در کوچه باغ ایام، باغ عرفان، در سایه سار اخلاق، در مسیر زندگی و آن سوی پنجره. امید است این پژوهش که به صورت ماه نامه منتشر می گردد، در نظر پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند، پذیرفته آید.

گلستان غدیر

گلستان غدیر

آقایان محمدباقر انصاری و میرصادق سید نژاد، 82 صفحه، شناسه 467، اسفند 1379.

نوشته حاضر به مناسبت فرا رسیدن عید بزرگ اسلامی و عید امامت و ولایت، عید سعید غدیر که حیات معنوی و سیاسی شیعه در گرو پای بندی به آن است، به رشته تحریر در آمده است.

مطالب این مجموعه در یازده بخش تنظیم شده که عبارتند از: با غدیر آشنا شوی، مراسم غدیر، خطبه غدیر، جشن و عید غدیر، فرهنگ غدیر، شعر غدیر، یادگارهای

ص:120

غدیر، غدیر در دعاها، غدیر در کلام اهل بیت علیهم السلام، دفاع از غدیر و غدیر در آیینه کتاب.

ضرورت نگاهی پویا و فراگیر به آموزش دینی و روش های انتقال آن بر کسی پوشیده نیست. امروزه بشر گرفتار تجدد و نوگرایی، رویکرد نوینی به معنویت. اخلاق و ارزش های دینی پیدا کرده و به خوبی دریافته است که هدایت انسان به سوی تعالی تنها در پرتو آموزه های دینی امکان پذیر خواهد بود. در نگاه کلی، دین چیزی نیست جز معیار هدایت و عامل معنا دهی و هویت بخشی به انسان.

مربی در تربیت دینی باید اصول بنیادین دن را به پشتوانه عقلانی پرورش دهد که البته این مهم در عصر ارتباطات کار ساده ای نیست.

از یک نگاه نسل جوان به دلیل گرایش فطری به حقیقت جویی آموزه های معنوی، برای یادگیری این مفاهیم آمادگی دارد، ولی وضعیت روحی و روانی ویژه دوران جوانی به طور طبیعی، آنان را با آسیب های درونی و بیرونی فراوانی رو به رو می سازد.

در این میان، تهاجم فرهنگی غرب نیز نسل جوان جامعه دین ما را نشانه رفته است و با بهره گیری از پیشرفته ترین ابزارهای رسانه ای و رایانه ای می کوشد آنان را به سوی اباحه گری و دین گریزی بکشاند. به همین دلیل، شایسته است پژوهشگران عرصه دین از شیوه های سنتی دین آموزی، پا را فراتر نهند و برای آموزش مفاهیم دینی به جوانان و مقابله با هجوم فرهنگ بیگانه از ابزارهای کارآمدی هم چون رادیو و تلویزیون بهره گیرند.

این نوشتار بر آن است تا برنامه ریزان و برنامه سازان را با اصول و راهکارهای پیام رسانی دینی به جامعه به ویژه نسل جوان آشنا کند.

این پژوهش در چهار بخش تهیه شده است. در بخش نخست، به تعریف مفاهیم کلی (دین، مفاهیم دینی، انتقال مفاهیم، انتقال مفاهیم دینی، رسانه، جوانان، ارتباط دو

ص:121

سویه) و چهارچوب اصلی بحث می پردازد. در بخش دوم، شناخت ویژگی ها و نیازهای دوران جوانی و رشد دینی را در این دوره پی می گیریم. در بخش سوم، پس از دسته بندی مفاهیم دینی، با شیوه پیام رسانی دینی، برنامه سازی رسانه ای هماهنگ با نیازهای دینی و رسانه ای جوانان، موانع موجود بر سر راه پیام رسانی دینی و الگوی فرآیند پیام رسانی دینی، آشنا خواهیم شد. در بخش پایانی نیز پس از بررسی روش های پیام رسانی دینی در رسانه، راهکارهای خرد و کلان برای برنامه ریزان و برنامه سازان صدا و سیما، ارائه شده است.

روح بهار (امام زمان در آینه دعا)

روح بهار (امام زمان در آینه دعا)

آقای منیره زارعان، 154 صفحه، شناسه 476، مهر 1380.

این مجموعه در تلاش است تا سیمای مهر خوبان عالم و خورشید همیشه درخشان آسمان امامت و ولایت؛ حضرت مهدی موعود عج الله تعالی فرجه الشریف را در لابه لای دعاها جست وجو کند. این نوشتار با نگاهی نو، در قالب نثر ادبی، شیوا و دلنشین بر آن است تا در غربت غروب های جمعه که دل شیفتگان حضرت به انتظار آمدنش می تپد و در آرزوی طلوعش لحظه شماری می کنند، با گفت وگویی صمیمانه، دل های بغض آلود و غم گرفته مان را صفا و جلایی دوباره بخشد. در بخش پایانی این پژوهش، مفاهیم بلند مناجات شعبانیه که برگرفته از افکار نورانی ائمه اطهار علیهم السلام است، به گونه ای پرمعنی و رسا استخراج شده است. این بحث دو گفتار دارد. گفتار نخست از سه بخش: شخصیت موعود عج الله تعالی فرجه الشریف، در دوران غیبت، در آن سوی انتظار تشکیل شده است. گفتار دوم نیز زمزمه وصل نام دارد که فرازهایی است از مناجات شعبانیه.

رخسار لاله ها

رخسار لاله ها

آقایان اکبراکبری، حمزه کلانتری و محمدرضا آقاجانی، 100 صفحه، شناسه 479، تیر 1380.

شهادت، مظهر والای انسانیت و کمال جویی انسان به شمار می آید. شهادت، اوج بندگی و سیر و سلوک در عالم معنا و ارثی است که از اولیای الهی به دست ما رسیده

ص:122

است. شهید، نور فروزانی است که با پرتوافشانی خود در مسیر انقلاب، ملت مسلمان را به حقیقت، رهنمون می سازد.

این مجموعه با اشاره به نقش شهید و فرهنگ شهادت در پیروزی انقلاب شکوه مند اسلامی، عنوان می دارد که مردم با بهره گیری از آموزه های متعالی اسلام و پیروی از فرهنگ شهادت، توانستند در کالبد بی جان قرن بیستم، روحی تازه بدمند. مجموعه حاضر مطالبی مانند: شهید و شهادت در لغت، روایات و ادیان، شهادت در اجتماع، فرهنگ شهادت ازدیدگاه امام خمینی رحمه الله و همراه با برنامه سازان را در بردارد.

به امید آن که این پژوهش، ذره ای از ارزش های این فرهنگ شکوه مند را بازگو کرده باشد، آن را به پژوهش گران و برنامه سازان گرامی، تقدیم می کنیم.

اصالت جاوید (گفت وگوی تمدن ها در بوته نقد)

اصالت جاوید (گفت وگوی تمدن ها در بوته نقد)

آقای سیدحسین اسحاقی، 191 صفحه، شناسه 482، خرداد 1382.

استقبال جهانیان از نظریه گفت وگوی تمدن های جمهوری اسلامی ایران و انتخاب سال 2001 میلادی به نام سال گفت وگوی تمدن ها علاوه بر این که آفاق جدیدی را بر روی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران گشود، باعث توجه جهانیان به دنیای اسلام شد؛ زیرا این نظریه در برابر نظریه «پایان تاریخ» و نظریه «جنگ تمدن ها» مطرح گردید.

از آن جا که غرب با برتری اقتصادی و نظامی خود و با اعمال فشارهای سیاسی می کوشد کشورهای جهان اسلام به ویژه مسلمانان را به ارزش های غربی پای بند سازد و تمدن خود را در موضع برتر نشان دهد، می بایست پیش از هر چیز برای تحقق گفت وگوی تمدن ها، زیر ساخت ها، مبانی، انگیزه ها و اهداف گفت وگو تبیین شود. این پژوهش با این هدف در پنج بخش ترسیم شده است. در بخش اول، مسائل اساسی در گفت وگوی تمدن ها، بررسی و به مطالبی از این قبیل پرداخته شده است: ضرورت و پیشینه گفت وگوی تمدن ها، انواع گفت وگو، عوامل تأثیرگذار بر

ص:123

گفت وگوی تمدن ها، ابعاد گفت وگوی تمدن ها و اصول و پیش شرط های لازم در گفت وگوی تمدن ها. در بخش دوم، در مورد نظریه پردازان برخورد یا گفت وگوی تمدن ها بحث شده است. در بخش سوم، تقابل های تاریخی بین تمدن ها بررسی می شود. بخش چهارم، با عنوان نقش نظام سلطه در تهاجم یا تبادل فرهنگی، از ابعاد تهاجم فرهنگی بحث می کند. بخش پنجم، سخنی است با متولیان دفاع از حریم تمدن اسلامی که سه نکته را بررسی می کند: ارمغان های تمدن اسلامی برای بشریت، عوامل مؤثر در اوج گیری تمدن اسلامی و زیر ساخت های شکوفایی تمدن اسلامی.

دین، دریای سیاست

دین، دریای سیاست

آقایان محمد حسین توسلی و میرستار مهدی زاده، 166 صفحه، شناسه 485، آبان 1381.

فلسفه سیاسی اسلام و پیوند دین و سیاست در تاریخ معاصر همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. اساساً از زمان مشروطیت به این سو همواره این پرسش مطرح بوده که آیا اسلام به مسایل سیاسی هم نظر دارد یا خیر؟ به نظر می رسد خاستگاه پرسش هایی نظیر آن برگرفته از توجه به مبانی غرب باشد. در فرهنگ غربی، دین چندان جامعیت ندارد و عرصه مسایل سیاسی را در بر نمی گیرد، بلکه تنها بیانگر رابطه شخصی انسان با خداوند است.

پرداختن به پی آمدهای سیاسی، اعتقاد به مفاهیم و معارف دینی و معانی سیاسی موجود در متن معارف اسلامی بسیار ضروری است تا از جوهره سیاسی موجود در آیات و روایات و سیره اولیای دین آگاه شویم. نویسندگان کوشیده اند تا پیوند بین دین و سیاست را در این نوشتار به تصویر کشند. این کتاب شامل 3 بخش است. در بخش اول، با عنوان رابطه سیاست با دین، مطالبی از قبیل: مفاهیم لغوی و اصطلاحی دین و سیاست، دیدگاه ها درباره رابطه دین و سیاست و پیشینه پیدایش نظریه جدایی دین از سیاست بحث شده است. در بخش دوم، با عنوان دلایل عینیت دین و سیاست، مباحثی از قبیل: دلایل عقلی و نقلی عینیت دین و سیاست، واژه ها و آیه های

ص:124

سیاسی در قرآن، حکومت پیامبران در قرآن، سیاست در روایات فقه سیاسی اسلام بیان شده است. بخش سوم نیز به نکاتی مربوط به برنامه سازان اختصاص دارد که شامل پیشنهادهای کلی، پرسش های کارشناسی، پرسش های مردمی و معرفی کارشناسان است.

بی کران صبر

بی کران صبر

آقایان قدرت اللّه توسلی و علی زینتی، 48 صفحه، شناسه 486، تیر 1380.

بی تردید، اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام، مظهر کامل اسمای الهی و آیینه تمام نمای صفات جمال و جلال حضرت حق هستند. پس آنان را باید پیشوای ره جویانی دانست که در طلب کمال و سعادت، گم شده خویش را می جویند. حضرت امام موسی کاظم علیه السلام یکی از این ستارگان درخشان آسمان امامت و ولایت است. این مجموعه با هدف تبیین زندگانی این امام هُمام تهیه شده است و مطالب زیر را در برمی گیرد: از ولادت تا شهادت، ویژگی های اخلاقی و عرفانی امام کاظم علیه السلام، زندگی علمی امام کاظم علیه السلام، زندگانی اجتماعی و سیاسی امام کاظم علیه السلام، شهادت، اشعار و گزیده ای از سخنان امام کاظم علیه السلام . در پایان نیز پیشنهادهایی برای برنامه سازان آورده شده است.

امید آن که این پژوهش در نظر پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند، سودمند افتد.

پور سینا

پور سینا

آقایان مجید دستیاری، 48 صفحه، شناسه 488، مرداد 1380.

شیخ الرییس ابوعلی سینا، دانشمندی است که آوازه توانایی علمی اش، شرق را در نَوَردید و غرب را شگفت زده ساخت. مردی که دانش بشری از آثارش، بهره های فراوان برده و تجربه های او را به کار بسته است. بی شک، تاریخ بشر چنین مردانی را کمتر به خود دیده است و خواهد دید.

بوعلی سینا در زندگی کوتاه، ولی پر فراز و نشیب خود، هیچ گاه از پژوهش و نگارش باز نایستاد و خستگی و ناامیدی را به قلب خود راه نداد. همین ویژگی باید

ص:125

سرمشق جویندگان دانش و مردم اجتماع ما باشد تا به سوی رستگاری گام برداریم. مجموعه حاضر در گفتارهای زیر تهیه شده است: زندگی نامه ابوعلی سینا، حیات علمی، حیات سیاسی، ویژگی های اخلاقی و فردی، دیدگاه های علمی، شیخ الرییس از نگاه دیگران و شیخ الرییس و شعر. امید آن که همکاران و برنامه سازان ارجمند از این پژوهش، بهره مند گردند.

تعاون

تعاون

آقای روح اللّه ابراهیم نژاد، 52 صفحه، شناسه 489، شهریور 1380.

بشر از همان آغاز زندگی اجتماعی، با تعاون و فعالیت های گروهی آشنا بوده و برای برآوردن نیازهای خود و رویارویی با موانع طبیعی، از آن بهره گرفته است. تعاون در مکتب اسلام، یک اصل مهم اجتماعی به شمار می رود، به گونه ای که خداوند فرموده است: «در کارهای نیک با یکدیگر همکاری و تعاون داشته باشید». تعاون افزون بر جنبه اقتصادی، در همه جنبه های معنوی فردی، اجتماعی و سیاسی، از اهمیت والایی برخوردار است. این نوشتار می کوشد تعاون را در ادیان گوناگون به ویژه اسلام و جهان کنونی بررسی کند. آن گاه آسیب شناسی تعاون در جامعه ایران و راه های تقویت آن را به تصویر می کشد.

عنوان های این پژوهش عبارت است از:

حقانیت وعده خدا، فرجام فضیل بن عیاض، بوی خوش معرفت، ده فرمان الهی، پیوند دل ها و...

جهانی شدن و جهانی سازان

جهانی شدن و جهانی سازان

آقای اسماعیل پرور، 159 صفحه، شناسه 496، شهریور 1380.

یکی از مهم ترین موضوع های قابل تأمل در دهه های گذشته، به کارگیری بی رویه اصطلاح «جهانی شدن» در جراید، رادیو و تلویزیون، محفل های دانشگاهی و دیگر مراکز داخلی و خارجی است، اختلاف نظر در تعریف و تحلیل مسئله «جهانی شدن»،

ص:126

به کشمکش هایی دامنه دار انجامیده و محدودیت ها و موانعی را در تحقق آن پدید آورده است.

این مجموعه با اشاره به پی آمدهای سودمند و زیان بار مسئله جهانی شدن، می کوشد نظرهای گوناگون را در این زمینه بررسی کند. این نوشتار دربردارنده این عنوان هاست: مفهوم شناسی و گرایش های متفاوت درجهانی شدن، جهانی سازان یا تمدن های مدعی تشکیل حکومت جهانی، ارتباط تمدن ها (تمدن اسلام و غرب). در پایان نیز بخش همراه با برنامه سازان آمده است. امید است در نظر پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند، سودمند افتد.

مهر دلدارها

مهر دلدارها

آقای محمد افشاری، 54 صفحه، شناسه 497، شهریور 1380.

علامه سیدمحمدحسین طباطبایی یکی از فرزانگان معاصر است که دانش و بصیرت را در هم آمیخته بود. علامه، مردی بود که ایمان و یقین، در سراسر وجود وی، خانه داشت. او با بدن خاکی اش، هم نشین دنیا بود و با روح بلندش، قلّه های عالم ملکوت را در می نوردید. با ژرف نگری در دریای بی کران علوم اسلامی، به مرواریدهای کم نظیر تفسیر قرآن، فلسفه، عرفان و اخلاق دست یافت و در علم کلام و اصول فقه، مشعل فروزانی را در میان جویندگان حق و حقیقت، به یادگار گذاشت. این مجموعه در برگیرنده این مطالب است: ولادت، حیات علمی، دیدگاه های سیاسی و اجتماعی، ویژگی های اخلاقی و عرفانی، علامه از نگاه دیگران، عروج ملکوتی، پاسخ به پرسش ها، اشعار و متون ادبی و پیشنهادهایی به برنامه سازان.

از غدیر تا شهادت

از غدیر تا شهادت

آقای مهدی رضایی، 248 صفحه، شناسه 500، بهمن 1380.

علی علیه السلام، خورشیدی درخشان و اقیانوسی ناپیدا است که کران تا کران، همه هستی را در برگرفته است. کلام و رفتار علی علیه السلام، بازتاب درخشش نور حق در تار و پود اجتماع است. اینک که کالبد زمان با نام زیبای علی علیه السلام جانی تازه گرفته و

ص:127

خورشید محبت علی علیه السلام دل های عاشقان را نور افشان ساخته است باید برای بهره گیری از این نور الهی شتاب کرد. این نوشتار، دوران پر برکت زندگی این یگانه عالم را از غدیر تا شهادت به تصویر می کشد و به دوستاران حضرتش تقدیم می دارند. این پژوهش مجموعه ای است ارزشمند از زندگانی، سیره و فضایل مولای متقیان، علی علیه السلام که به بررسی حکومت و رهبری جاودانه آن والامقام می پردازد. این کتاب از بخش های زیر تشکیل شده است: غدیر در آینه تاریخ، فضایل امیرالمؤمنین علی علیه السلام، نمونه هایی از سیره رفتاری امیرالمؤمنین علی علیه السلام، نگاهی به زندگی امیرالمؤمنین علی علیه السلام در دوران حکومت 25 ساله خلفا، چگونگی انتخاب امیرالمؤمنین علی علیه السلام برای رهبری جامعه، جنگ های سه گانه جمل، صفین و نهران، قضاوت های امیرالمؤمنین علی علیه السلام، امیرالمؤمنین علی علیه السلام از زبان یاران، گزارشی از واپسین روزهای حیات امیرالمؤمنین علی علیه السلام .

فانوس

فانوس

آقای محسن حدادی، 30 صفحه، شناسه 502، شهریور 1380.

نوشتاری است بسیار زیبا، متنوع و خواندنی ویژه کودکان و نوجوانان عزیز که می کوشد با مطالب شیرین و آموزنده، اوقات فراغت عزیزان نونهال و نوجوان را پر کند. هدف این مجموعه آن است که نوجوانان با مطالب جدیدی درباره زندگانی انبیا و اولیا و بزرگان دین آشنا شوند. به همین دلیل، داستان، روایت، شعر، جدول های گوناگون و دیگر مطالب خواندنی مانند طنز، سرگرمی و مسابقه در این مجموعه گنجانده شده است.

امید آن که خوانندگان گرامی از این نوشتار، بهره مند گردند.

امام خمینی رحمه الله؛ مردی با نماز تمام

امام خمینی رحمه الله ؛ مردی با نماز تمام

آقای حمید گل مرادزاده، 15 صفحه، شناسه 505، شهریور 1380.

با نگاهی به آثار مکتوب حضرت امام خمینی رحمه الله و مشاهده عینی احوال ایشان،

ص:128

می توان گفت که در دیدگاه آن حضرت، نماز در میان عبادت ها به مثابه «اسم اعظم و بلکه خود اسم اعظم است» در میان دیگر اسماء الهی. افزون بر آن، دیدگاه امام رحمه الله نسبت به نماز، حکایت مسافر و طریق سفر است. در این میان، مهم ترین مسئله، بیان نماز و تفسیر آن بر اساس معراج پیامبر اسلام است. این نوشتار بر آن است تا دیدگاه حضرت امام خمینی رحمه الله، را درباره نماز، بر اساس گفتار و کردار آن حضرت به تصویر بکشد. این مجموعه از عنوان های زیر تشکیل شده است: توصیف و تعریف نماز از دیدگاه امام خمینی رحمه الله، حقیقت و واقعیت نماز، نماز و سفرهای چهارگانه عرفانی، ارتباط نماز با انسانیّت و امام خمینی رحمه الله و عمل به نماز. امید که در نظر خوانندگان گرامی، پذیرفته آید.

علی از نگاه فاطمه (سایه کوثر در غربت صبر)

علی از نگاه فاطمه (سایه کوثر در غربت صبر)

آقای هادی فلاح، 69 صفحه، شناسه 506، شهریور 1380.

فاطمه علیهاالسلام، گوهری یکتا بود که پس از پیامبر صلی الله علیه و آله، از افشای چهره پلید زمام داران زمانه، دست برنداشت و همواره سیره پیامبر و علی علیه السلام را برای مردم روشن می ساخت. او، موجودی آسمانی بود که اهل زمانه، قدر والایش را نشناختند. ازاین رو، آخرین کلام هایش را به ناچار بر ویرانه بیت الاحزان فرو ریخت و در شهر پیامبر، غریبانه و یگانه زیست. آن بهترین معرف پیامبر صلی الله علیه و آله و والاترین بیان گر علی علیه السلام در بستر تاریخ سخن می گفت، ولی افسوس که گوش شنوایی وجود نداشت.

این گفتار، موضوع های زیر را در بردارد: علی علیه السلام در قاموس محبت، علی علیه السلام و ارزش های والا، علی علیه السلام و رهبری، علی علیه السلام در برابر نفاق و سطحی نگری و مبارزه فاطمه علیهاالسلام برای دفاع از حقوق و ارزش های علی علیه السلام . امید آن که خوانندگان ارجمند از آن بهره گیرند.

بررسی آثار فردی و اجتماع نماز جماعت (قطره با دریا)

بررسی آثار فردی و اجتماع نماز جماعت (قطره با دریا)

آقای سلمان حبیبی، 130 صفحه، شناسه 507، مهر 1380.

نماز، محکم ترین حلقه پیوند آفریده با آفردیگار است که خاکیان را به افلاکیان

ص:129

پیوند می دهد و فرشیان را به عرشیان می رساند. زمانی که این حلقه پیوند شکل می گیرد، پدیده مقدس دیگری به نام وحدت در میان بندگان یکتاپرست خداوند پدید می آید. نماز جماعت، «نورٌ علی نور»ی است که بر صفحه گیتی نقش خواهد بست؛ زیرا خداوند هماره بر وحدت آفرینی در دل های پاک و همبستگی خداپرستان مخلص تأکید می کند. این مجموعه از بخش های زیر تشکیل شده است: اهمیت نماز جماعت در قرآن، نماز جماعت در احادیث معصومین علیهم السلام، چهل نمونه از آثار و برکات نماز جماعت، چهل داستان در اهمیت نماز جماعت، نماز جماعت در کلام ارزشمند و سخنی با متولیان و مروجان فرهنگ نماز.

امید است خوانندگان ارجمند از آن بهره مند گردند.

میهمان قدسیان

میهمان قدسیان

آقای حسنعلی محمودی، 50 صفحه، شناسه 509، آبان 1380.

معراج، نقطه عطفی در زندگانی سراسر عزت و افتخار حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله به شمار می آید. معراج؛ رهایی انسان خاکی از قید و بندهای مادی بود که پیام آن در همیشه تاریخ، طنین انداز است. معراج؛ پروازی است که بنده شایسته حق تعالی، آن را آزمود. عروجی زیبا که آغازگاهش؛ کعبه، قبله حق جویان بود و مقصدش، قرب الهی. مرکبش؛ بندگی حق، چراغ راهنمایش؛ محبّت الهی و همراهش، جبرییل امین بود. معراج، پرواز به کوی عنقای بلند پروازی است که جز انسان کامل را یارای رسیدن به آن نیست. بر ماست که در سال گشت معراج پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله با پیروی از آن حضرت، زنجیرهای اسارت را از هم بگسلیم و از فرش تا عرش پر گشاییم.

این نوشتار گفتارهایی مانند: معراج در آیینه قرآن و روایات، نگاه تاریخی به معراج، معراج از دیدگاه اهل سنت، شبهه های معراج و عبرت های آن را به تصویر کشیده است . امید آن که در نظر پژوهش گران و برنامه سازان ارجمند پذیرفته آید.

ص:130

نقد سینمای 79

نقد سینمای 79

آقای شهاب اسفندیاری، 84 صفحه، شناسه 510، مهر 1380.

سینما به دلیل بهره گیری از هنرهای گوناگون و انتقال پیام در قالبی هنری از توانایی تأثیرگذاری بالایی بر فرهنگ عمومی برخوردار است. به ویژه آن که فیلم های سینمایی در نشریه های اختصاصی و صفحه های هنری نشریه های عمومی، تبلیغ یا نقد و ارزیابی می شوند. مجموعه حاضر، نگاهی است به سینمای 79 که بیشتر فیلم های ساخته شده در این سال مانند: شوکران، بلوغ، مومیایی 3، اعتراض، تخته سیاه، زمانی برای مستی اسب ها، بوی کافور _ عطر یاس، دختران انتظار، متولد ماه مهر، سیب سرخ حوا، عروس آتش، مرد بارانی، دست های آلوده، تکیه بر باد، عشق طاهر، زیر پوست شهر و عینک دودی را مورد نقد و بررسی قرار داده است.

بررسی وضعیت ایرانیان خارج از کشور

بررسی وضعیت ایرانیان خارج از کشور

خانم سیده مریم چاووشی، 110 صفحه، شناسه 3/516، خرداد 1383.

مسئولان و همه ایرانیان نسبت به سرنوشت ایرانیان خارج از کشور حساسیت جدی دارند گرچه اتباع ایرانی به انگیزه های گوناگون، سرزمین مادری خود را ترک کرده اند، ولی موفقیت آنان به عنوان یک ایرانی مایه مباهات ملت ایران است و سقوط و انحطاط آنان اسباب شرمندگی ایرانیان را فراهم می آورد.

جمعیت دو تا سه میلیون نفری ایرانیان خارج از کشور، پراکندگی جغرافیایی این جمعیت در ده ها کشور خارجی، تمایل بخش قابل توجهی از آن ها به انجام امور فرهنگی و سیاسی در خاک کشورهای بیگانه _ له یا علیه نظام جمهوری اسلامی _ و از همه مهم تر رابطه و تعامل ایرانیان مقیم خارج با ایرانیان داخل کشور _ به ویژه با قشر روشن فکر _ حساسیت موضوع سیاست گذاری و برنامه ریزی برای حضور فرهنگی در جمع ایرانیان خارج از کشور و جهت دهی ذهنیت، رفتار و عملکرد آنان به سود نظام و فرهنگ ایران اسلامی را نشان می دهد و می طلبد که صدا و سیما به عنوان مؤثرترین رسانه، در این امر مهم بکوشد.

ص:131

در بخش اول، مفهوم شناسی و تاریخچه مهاجرت؛ در بخش دوم، علل مهاجرت ایرانیان به خارج از کشور و دسته بندی طیف های ایرانیان خارج از کشور؛ در بخش سوم، پراکندگی جغرافیایی مهاجران و مشکلات فراروی مهاجران ایرانی؛ در بخش چهارم با ارائه دسته بندی اجمالی از شبکه های برون مرزی، رادیوها و شبکه های تلویزیونی برون مرزی و پیشنهادهای کلی در مورد عملکرد بهتر آن ها بررسی شده و در پایان، پیشنهادهای برنامه ای آمده است.

نشان نزول (2)

نشان نزول (2)

آقای مرتضی بذرافشان، 142 صفحه، شناسه 2/516، شهریور 1381.

قرآن، کتاب زندگی است که خداوند، آن را برای هدایت دل ها و اندیشه ها فرو فرستاده است. قرآن، معتبرترین منبع معارف اسلام و معجزه جاودان رسول گرامی اسلام و تنها کتاب آسمانی است که از تحریف در امان بوده و بشر تا امروز، از آوردن حتی سوره ای کوچک همانند آن ناتوان مانده است. آیات قرآن که در طول 23 سال نازل شده، برخی بدون سبب خاص و تنها برای هدایت و ارشاد همگان فرو فرستاده شده و برخی به سبب رخ دادهای ویژه دوران بعثت نازل گردیده است.

شناسایی اسباب نزول آیات قرآن در فهم آیات، رفع ابهام و آشنایی با اسرار نهفته در آن ها نقش بسزایی دارد با این حال، راه شناخت اسباب نزول، آسان نیست.

این مجموعه 3 جلدی که در جلد دوم آن 93 شأن نزول بیان شده، با هدف آشنایی بیشتر با آیات قرآن و فهم بهتر جهت بیان رخ دادهایی است که آیات قرآن به خاطر آن نازل شده است. جلد دوم این مجموعه چنین ویژگی هایی دارد: گزینش شأن نزول آیات با توجه به تأثیرگذاری فردی و جمعی آن، استناد روایات جمع آوری شده به منابع معتبر، اشاره به زمینه های تاریخی یا اجتماعی رخ داد شأن نزول، رعایت اصول قصه نویسی و شوق آفرینی و بیان نکته های آموزنده و در پایان هر داستان.

بشیر صلح

بشیر صلح

ص:132

خانم محبوبه معلمی، 105 صفحه، شناسه 519، آذر 1380.

حضرت مسیح علیه السلام یکی از پیامبران مقرّب درگاه الهی است که زندگی اش از معجزه های گوناگون، مبارزه با ستم کاران و کوشش برای پرورش انسان های پاک و صدیق سرشار است. وجود این پیامبر الهی، از آغاز تولد تا پایان زندگی هراس عجیبی بر دل یهودیان افکنده بود. ازاین رو، آنان لحظه ای از کشیدن نقشه های شوم برای قتل آن حضرت، کوتاهی نمی کردند. با این حال، مسیح علیه السلام بی اعتنا به تهدیدهای آنان، به ترویج و تبلیغ احکام الهی می پرداخت. او دل های خفته مردم را بیدار می ساخت و بر خشم و نفرت زمام داران و کاهنان یهودی می افزود. این نوشتار در برگیرنده عنوان های زیر است: زندگانی مریم علیهاالسلام، تولد مسیحا علیه السلام، معجزه های حضرت عیسی علیه السلام، پندهای حضرت عیسی علیه السلام، سخنان حق تعالی به حضرت عیسی علیه السلام، پاره ای از اعتقادات مسیحیان، صعود آسمانی و حضرت عیسی علیه السلام از نگاه امام خمینی رحمه الله، اشعار و متون ادبی. امید آن که پژوهش گران و همکاران گرامی از آن بهره گیرند.

لاله محراب

لاله محراب

خانم حلیمه قریب ملوک، 54 صفحه، شناسه 521، آبان 1380.

شهید محراب؛ آیت اللّه دستغیب، شهیدی والامقام است که ویژگی های اخلاقی، ارزش های اعتقادی و منش رفتاری و مبارزاتی اش می تواند در فراز و نشیب های زندگی و تنگناهای نظری و عملی، الگوی ما باشد. دستغیب، بزرگ مردی بود که در میدان جهاد اکبر، با ایمانی پایدار و قلبی لبریز از عشق به معبود، به جنگ اهریمنان رفت و شجاعانه، قله های صبر و ایستادگی را فتح کرد. او، گل های خوش بوی رضوان الهی را بویید و پله های صعود و قرب را یکی پس از پس دیگری پیمود. این نوشتار بر آن است با بازنمایی گوشه هایی از زندگانی سراسر افتخار این شهید والامقام، یاد و خاطره این شهید همیشه زنده تاریخ را زنده کند. این مجموعه از عنوان هایی هم چون: آغاز راه، حیات علمی، فعالیت های سیاسی، جلوه های رفتاری، فعالیت های فرهنگی و

ص:133

اجتماعی، دیدگاه های ایشان، کرامت های شهید دستغیب و دیدگاه های شخصیت ها درباره ایشان تشکیل شده است. امید است این پژوهش در نظر پژوهش گران و همکاران گرامی، پذیرفته آید.

حرف های ماندگار

حرف های ماندگار

آقای محمدهادی فلاح، 153 صفحه، شناسه 528، آذر 1380.

از بزرگ ترین مسایلی که در زندگی نسل جوان وجود دارد، تعدیل غریزه ها و احساسات او و بازداشتن آن از کوتاهی یا زیاده روی است که از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. بی شک، اگر نیروی جوان در مسیر درست مورد استفاده قرار نگیرد و به نیازها و خواسته های آنان، توجهی نشود، جامعه به سوی انحطاط و بی بندوباری پیش می رود. این مجموعه تلاش دارد رهنمودهایی راه گشا و سازنده پیش روی جوانان قرار دهد و آنان را از ناشایستی های اخلاقی به سوی فضایل و تهذیب نفس و رسیدن به کمال و قرب الهی، رهنمون سازد.

این پژوهش کوشیده است تحفه ای از اخلاق و ادب، و راهبردهایی دست یافتنی را برای رسیدن به رستگاری، ره توشه جوانان قرار دهد، این مجموعه شامل عناوین: ضرورت دوران جوانی، بردباری در طاعت، معصیت و مصیبت، خویشتن داری، معاشرت ها و مراقبت ها و... می باشد.

ضیافت نور

ضیافت نور

آقای ابوالفضل هادی منش، 382 صفحه، شناسه 530، آبان 1380.

ماه مبارک رمضان، ماه میهمانی خداوند و ماه نزول قرآن است. خداوند دراین ماه، مؤمنان را تشویق می کند تا در راهی گام نهند که پایان آن، خشنودی خدا و بهشت برین است؛ راهی که بسیاری از عارفان و سالکان حقیقت، آن را پیموده و در رضوان الهی، مقام گرفته اند. ابرهای رحمت «رمضان» از سوی حق تعالی برای آنانی فرستاده شده است که رضایش را می جویند. رمضان، سفره ای است که فقیر و غنی، همه بر

ص:134

دور آن گرد می آیند. خداوند در این ماه، دست شیطان را می بندد تا بندگانش با آسایش بر آستان بندگی او، پیشانی بسایند. این پژوهش کوشیده است پندهای اخلاقی سودمندی را از لابه لای آیات قرآن، سخنان ائمه معصومین علیهم السلام و بزرگان دین برای خوانندگان گرامی ارائه دهد. امید که در نظر پژوهش گران ارجمند، پذیرفته آید.

معرفت شناسی تطبیقی

معرفت شناسی تطبیقی

آقای حمید بخشنده، 120 صفحه، شناسه 533، بهمن 1380.

دست یابی به شناخت حقیقت، نیازمند اصول، ابزار مبانی و ملاک هایی است که معرفت شناسی نام دارد. مسایلی مانند: مبادی معرفت، ابزار شناخت، ارزش و اعتبار معرفت و معیار صدق و کذب معرفت از مواردی است که در مبحث معرفت شناسی مورد بررسی قرار می گیرد.

این کتاب با اشاره به اهمیت معرفت شناسی و نظر قرآن و فیلسوفان اسلام و غرب می کوشد زمینه شناخت را هموارتر سازد. این مجموعه عنوان های زیر را در برمی گیرد: معرفت شناسی و امکان شناخت، انواع شناخت، ابزار و روش شناخت، نقش حس و عقل در شناخت، ارزش شناخت.

تبلور ایمان و عمل صالح در رسانه

تبلور ایمان و عمل صالح در رسانه

آقای سید حسین حسینی، 108 صفحه، شناسه 534، تیر 1381.

اهمیت فراوان توحید و معاد و پی آمدهای ژرف شناخت آن ها برای حیات آدمی، انکارناپذیر است. شناسایی مبدأ هستی (توحید) و مقصد آن (معاد) همواره یکی از دغدغه های اصلی بشر بوده است. ازاین رو، بخشی مهمی از منابع گوناگون دینی به توصیف مبدأ عالم یا همان «خدا» و بیان رابطه او با انسان و جهان و نیز معاد پرداخته است. حضور گسترده و پویای باورهای خداشناسانه در تاریخ اندیشه آدمی، گویای بخشی از اهمیت حیاتی شناخت مبدأ و معاد است. حس نیایش و پرستش، بی گمان، از آغاز در روح آدمی وجود داشته، ولی گونه پرستش و پرستش شونده متفاوت بوده است.

ص:135

در هر حال، وقتی به آیات و روایات و تاریخ می نگریم، می بینیم که در طول تاریخ، مسئله توحید و معاد، همواره دغدغه بشر بوده است و پیامبران الهی نیز یکی پس از دیگری بر این دو موضوع تأکید کرده اند.

این پژوهش در راستای تقویت دین مداری و تثبیت اعتقادات از طریق رسانه حساس، توان مند و فراگیر صدا و سیما کوشیده است تا تبلور ایمان و عمل صالح و پی آمدهای سودمند آن را برای جامعه اسلامی به تصویر کشد.

در این پژوهش مطالب زیر بیان شده است:

علل و عوامل، غفلت و انحراف از توحید و معاد؛

آثار و لوازم پذیرش توحید و معاد در امور فردی و اجتماعی؛

آثار و نتایج نپذیرفتنی توحید و معاد در امور فردی و اجتماعی؛

بررسی و پاسخ گویی به چند شبهه درباره توحید و معاد؛

نقش رسانه در تثبیت و تقویت یا تضعیف توحید و معاد در باورها؛

بیان راهکارهای مناسب برای ترویج و تبلیغ توحید و معاد در مقاطع سنی مختلف و اقشار گوناگون جامعه.

یاقوت ری

یاقوت ری

آقای عباس داودیان فر، 58 صفحه، شناسه 537، آذر1380.

حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام، بزرگ مردی وارسته و کم نظیر از تبار پاکان و اقیانوسی بی کران است که کاوش گران را درک ژرفای آن نشاید. او، یاقوتی بهشتی است که گوهرشناسان از برشمردن کمال او ناتوان اند. این مجموعه می کوشد تا گوشه ای از زندگانی سراسر افتخار آن بزرگوار، هجرت ایشان به ری و کرامت ها و فضایل ایشان را بیان کند. این دفتر با هدف بازشناسی جلوه هایی از شخصیت این امام زاده جلیل القدر به مشتاقان، تقدیم می گردد. در این پژوهش، موضوع هایی هم چون: نسبت خانوادگی، زندگی عملی و اخلاق و عرفان عبدالعظیم حسنی علیه السلام،

ص:136

معاصر با امامان معصوم علیهم السلام، اوضاع سیاسی در زمان ایشان، کرامت های آن بزرگوار، وفات حضرت عبدالعظیم علیه السلام، سخنان امامان معصوم علیهم السلام و بزرگان دین درباره ایشان، متون ادبی و پیشنهادهایی برای برنامه سازان به چشم می خورد.

امید آن که در نظر خوانندگان ارجمند، سودمند افتد.

اعتدال سیاسی

اعتدال سیاسی

آقای سعید کریمی، 9 صفحه، شناسه 543، دی 1380.

اسلام به عنوان یک دین و آیین اجتماعی، آرمانی جهان شمول برای نوع بشر دارد. هدف متعالی اسلام، رسیدن به امت واحد یا جامعه ای همگون است هر چند اسلام، اختلاف سلیقه ها را می پذیرد، ولی با هر گونه دو دستگی، جناح بندی و هر ساز و کاری که به سستی جامعه اسلامی بیانجامد، مخالفت می کند، این نوشتار کوششی است برای پدید آوردن زمینه های اعتدال سیاسی، که با تعریف این مقوله و تقسیم بندی نظام های سیاسی، به نقش رسانه در پیدایش اعتدال سیاسی اشاره می کند. این مجموعه این عنوان ها را در خود دارد: پی آمدهای تندروی و اعتدال سیاسی نقش رسانه ها در تنش و تندروی سیاسی، نقش صدا و سیما در پیدایش و گسترش عناصر اثرگذار بر اعتدال سیاسی.

سربداران بیدار

سربداران بیدار

آقای مجدالدین معلمی، 150 صفحه، شناسه 544، آذرماه 1380.

مجموعه حاضر در تلاش است تا چگونگی شکل گیری و پیدایش «جمعیت فداییان اسلام» را به رهبری مردی مبارز و غیور به نام شهید نواب صفوی مورد بررسی قرار دهد و فعالیت های این گروه را در دوره حکومت پهلوی بازگو کند. فداییان اسلام مردانی بودند که با گذشتن از جان و مال خود، لحظه ای از مبارزه برای احقاق حقوق مردم و دست برداشتند و همه تلاش خود را در کوتاه کردن دستان پلید خیانت کاران به ملت و کشور و بیگانگان سودجو، متمرکز ساختند. سرانجام بسیاری از آنان در همین راه، شربت شهادت نوشیدند. این مجموعه عنوان های زیر را

ص:137

دربرمی گیرد: نگاهی فشرده به دوره ظهور فداییان اسلام، مراحل شکل گیری، فعالیت های مبارزاتی و سیاسی، برنامه حکومت اسلامی فداییان اسلام، نقش فداییان اسلام در شکل گیری جریان انقلاب اسلامی ایران، انحلال آن گروه، ویژگی های اخلاقی نواب صفوی. در پایان نیز پیشنهادهایی به برنامه سازان ارائه شده است.

معمار فضیلت

معمار فضیلت

آقای اولیاء شعبانی، 95 صفحه، شناسه 545، دی 1380.

عالمان تشیع، چشمه های همیشه جوشان صفا و حقیقت، مرزبانان هماره بیدار اندیشه های ناب و انوار پر فروغ راه کمال و هدایت اند. این نوشتار، نگاهی است به گوشه ای از زندگی عالم فرزانه حاج شیخ عبدالکریم حایری یزدی از جمله رادمردان و پرچمداران حقیقت که با تلاش فراوان، سراسر وجودش را با زیور احکام اسلام آراست. این مجموعه عنوان هایی چون: نسبت خانوادگی، زندگی علمی، حاج شیخ و مسایل سیاسی و اجتماعی در ایران، اندیشه ها و دیدگاه ها، فعالیت های اجتماعی، ویژگی های رفتاری، داستان های شگفت و دیدار با معبود را در برمی گیرد.

پیوند آسمانی

پیوند آسمانی

آقای سید احمد حبیب نژاد، 142 صفحه، شناسه 547، دی 1381.

در میان روابط گوناگونی که بر جامعه انسانی حاکم است، ازدواج، کامل ترین و شاید قدیمی ترین نوع رابطه میان زن و مرد است که جنس انسان را تشکیل می دهد. آدمی از تنهایی و انزوا بیزار است و ازدواج به عنوان مهم ترین حادثه زندگی که در رستگاری و رسیدن انسان به قله های خوشبختی، نقش راهبردی دارد، پاسخی مناسب به این ندای درونی است. با این حال، اگر این هدیه الهی به انحراف کشیده شود. خود به سدّی در برابر کمال خواهی انسان تبدیل خواهد شد.

آموزه های گسترده اسلام با نگرش نوین و ارائه رهنمودهای راه گشا، انسان را در تشکیل کانون پر مهر و انسان ساز یاری می کند و همواره الگوهای ارزنده ای هم چون

ص:138

ازدواج پیامبر با خدیجه کبری و ازدواج امیرالمومنین علی علیه السلام با حضرت زهرا علیهاالسلام را فراروی آدمیان نهاده است تا با ارائه راهکاری عملی و فارغ از هر گونه شعار، بستر فرهنگی مناسبی را برای ازدواج در جامعه اسلامی فراهم آورد.

گفت وگو درباره این پیوند انسانی، دیرینه ای کهن دارد و تاکنون در زمینه مسایل اجتماعی، حقوقی، عاطفی و دیگر جنبه های ازدواج، بحث های گسترده ای مطرح شده است. این پژوهش نیز که ویژه ازدواج حضرت علی علیه السلام و حضرت زهرا علیهاالسلام نوشته شده است، تلاش دارد با نگرشی دینی و اسلامی، این امر مقدس را بررسی کند. این کتاب از سه بخش تشکیل شده است. در بخش اول، با عنوان چگونگی ازدواج در اسلام، مسائلی از قبیل: ازدواج در ادیان و ملت های گوناگون، ازدواج از نگاه قرآن و روایت، پی آمدهای ازدواج و زیان های ترک آن از دیدگاه اسلام، ملاک های همسر گزینی در اسلام، دیدگاه اسلام درباه وظیفه های دو جانبه همسران، موانع ازدواج، چگونگی ازدواج حضرت علی علیه السلام و حضرت فاطمه علیهاالسلام، ویژگی های رفتاری حضرت علی علیه السلام و حضرت زهرا علیهاالسلام پس از ازدواج و درس های آموزنده این ازدواج بیان شده است.

بخش دوم، گزیده ادب فارسی است که اشعار و متون ادبی در مورد ازدواج حضرت علی و فاطمه علیهماالسلام را نقل می کند. در بخش سوم، نکاتی در این موضوع برای برنامه سازان بیان شده است.

کتاب های مقدس

کتاب های مقدس

آقای عباس نیکزاد، 194 صفحه، شناسه 549، بهمن 1380.

آن زمان که دادار هستی، پیامبران و راهبران حق و حقیقت را برای هدایت مخلوقات خاکی برگزید، به همراه آنان، کتاب هایی را فرو فرستاد که هر یک راهنما و راه گشای انسان ها بودند و همگی از پیامبری بشارت می دادند که خاتم انبیا است و معجزه و نشان حقانیت او کتابی تحریف ناشدنی است که هیچ کس نمی تواند حتی آیه ای شبیه آن را بیاورد. ادیان و مذاهب دیگر نیز کتاب های مقدسی داشتند که پس از

ص:139

نزول آن ها تنها قداست خویش را حفظ کردند و در دوره های گوناگون به تحریف دچار شدند. این مجموعه، نقدی است بر کتاب های مقدس از عهد قدیم تا عهد جدید که با بررسی این کتاب ها به بشارت های موجود در آن ها درباره پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله اشاره دارد. عنوان های این بحث عبارت اند از: توضیح اجمالی از محتویات کتاب مقدس، نقد و بررسی عهد عتیق، نقد و بررسی عهد جدید، پاره ای از بشارت های کتاب مقدس در مورد پیامبر و بشارت های کتب مقدس پیشین در مورد پیامبر از زبان قرآن.

تجمل گرایی از دیدگاه اسلام

تجمل گرایی از دیدگاه اسلام

آقای علی رضا رستگاران، 152 صفحه، شناسه 564، اردیبهشت 1382.

مال پرستی یکی از جلوه های برجسته دنیا پرستی و تجمل گرایی نماد برجسته مال دوستی است. در عصر شکوفایی صنعت، فن آوری و سرمایه، ظواهر زندگی چنان دگرگون شده است که نه تنها به انسان خدمتی نکرده، بلکه او را به خدمت گرفته است. تجمل گرایی و گرایش به آرایه های مادی از جمله مظاهری است که بشر را از هدف اصلی اش غافل کرده است.

این پژوهش برای بررسی دیدگاه اسلام درباره تجمل گرایی، با استناد به آیات قرآن کریم و روایات ائمه اطهار علیهم السلام نگاهی گذرا به تاریخ اسلام داشته و از سخنان گهربار دانشمندان اسلامی بهره جسته است. بخش اول، به کلیاتی مانند: تعریف واژه جمال، حسن، زخرف و زینت پرداخته که با واژه تجمل گرایی مرتبطند. از آنجا که تجمل گرایی، پدیده ای اجتماعی است، معلول عواملی خواهد بود که گاه از درون و گاه از برون انسان بر می خیزد. در بخش دوم به بررسی پیش زمینه های درونی و بیرونی تجمل گرایی پرداخته شده است. بخش سوم عهده دار تبیین پی آمدهایِ تجمل گرایی است که عبارتند از: تباهی سرمایه های مادی، گسترش فقر در جامعه، کاهش معنویت در جامعه و پدیدار شدن عذاب الهی. پس از نتیجه گیری از این بحث،

ص:140

پیشنهادهایی درباره مبارزه با این معضل اجتماعی بیان شده است که از این میان به تقویت ایمان و معرفی الگوها می توان اشاره کرد. در بخش پایانی، ارتباط این موضوع با رسانه در قالب مباحثی مانند نقش رسانه در گسترش یا نفی فرهنگ تجمل گرایی، بررسی عملکرد رسانه در زمینه تجمل گرایی و پیشنهادهایی به برنامه سازان بررسی شده است.

عوامل گرایش نوجوان و جوان به فرهنگ بیگانه

عوامل گرایش نوجوان و جوان به فرهنگ بیگانه

آقای فریدون موحدنیا، 147 صفحه، شناسه 565، خرداد 1382

نوجوانی و جوانی یکی از پیچیده ترین مراحل مسیر پر تلاطم زندگی و در عین حال، بهترین دوران زندگی به شمار می رود این دوره سرشار از شور و شوق، توانایی جسمی و روانی و تلاش و نوآوری است؛ به گونه ای که دورنمای زندگی آینده انسان را بر اساس عملکرد او در دوره جوانی می توان پیش بینی کرد.

اگر نوجوانان و جوانان کشوری در مسیر سازندگی و آبادانی آن جامعه گام بردارند، آن کشور به سمت پیشرفت و بالندگی خواهد رفت. از این رو، دشمنان فرهنگ و تمدن اسلامی نوجوانان و جوانان کشور را هدف قرار داده و در انحراف و ابتذال آنها می کوشند. این موضوع با توجه به جمعیت فراوان جوانان در کشور و مخالفت ایران با سیاست و تجاوزگری های استکبار جهانی، ابعاد جدی تری به خود می گیرد.

این پژوهش در صدد یافتن عواملی است که سبب می شود نسل جوان با بی توجهی به باورها و رسوم دینی خود، از آن ها دست بردارند و به فرهنگ بیگانه روی آورند. پرسشی که در این میان مطرح است اینکه آیا اسلام می تواند از گرایش جوانان به فرهنگ بیگانه جلوگیری کند. به راستی، زمینه های هدایت نسل جوان چیست؟

در بخش اول این کتاب، کلیاتی مثل فرهنگ و عناصر آن و تفاوت های تبادل فرهنگی با تهاجم بررسی شده است. در بخش دوم با عنوان آسیب شناسی جوان، این

ص:141

مطالب بیان شده است: آسیب شناسی نسل جوان، شیوه های تهاجم فرهنگی، ابزارهای تهاجم فرهنگی و روش های مبارزه با تهاجم فرهنگ بیگانه. در بخش سوم نیز این مباحث به چشم می خورد: عوامل پیدایش فرهنگ بیگانه و تبلیغات جهانی در ارتباط با رسانه به همراه نقش رسانه در گرایش جوانان به فرهنگ خودی.

کار در زندگی فردی و اجتماعی از دیدگاه قرآن

کار در زندگی فردی و اجتماعی از دیدگاه قرآن

مختار نیک فر، 294 صفحه، شناسه 566، فروردین 1383.

انسان موجودی است دارای دو بعد مادی و معنوی، که بعد مادی او اقتضا می کند با کار و تلاش، نیازمندی های خود را برآورده سازد. از این رو، پروردگار جهانیان نه تنها امکانات لازم را در اختیار انسان قرار داده است، بلکه به او می فرماید هر آنچه را در آسمان و زمین است، برای تو و تو را برای عبادت خودم آفریدم.

این اثر بر آن است تا کار در زندگی فردی و اجتماعی را از دیدگاه اسلام بررسی کند و راه حل هایی را برای رهایی از دنیازدگی و ترک دنیا ارایه دهد. از دیدگاه قرآنی، کار تنها در بر دارنده آثار مادی نیست و تنها با کار نیز نمی توان مشکلات مادی را برطرف ساخت. آن چه از دیدگاه قرآنی، مناسب است، زندگی در حد عفاف و کفاف است که برخورداری از آن سبب می شود انسان از شر کاستی و فزونی نعمت مادی در امان بماند. «کار و تلاش» اگر در جهت مبدأ و معاد باشد، ارزشمند است وگرنه بی ارزش خواهد بود، هر چند رفاه مادی را تا سر حد امکان تأمین کند.

این کتاب در ده بخش تهیه شده است. بخش اول شامل کلیاتی در مورد موضوع است. در بخش دوم، انسان و کار و مال دنیا از نگاه وحی بررسی می شود. در بخش سوم، انواع کار از دیدگاه ارزشی آمده است. بخش چهارم با بیان الگوهای کاری به تقسیم بندی کارهای مناسب از دیدگاه اسلام اختصاص دارد. در بخش پنجم، عوامل و موانع درونی و بیرونی اشتغال به کار می آید. در بخش ششم، آداب و قراردادهای کاری در ارتباط با خدا و دیگران ذکر می شود. بخش هفتم نیز به آثار کارهای حلال و

ص:142

حرام می پردازد. بخش هشتم از نقش معنوی عوامل غیر کاری در سطح زندگی سخن می گوید و بخش نهم به سطح مطلوب زندگی اشاره دارد. در بخش دهم نیز چگونگی کاربست موضوع در رسانه آمده است.

تشیع و تسنن

تشیع و تسنن

آقای سید غلام حسین صادقی، 128 صفحه، شناسه 575، تیر 1381.

زندگی انسان ها هیچ گاه فارغ از دغدغه های دینی خالی نبوده و همواره دین، نقش تعیین کننده ای در حیات انسان ها داشته است. شکل گیری اندیشه به شیوه درست در حوزه دین و دست یابی به تقریب بین مذاهب اسلامی، تلاشی است صمیمانه به سوی هم زیستی، هم سخنی و هم دلی پیروان اسلام.

برای دست یابی به این مهم، پژوهشگر کوشیده است تا با بیان تمایز و اشتراک فرقه های چهارگانه اهل سنت با یک دیگر، گشاینده راهی نو در تنگراه مطالعات بین مذاهب باشد. تشیع و تسنن، نقاط اشتراک فراوان دارند و می توانند به توافق های اساسی دست یابند؛ ولی گروهی در صددند این وحدت را از همگرایی به واگرایی و از جدال احسن به ستیز و دشمنی تبدیل کنند.

این نوشتار بر آن است تا با بر شمردن برخی ویژگی های مشترک میان گروه های چهارگانه اهل تسنن با مذهب شیعه، زمینه را برای ایجاد هم دلی و هم زبانی بیشتر میان مذاهب اسلام فراهم آورد. این پژوهش در پنج بخش تنظیم شده است. بخش اول در مورد ساختار مذهبی اهل سنت در ایران است. در بخش دوم، با تمایزها و اشتراک های فرقه های چهارگانه اهل سنت با یک دیگر آشنا می شویم. در بخش سوم، اشتراک های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اعتقادی و عبادی مذاهب چهارگانه اهل تسنن با مذهب شیعه و همچنین تمایزها و اختلاف ها بررسی شده است. بخش چهارم به بررسی نقش استعمار در چندگانگی مذاهب اسلامی و زیان های اختلاف پیروان مذاهب اسلامی در برابر تهدید استعمار پرداخته و گسترش بحران هویت مذهبی _ فرهنگی در جامعه اسلامی را بررسی کرده است. در بخش پنجم، پیشنهادهایی برای

ص:143

دست یابی به وحدت، راهکارهای تبیین اشتراک ها، ایجاد حس مسئولیت و عوامل انگیزش مذهبی بررسی شده است.

مرزبان شیعه

مرزبان شیعه

آقای حسنعلی محمودی، 80 صفحه، شناسه 576، اسفند 1381.

در برهه های گوناگون، هماره عالمانی به مرزبانی از عقاید حقّه شیعه پرداخته و آن را از گزند راهزنان و کج اندیشان در امان داشته اند. توشه آنان در این راه مهم، استمداد از کلام الهی، سخن معصومان، توکل بر ذات اقدس الهی و پشتکار فراوان بوده است. در میان این فرزانگان، شیخ طوسی از جایگاه ویژه ای برخودار است و او را می توان در صدر این مرزبانان راستین قرار داد.

بی شک، شیخ طوسی از عالمان و بزرگان مذهب شیعه است که گذشت زمان نتوانسته است افکار و تلاش های ایشان را به فراموشی بسپارد. او با درایتی ویژه که برگرفته از عمق ایمان وی به خالق هستی و معصومین علیهم السلام بود، مذهب شیعه را در برهه ای حساس هدایت کرد و با نگارش کتاب های حدیثی، اصولی، فقهی و کلامی، راه روشن رستگاری را فرا روی همه عاشقان دانش قرار داد. او نه در یک رشته، بلکه در رشته های گوناگون علوم اسلامی، صاحب نظر و صاحب اثر است به گونه ای که برتری علمی او تا قرن ها بر حوزه های فکری جهان تشیع، پرتو انداخته بود. هجرت ناخواسته شیخ از بغداد به نجف، سنگ بنای حوزه بزرگی گردید که مانند چشمه ای جوشان، آب گوارای دانش را به کام تشنگان رستگاری می رساند.

آشنایی با زندگی این اندیشمند می تواند در پرورش ایمان، اندیشه، خود اتکایی و اعتماد به نفس جامعه علمی و قشر جوان کشور مؤثر باشد. پژوهش حاضر که مناسبت بزرگداشت شیخ طوسی نوشته شده، با این رویکرد، از سه بخش تشکیل شده است: بخش اول به بررسی زندگی و فعالیت های علمی و سیاسی شیخ و گزارشی از کتاب ها و تأسیس حوزه نجف اشرف به وسیله شیخ پرداخته است. بخش دوم، گزیده

ص:144

ادب فارسی درباره شخصیت شیخ طوسی است و در بخش سوم، با عنوان همراه با برنامه سازان، پیشنهادهای کلی، پیشنهادهای برنامه ای، پرسش های مسابقه ای، پرسش های مردمی و پرسش های کارشناسی بیان شده است.

جایگاه تشویق و تنبیه در اسلام

جایگاه تشویق و تنبیه در اسلام

آقای داود حسینی، 153 صفحه، شناسه 581، دی 1381.

از روش تشویق و تنبیه برای برانگیختگی و باز دارندگی و شکوفاسازی استعدادهای انسان در جهت کمال بهره می گیرند. باید میان نیکان با بدان و شایستگان با ناشایستگان فرق گذاشت و با هر یک به تناسب وضع و حالشان رفتار کرد و به وسیله تشویق و تنبیه مناسب آنان را هدایت کرد.

تشویق، به عنوان عاملی برای بر انگیختن و فراهم آوردن نشاط لازم در انجام کارها که یکی از ضروری ترین نیازهای روانی فرد و جامعه به شمار می رود و تنبیه نیز به عنوان عملی طبیبانه، باید سنجیده و دقیق انجام شوند تا موثر باشند.

تشویق و تنبیه، دو ضمانت اجرایی مناسب برای گسترش آموزش و پرورش در فضای خانه، مدرسه و جامعه و برانگیزاننده آدمی و پرهیز از ناهنجاری های اجتماعی هستند. تشویق زیر بنای اصلی آموزش و پرورش اسلامی به شمار می رود؛ زیرا اساس تربیت بر سهولت، محبت و ملایمت بنا نهاده شده است.

این کتاب در 4 بخش نوشته شده است. در بخش اول، معنای لغوی و اصطلاحی تشویق و تنبیه و پیشینه تاریخی دو واژه بیان شده است. در بخش دوم، تشویق و تنبیه در اسلام در هشت فصل بررسی شده است. در فصل اول، تشویق و تنبیه در قرآن، نهج البلاغه، اخبار معصومین علیهم السلام، تشویق و تنبیه از دیدگاه عقل و نمونه های تشویق و تنبیه در اسلام بررسی می شود. فصل دوم، شیوه های تبلیغ در اسلام و شیوه های کلامی، مالی، عاطفی _ روانی و ارزشی را بیان کرده است. در فصل سوم، ویژگی های تشویق در اسلام؛ در فصل چهارم، پی آمدهای تشویق در اسلام؛ در فصل پنجم، تشویق های زیان بار در اسلام، در فصل ششم، تنبیه در اسلام، در فصل هفتم،

ص:145

گونه های تنبیه در اسلام (بدنی و غیر بدنی) و در فصل هشتم، ویژگی های تنبیه در اسلام بررسی می شود. در بخش سوم، آسیب شناسی تشویق و تنبیه در سطح کلان، خانواده و مدرسه بررسی و در بخش چهارم، اقدامات صدا و سیما جهت نهادینه کردن تشویق و تنبیه تبیین شده است.

حقانیت یا نجات

حقانیت یا نجات

آقای داود رجبی نیا، 188 صفحه، شناسه 582، مهر 1381.

تنوع در عرصه های گوناگون فکری و فرهنگی، پدیده ای پذیرفتنی است. انسان ها در گوشه و کنار جهان با باورهای متنوع و متکثری زندگی می کنند و اندیشمندان همه ادیان در پی دست یافتن به راهی برای کاهش اختلاف های بر آمده از این گوناگونی ها هستند. در این میان، برخی از دانشمندان، پلورالیسم دینی را به عنوان تنها راهکار پیشنهاد داده اند. این نظریه برای کاستن از دامنه اختلاف پیروان ادیان گوناگون، معتقد به حقانیت نسبی است تا در پرتور حقانیت ادیان، حق هدایت و نجات را برای پیروانش به ارمغان آورد و با دگرگون ساختن ساختار زندگی اجتماعی و رفتارهای فردی، انسان را به سوی زندگی مسالمت آمیز رهنمون سازد.

این پژوهش، با نگاهی گذرا و دیدی درون و برون دینی، جنبه های گوناگون این نظریه را در سه بخش بیان می کند. بخش اول، به مباحث مقدماتی مثل: تعریف، پیشینه تاریخی، پیش زمینه های گرایش به پلورالیسم دینی و گونه های آن می پردازد. بخش دوم، تفاوت ها و پیوندهای ادیان و رویکردهای گوناگون به گونه گونی ادیان را بررسی می کند. بخش پایانی نیز با نگاهی برون دینی و درون دینی به نقد و ارزیابی پلورالیسم دینی و تبیین موضوع هایی هم چون: دیدگاه اسلام درباره ادیان موجود، وحدت ادیان الهی، جایگاه تورات و انجیل در قرآن، رسالت قرآن در برابر ادیان پیشین و رهروان کنونی آنان می پردازد. در ادامه، به سفارش های لازم برای برنامه سازان و معرفی مراکز و معرفی کارشناسان و پرسش های کارشناسی پرداخته

ص:146

شده است.

مشعل هدایت

مشعل هدایت

آقای حسین بافکار، 141 صفحه، شناسه 584، فروردین 1382.

تعلیم و تعلم از شئون الهی است و خداوند، این موهبت را به پیامبران و اولیای پاک خویش ارزانی کرده است تا سیر هدایت را به بشر بیاموزند و چنین شد که تعلیم و تعلّم به صورت سنت حسنه آفرینش در آمد.

انسان نیز با پذیرش این مسئولیت، نام خویش را در این گروه و در قالب واژه مقدس «معلم» ثبت کرده است. معلم، ایمان را بر لوح جان حک می کند و ندای فطرت را به گوش همه می رساند. معلمی؛ کرامتی عظیم و تحفه ای آسمانی است که خداوند به انسان عنایت کرده است. بنابراین، شایسته است معلمان، تابناک تر از گذشته باشند تا گمراهان بیشتری هدایت گردند.

این کتاب که به مناسبت «روز معلم» نوشته شده، در سه بخش تنظیم گردیده است. در بخش اول، نکاتی از این قبیل بیان شده: سیمای معلم در قرآن، معلم از دیدگاه معصومان، وظایف متقابل معلم با شاگردان و همکاران، جایگاه معلم و نقش سازنده او در آموزش و پرورش، معلمان اسوه، وضعیت معلمان در ایران و دیگر کشورهای جهان، آسیب شناسی حرفه معلمی و راهکارهای ارتقای منزلت اجتماعی معلمان. بخش دوم، گزیده ادب فارسی است که اشعار و متون ادبی را در مورد معلم بازگو می کند. بخش سوم، با عنوان همراه با برنامه سازان، پیشنهادهای کلی و برنامه ای و پرسش های برنامه ای، مسابقه ای و کارشناسی را بیان می دارد.

نگین حقیقت

نگین حقیقت

آقای عبدالرحمن باقرزاده، 240 صفحه، شناسه 589، تیر 1381.

قرآن و عترت، کوثر معارف الهی اند که در میان انسان ها جاری اند و علی علیه السلام در شاهراه اهل بیت علیهم السلام شاخص ترین است که شناخت تمام ابعاد شخصیتی حضرتش برای انسان ها که ادراکی محدود دارند، ممکن نیست و فقط خود معصومین

ص:147

علیهم السلام موفق به شناخت آن وجود منحصر به فرد هستی شده اند. کسانی که خواسته اند انوار این خورشید تابان خلقت را سد کنند، تلاشی خام و بی اثر را در پیش گرفته اند. مکالمات و مناظراتی که در طول قرن های گذشته، بین اندیشمندان مسلمان و دوستداران امیرمؤمنان از یک طرف و دیگران از سوی دیگر صورت گرفته، نشان از این واقعیت دارد.

«نگین حقیقت» شرحی کوتاه بر یکی از آن مناظره های قطعی تاریخی، در اثبات افضلیّت مولی الموحدین امیرمؤمنان علی علیه السلام است که بین مأمون الرشید، خلیفه عباسی و دانشمندان بغداد صورت گرفت. این مناظره در بردارنده بخشی از فضایل علی علیه السلام به همراه ردّ بخشی از ادّعاهای واهی مدعیان است. این مناظره به چند بخش تقسیم شده که در شرح آن غالباً از احادیث مورد قبول اهل سنت و از کتاب های معتبر آن ها استفاده شده است. برخی مطالب مناظره را مرور می کنیم: کسی قابل قیاس با حضرت علی علیه السلام نیست، بررسی حدیث اقتدا، پیمان برادری، آیا ابوبکر برترین افراد است؟، آیا ابوبکر استفعا داد؟، محبوب ترین افراد کدامند؟، بررسی ادعای بعثت عمر، بررسی سند حدیث عشره مبشره، بررسی ایمان حضرت علی علیه السلام در کودکی و مطالب دیگر.

سیاست های فقرزدایی در کلام معصومین

سیاست های فقرزدایی در کلام معصومین

آقای اکبر اسد علی زاده، 237 صفحه، شناسه 591، دی 1381.

فراهم آوردن وسایل آسایش و آرامش فردی در راستای تحقق نیک بختی انسان و نزدیکی او به خداوند متعال است. اسلام مانند دیگر ادیان الهی بر ریشه کن کردن فقر و تأمین رفاه عمومی تأکید فراوان دارد؛ زیرا فقر درد آورترین و غمناک ترین معضل اجتماعی بشر است که در طول تاریخ همواره دامن گیر جامعه انسانی بوده و هست. تلاش های بی وقفه بشر نیز نتوانسته است این مشکل بزرگ اجتماعی را از میان بردارد.

اسلام که آخرین و کامل ترین پیام آسمانی به بشریت است، برای مبارزه با این

ص:148

معضل اجتماعی، شیوه های استواری را به همراه آورده است که عمل به این شیوه ها و دستورها، به استحکام ساختار نظام اقتصادی و از میان برداشتن همیشگی فقر و تهی دستی می انجامد. رهبران الهی نیز برای مبارزه با فقر اقتصادی پیوسته زمام داران را برای فقر زدایی سفارش می کردند و خود در عملی ساختن این امر پیش قدم بودند.

این اثر در چهار بخش تنظیم شده است. در بخش اول، با عنوان فقر در آیینه کلام معصومین، این مطالب بیان می شود: فقر در لغت و اصطلاح، فقر در روایات، نکوهش و ستایش فقر، پی آمدهای فردی و اجتماعی فقر و آزمون الهی. در بخش دوم، عوامل مادی و معنوی فقر مرور می شود. در بخش سوم، راه های مبارزه با فقر در سیره علمی و عملی معصومین علیهم السلام و در بخش چهارم، نقش رسانه در مبارزه با فقر و پرسش های مردمی و کارشناسی برای برنامه سازان مطرح شده است.

رسانه؛ آیینه اسوه ها

رسانه؛ آیینه اسوه ها

آقای اکبر ساجدی، 126 صفحه، شناسه 598، اردیبهشت 1381.

انسان به عنوان موجودی اجتماعی در تعامل با جامعه به سر می برد و همواره از محیط اطراف خود متأثر می گردد. اجتماعی بودن انسان چه از روی فطرت و چه از روی جبر یا عامل دیگری بوده باشد، امری است انکارناپذیر. آنچه بیشترین سهم را در تأثیر گذاری بر رفتار و کردار او ایفا می کند، اسوه ها و الگوهایی هستند که او آن ها را به عنوان سرمشق خویش انتخاب کرده است و آگاهانه یا ناخودآگاه پا بر جا پای آن ها می گذارد.

در این میان، می توان چنین ادعا کرد که بیشترین تأثیرگذاری از آنِ رسانه های جمعی است. رسانه به عنوان معرفی کننده الگو و اسوه ها سهم مهمی در تأثیر گذاری بر عملکرد مخاطبان دارند.

بنابراین، بحث اسوه و الگو بحثی کاملاً کاربردی است که این پژوهش درصدد بیان تأثیر اسوه ها و الگوها است. پژوهش حاضر از سیزده فصل تشکیل شده است. در فصل اول، اهمیت اسوه و مفهوم آن در لغت و اصطلاح بیان و در فصل دوم، اسوه در

ص:149

قرآن و نهج البلاغه پی گیری شده است. در فصل سوم، اسوه از دیدگاه اندیشمندانی مثل: امام خمینی، شهید مطهری و کارلایل بررسی و در فصل چهارم، شاخصه های اسوه در فرهنگ غرب و اسلامی مطرح می شود. فصل پنجم، بازتابی از نخبه سازی است و فصل ششم، اسوه های اسطوره ای را بیان می کند. فصل هفتم با عنوان اسوه در برنامه کودک و نوجوان، کودکان نمونه، معیارهای اسوه در کودکان، الگوهای ناسالم در رسانه و تأثیر الگوها در رفتار کودکان و نوجوان، تبیین شده است. در فصل هشتم که جوان و رسانه نام دارد، این عنوان ها بحث شده است: جوانان نمونه، سرمشق هایی برای جوانان، معیارهای جوان نمونه و نبایدها و راهکارها. فصل نهم، الگوی زن در رسانه؛ فصل دهم، الگوی مرد در رسانه؛ فصل یازدهم، الگوی ورزش کاران در رسانه؛ فصل دوازدهم، دولت مردان نمونه در رسانه و در فصل سیزدهم، راهکارها و پرسش ها بیان شده است.

بانگ وحدت

بانگ وحدت

آقای سید علی محمدی، 92 صفحه، شناسه 605، تیر 1381.

یکی از ویژگی های اسلام، توجه به دنیا و آخرت است. اسلام هم دین عبادت و بندگی است و هم سیاست و دنیاداری. اسلام این رفتار فردی و جمعی را نه تنها در فکر و نظر پی ریزی کرده، بلکه در عمل نیز پیوند ناگسستنی بدان ها بخشیده است که نماز جمعه نمونه برجسته آن به شمار می رود.

این پژوهش که ویژه نماز جمعه تهیه شده است، تلاش دارد تا با بررسی تاریخ برگزاری این فریضه در اسلام و سیمای آن در فقه شیعه و جایگاه آن در جهان امروز، راهکارهای تقویت و گسترش فرهنگ نماز جمعه را برشمارد. این پژوهش در سه بخش تنظیم شده است. در بخش اول، نماز جمعه در تاریخ اسلام، نماز جمعه در قاموس قرآن و عترت، نماز جمعه در فقه شیعه، آثار برپایی نماز جمعه، راه های تقویت نماز جمعه، نماز جمعه در تاریخ ایران، نماز جمعه در جهان امروز و نماز

ص:150

جمعه در کلام بزرگان نظام بررسی می شود. بخش دوم شامل گزیده ادب فارسی و بخش سوم، همراه با برنامه سازان است.

نیک شهر قدسی

نیک شهر قدسی

آقای سید محمد عارف حسینی، 184 صفحه، شناسه 612، آبان 1382

انسان در طول تاریخ زندگانی خود همواره به برپایی جامعه مطلوب خویش می اندیشیده و در پرتو چنین اندیشه ای و در دامنه گسترده تمناهای درونی خود، به ساخت و پرداخت نقش های خیالی و ایده آل های ذهنی اش، همت گمارده است. این مدل از اندیشه های بشری، در بشر ذهنی گروهی از اندیشمندان، جای باز کرد و به ترسیم ساختار انواع مدینه های خیالی یا معماری های کمابیش ظریفانه، جذاب و دل انگیز انجامید.

موضوع بحث این نوشتار، نگاهی است مقایسه ای که میان مدینه های فاضله دیگر دانشمندان (افلاطون، تامس مور، کارل مارکس و آگوستین) و جامعه آرمانی اسلامی (دوران حکومت حضرت مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف ) صورت گرفته است.

پس از نقل کلیاتی در بخش اول، در بخش دوم تا ششم هر یک از جامعه های آرمانی اندیشمندان به تنهایی بررسی و با طرح نقاط قوت آنها، سرانجام، با نقد علمی، ضعف های اساسی آن بیان و درپایان، رد می شود. در بخش ششم، در نقدی فراگیر تمامی طرح ها و شکل های انسانی مدینه فاضله، اعم از چهار جامعه بخش های قبل و نیز دیگر جامعه های آرمانی، بررسی و به کلی رد شده است. در بخش هفتم، نیک شهر قدسی (جامعه مطلوب اسلامی) با تمام ویژگی ها و نیز ویژگی منحصر به فرد آن با استدلال به آیات و روایات به همراه عوامل تحقق بخشیدن به این جامعه و وظایف ما در برابر عملی شدن آن آمده است.

کتاب شناسی طنز

کتاب شناسی طنز

آقای محمد حسین درافشان، 194 صفحه، شناسه 629، مرداد 1382.

بالندگی، رشد عقلی و عاطفی و به فعلیت رساندن فطرت پاک آدمی از اهداف

ص:151

برجسته اسلام است. در این میان، استفاده از هنر به ویژه طنزی که حق نما و اصیل باشد، بسیار کارساز است. طنز زیبا و هنرمندانه می تواند با تحت تأثیر قرار دادن احساسات و عواطف مخاطب، پیام خود را به طور غیر مستقیم و با ظرافت و لطافت، در دل ها و جان ها بنشاند و در سیر و سفری به درون آدمی، روشن بینانه و واقع گرایانه ایفای نقش کند.

زبان طنز برای تنظیم تنش ها و خواهش های مادی و معنوی انسان و جامعه کاربرد اساسی دارد. طنز می تواند پیامی اخلاقی، فرهنگی، فکری برای هشدار و شناخت باشد. طنز پرمحتوا و پیام آفرین جایگاه ویژه ای در صدا و سیما دارد و مخاطبان فراوانی را جذب می کند. بر این اساس، می توان در بیان اهل بیت علیهم السلام، سیره علمی و عملی آن ها، آثار شاعران و نویسندگان و دانشمندان مسلمان، نمونه هایی از طنز ارزشمند با هدف تعلیم و تربیت با لطایف و ظرایف خاص را یافت. طنز، بیانگر واقعیت های جامعه است که استفاده صحیح و اصولی از آن در بیان مشکلات اجتماعی و فرهنگی و رفع آن ها اثر بسیار سودمندی دارد.

این کتاب شناسی هم به آثاری که به صورت مستقل درباره طنز و طنز نویسان و تئوری طنز نگاشته شده اند، پرداخته است و هم به آثاری که در قالبی طنز گونه نوشته شده اند. در این کتاب، از برنامه های کتاب شناسی رایانه ای کتاب خانه های ملی، دانشگاه تهران، آستان قدس رضوی و... و از منابع شانزده کتاب خانه معتبر کشور مثل کتاب خانه ملی و آیت اللّه مرعشی نجفی استفاده شده است. در این کتاب شناسی، به عنوان کتاب، نویسنده، ناشر، تاریخ نشر، صفحه شمار، موضوع و کتاب خانه اکتفا شده است.

ص:152

چکامه های همدلی (1)

چکامه های همدلی (1)

آقای ابوالفضل هادی منش، 165 صفحه، شناسه 631، شهریور 1382.

چکمه های همدلی (2)

چکمه های همدلی (2)

آقای ابوالفضل هادی منش، 238 صفحه، شناسه 738، مهر 1382.

نقش رسانه دینی در فرهنگ سازی انکارناپذیر است. گسترش تکنولوژی ارتباطات و روند پرشتاب آن در دهه های پایانی قرن بیستم، رسانه های نوین از جمله رادیو و تلویزیون را به ابزاری قدرتمند و تأثیرگذار تبدیل کرده است. در این میان، بهره گیری بهینه از علوم و ابزارها و کارآمد ساختن آن ها، میزان نفوذ و تأثیرگذاری رسانه را افزایش می بخشد.

یکی از این علوم و ابزارهای کارآمد و با اهمیت، زبان و ادبیات است. ادبیات توان مند فارسی با جذابیت های ویژه ای که دارد، بخشی از فرهنگ ملی ما است و گام مهمی در ترویج هنجارهای دینی و فرهنگی این مرز و بوم به شمار می رود. بر این اساس، یکی از نیازهای اساسی گویندگان صدا و سیما، دسترسی به متن های پر بار در مناسبت های مذهبی، ملی و بین المللی است. داشتن متنی منسجم، زیبا و پرمحتوا که بیانگر چگونگی و چارچوب یک مناسبت ویژه باشد، بسیار تأثیرگذار خواهد بود. از سوی دیگر، زیرنویس های تلویزیونی نیز در معرفی و شناساندن وجوه مناسبت خاص، نقش به سزایی دارد. به طور کلی، انتخاب متنی کوتاه و گویا، نوعی هنرمندی خاص می طلبد و یکی از دغدغه های اصلی مجریان و گویندگان، نبود متن مناسب و ادیبانه برای معرفی چهره ها و مناسبت ها بوده است.

در چکامه های همدلی (1) گفتار مجری و زیر نویس شهادت ها، درگذشت ها، اعیاد و ولادت ها و رویدادها در مناسبت های مذهبی آمده است.

در چکامه های همدلی (2) نیز گفتار مجری و زیر نویس مناسبت های ملی و بین المللی بیان می شود.

فریاد دیانت

فریاد دیانت

ص:153

خانم مریم السادات باقری شبستری، 65 صفحه، شناسه 638، مرداد 1382.

چگونه بودن، الگو می خواهد و تربیت با ارائه الگو، موفقیت آمیزتر خواهد بود. کتاب تاریخ، مردان بزرگی را به ما نشان می دهد که در راه نجات انسان ها از گرداب فساد و گمراهی، از هیچ کوششی فروگذار نکرده و زندگی خویش را وقف هدایت بشریت ساخته اند. پیامبران الهی، قافله سالاران این گروهند و عالمان دین نیز ادامه دهندگان راه پیامبران هستند. آنان در راه هدایت گری و نبرد با نادانی، فساد و بی دینی گام نهادند و نقاط مبهم تاریخ را برای مردم روشن ساختند. در این میان، روحانیت شیعه هماره به هدایتگری و مبارزه پرداخته و جهت گسترش دین و دین داری، سختی های زیادی متحمل شده است.

شهید سید عبدالکریم هاشمی نژاد در شمار کسانی است که با پیروی از امام خمینی در برابر حکومت شاهنشاهی، فریاد دیانت برآورد. دشمنان که تاب روشنگری او را نداشتند، کوشیدند با زندانی کردن او، مانع ادامه راهش شوند؛ ولی او با استفاده از قدرت بیان و استدلالش با کج اندیشان، مناظره و با اندیشه های التقاطی و لیبرالیستی، مبارزه می کرد. او در تدریس و نویسندگی نیز فعال بود و برای مخاطبانش که بیش تر جوان و تحصیل کردگان بودند، پیامی نو و شیوا داشت.

در بخش اول کتاب، در مورد زندگی علمی، آثار و نوشته ها، ویژگی های اخلاقی، مبارزات سیاسی، فعالیت های فرهنگی و اجتماعی، اندیشه ها و شهادت سید عبدالکریم هاشمی نژاد سخن گفته شده است. بخش دوم، برگزیده متون ادب فارسی درباره اوست. در بخش سوم نیز راهکارهایی برای برنامه سازان ارائه شده است.

کتاب شناسی توصیفی ولایت فقیه

کتاب شناسی توصیفی ولایت فقیه

آقای سلمان حبیبی، 330 صفحه، شناسه 640، مرداد 1381.

اعتقاد به ولایت فقیه نه تنها مسئله ای مستحدثه نیست؛ بلکه از آغاز غیبت کبرا تاکنون همواره مورد ادعا و اثبات قریب به اتفاق همه بزرگان فقه و فقاهت بوده

ص:154

است. جریان حکومت دینی، جلوه برجسته نظام سیاسی اسلام و زمینه ساز حاکمیت همه جانبه دین است و موضوع ولایت فقیه، محوری ترین و مهم ترین پایه نظام سیاسی اسلام در عصر غیبت به شمار می رود. اهمیت نظریه ولایت فقیه و کارآیی آن در دنیای کنونی، به گونه ای است که آن را می توان یگانه میدان سرنوشت ساز تقابل فرهنگی اسلام با اندیشه های مخالف در عصر حاضر دانست.

این واقعیت ها، لزوم تلاش پی گیر و همیشگی برای تبیین روز افزون نظریه ولایت فقیه را به خوبی آشکار می سازد. یکی از بهترین و مؤثرترین کارها در این راه، ارائه کتاب شناسی ولایت فقیه است. این کتاب شناسی، اطلاعات کامل و جامعی از پژوهش های انجام شده را فراروی پژوهشگران قرار می دهد. در معرفی هر کتاب بیشتر به توصیف درون مایه آن پرداخته و از تحلیل و انتقاد و ارزش گذاری پرهیز شده است. این کتاب شناسی کوشیده است همه کتاب های مستقل درباره ولایت فقیه را گردآورد و هم زمان با آن، برخی کتاب های غیر مستقل را که درباره این موضوع مطالب مهمی داشتند، با بیان شماره صفحه آورده است. افزون بر آن، شماری پایان نامه مستقل و غیر مستقل، فهرست شده و 1100 عنوان مقاله در همین موضوع در 17 موضوع کلی آمده است. قلمرو تحقیق کتاب شناسی حاضر، زبان های فارسی و عربی بوده و کار بر روی کتاب های منتشر شده و قابل دسترسی در ایران متمرکز شده است. این پژوهش در 4 بخش: کتاب های فارسی، کتاب های عربی، پایان نامه ها و فهرست موضوعی مقاله ها تدوین شده است.

قافله نور

قافله نور

آقای سید محمدعلی موسوی، 281 صفحه، شناسه 643، تیر 1382

ماهیت و جنبه های گوناگون نهضت الگوآفرین حادثه عاشورا با جنبش های همانند آن تفاوت های اساسی دارد. پس بررسی، تحلیل و فهم دقیق آن کار بسیار دشوار و پیچیده ای به نظر می رسد. به همین دلیل، برخی صاحب نظران، این رویداد مهم، سرنوشت ساز و حماسه آفرین را یک اتفاق طبیعی و ساده نظیر دیگر

ص:155

رویدادهای جامعه بشری دانسته اند و برخی دیگر، شهادت امام و اسارت خاندانش را تنها برنامه ای الهی و رخدادی آسمانی می دانند که خرد و اراده انسانی در آن نقش واقعی نداشته است؛ ولی در یک نگاه ژرف حماسه و عرفان عاشورا آمیزه ای از داده های وحیانی، یافته های عقلانی و شهود عرفانی از یک سو و کینه های جاهلی، هواهای نفسانی و قدرت طلبی از سوی دیگر است.

ازاین رو، ژرف اندیشی و ریزبینی همراه با فضاسازی مناسب برای فهم بهتر تاریخ کربلا و تأثیرگذاری بر اندیشه شیعیان از ضرورت های تاریخی جامعه اسلامی به شمار می رود. بخش نخست کتاب به انگیزه، ضرورت، اهداف و رخدادهای شگفت طبیعی و انسانی پس از شهادت امام حسین علیه السلام می پردازد. بخش دوم، وقایع کربلا را از آغاز سفر تا کوفه بررسی می کند. بخش سوم به حوادث کوفه مانند خطبه های بی نظیر حضرت زینب و سجاد علیهماالسلام و بردن اهل بیت به مجلس ابن زیاد اختصاص دارد. بخش چهارم، رویدادهای کوفه تا شام و بخش پنجم، رخدادهای شام را ترسیم می کند. بخش ششم نیز وقایع شام تا کربلا و از آن جا تا مدینه را روایت می کند.

شمشیر سرخ، ایده سبز (بررسی شخصیت و انقلاب خونین مختارثقفی)

شمشیر سرخ، ایده سبز (بررسی شخصیت و انقلاب خونین مختارثقفی)

آقای نعمت اللّه صادقی، با همکاری سید محمد حضرت موسوی، 490 صفحه، شناسه 644، بهمن 1382.

گاه میان تاریخ مدوّن و تاریخ حقیقی، فاصله های فراوانی وجود دارد به ویژه در مورد شخصیت هایی که مورد حب و بغض افراد گوناگون قرار گرفته اند. یکی از این شخصیت ها، مختار بن ابی عبیده ثقفی است که تبلیغات منفی امویان و زبیریان، چهره او را در پرده ابهام قرار داده است. هر چند او با انتقام گرفتن از قاتلان امام حسین علیه السلام، در دل شیعیان، امید آفرید، ولی شبهه هایی چون ایجاد فرقه کیسانیه، ادعای

ص:156

حکومت و نزول وحی از سوی وی و دروغ گویی، قیام انقلابی او را تحت تأثیر قرار می دهد.

در بخش اول، قبیله، خانواده و زمینه های تربیتی مختار بررسی شده است. بخش دوم، به اوصاف و اندیشه های مختار پیش از حادثه عاشورا اشاره دارد. در بخش سوم، مختار در قبل و بعد عاشورا و رابطه او با ابن زبیر بررسی می شود و بخش چهارم، به تبیین زمینه ها و مراحل قیام مختار می پردازد. بخش پنجم، در مورد سیاست و حکومت مختار و مقابله او با دشمنان خارجی و نفاق داخلی بحث می کند. بخش ششم به نحوه مجازات جنایت کاران کربلا و دومین نبرد موفقیت آمیز مختار با سپاه شام پرداخته است. در بخش هفتم، درباره رویارویی مختار و ابن زبیر و شهادت مختار مطالبی بیان شده است. در بخش هشتم، به بررسی و پاسخ گویی مهم ترین شبهه هایی می پردازد که در مورد نهضت و شخصیت مختار مطرح است. در بخش نهم نیز روی سخن با برنامه سازانی است که از این کتاب، برای تهیه فیلم و سریال استفاده خواهند کرد.

پرورش دینی کودک

پرورش دینی کودک

خانم زهرا کریما، 110 صفحه، شناسه 645، مرداد 1382

انسان به طور فطری خداجوست و عبادت و نیایش، نیاز انسان رشد یافته و به وحدت رسیده به شمار می آید. در میان عبادت ها و امور معنوی و ملکوتی، نماز از ارزش و اهمیت ویژه ای برخوردار است. نماز میراث انبیا و زیباترین تجلّی نیایش است که به عنوان رفتاری دینی، آثار روحی، تربیتی و اجتماعی خاصی دارد. ولی با وجود همه ارزش و قداست نماز، ممکن است جامعه و نسل فردا با نماز و با تقوا نباشند، چنانکه امروزه به نماز و ارزش های معنوی آن بی توجهی می شود.

بنابراین، شایسته است در همه انسان ها به ویژه کودکان و نوجوانان، نگرشی مثبت نسبت به نماز و شخصیت محبوب نمازگزاران به وجود آید تا آنان نیز با همانند سازی به این امر مهم بپردازند.

ص:157

این مجموعه شامل چهار بخش است و هر بخش فصل های مختلفی دارد که در بخش اول، جایگاه والای نماز در میان عبادت ها و آثار وضعی آن بر روی فرد و جامعه تبیین می شود و نقش عبادت در زندگی و روش های آن معلوم می گردد. در بخش دوم، اصول صحیح تربیت دینی کودک و نوجوان و تأثیر روابط درست و منطقی با فرزندان با استناد به قرآن و روایات آمده است.

بخش سوم به عوامل مؤثر در پرورش دینی مثل خانواده، اجتماع (فرهنگ، دوستان، وسایل ارتباط جمعی...) پرداخته و در پایان، راهکارهای جذب کودک و نوجوان به نماز مانند: تشویق و تحسین، کردار نه گفتار، اخلاق خوش و انس با کودک و نوجوان، میانه روی، بیان آثار نماز و بهره گیری از قصه و شعر آورده شده است. در بخش چهارم بعد از پیشنهادهای کلی و برنامه ای، نهادهای مرتبط با نماز معرفی و پرسش های مردمی و کارشناسی ارائه گردیده است.

از نمازگزاری تا انس با نماز (1)

از نمازگزاری تا انس با نماز (1)

آقای محسن محمدی، 200 صفحه، شناسه 654، اردیبهشت 83.

نماز راه گشوده ای است که خداوند پیش پای بندگانش گذاشته تا در هر مناسبت و موقعیتی، شرح حال را به او بازگویند و راه چاره از او بجویند. خداوند، انسان را آفرید تا آزادانه در مسیر عبادت قرار گیرد، نه این که مانند فرشتگان مجبور به عبادت و پرستش باشد و این، خود نقطه عطفی در بندگی بود.

انس با نماز یکی از عالی ترین مراحل عبادت است که دست یابی به آن، آثار حقیقی نماز را به دنبال دارد. انس و حضور قلبی، هدف اصلی نمازگزاری است که بدون آن، نماز جز برداشتن تکلیف، اثر دیگری نخواهد داشت.

با توجه به اهمیت و ضرورت انس با نماز، عوامل انس با نماز و گذر از نمازگزاری به انس با نماز در این کتاب بررسی شده است. در بخش اول، پس از بیان اهمیت و ضرورت نمازگزاری و انس با نماز، مفاهیم «نماز» و «انس» و کاربردهای آن

ص:158

بیان می شود؛ سپس پیشینه تاریخی نمازگزاری و در ادامه نماز از منظر قرآن و روایات بررسی می گردد. در پایان، نماز از دیدگاه اندیشمندان مسلمان و غیر مسلمان بیان شده است. در بخش دوم، بحث عوامل انس با نماز به سه دسته اخلاقی _ عرفانی، اجتماعی و رفتاری تقسیم می شود. چون گذر از مرحله نمازگزاری به انس با نماز مستلزم رعایت نکات خاصی است، این مبحث به طور مستقل در بخش سوم بررسی گردیده است. در ادامه، با بررسی تفاوت های نمازگزاری و انس با نماز، چون یکی از مهم ترین تفاوت ها، در آثار این دو رویکرد رخ می نماید، از مقوله آثار انس با نماز در بخش چهارم به تفصیل بحث می شود.

شکوه ایمان

شکوه ایمان

آقای علی آقاجانی قناد، 190 صفحه، شناسه 658، مهر 1381.

تمدن اسلامی، ترسیم کننده فرهنگ، تاریخ، سنن و باورهای دینی مسلمانان است. نقطه آغازین این تمدن به پیدایی اسلام باز می گردد و از آغاز تاکنون با فراز و نشیب های گوناگونی روبه رو بوده است. دین حیات بخش اسلام، انقلاب و تحول علمی و فرهنگی را از نقطه ای آغاز کرد که ساکنان آن در جاهلیت و خشونت وصف ناشدنی می زیستند و از همان محیط، نهضت اسلام فراگیر شد. این نهضت در قرن سوم و چهارم هجری در جنبه های گوناگون علمی به پیشرفت چشم گیری دست یافت و اندیشمندان بی شماری در این دوران پرورش یافتند که با دریافت علوم معاصر و سازمان دهی آن ها بر اساس جهان بینی اسلامی، به اصلاح و تکمیل آن پرداختند.

با این حال، باید دانست حرکت تکاملی این تمدن یک نواخت نبوده و با اوج و رکودهایی روبه رو شده است. هجوم نظامی و فرهنگی بیگانگان یکی از عوامل افول فرهنگ و تمدن مسلمانان به شمار می رود. در پایان قرن بیستم، انقلاب اسلامی ایران به پیروزی رسید و با ایجاد فضای مناسب سیاسی و دینی، فصل جدیدی در روند تمدن اسلامی گشود.

ص:159

به نظر نویسنده، هرگونه شکست مسلمانان در طرح ها و برنامه هایشان در دور شدن آنان از آموزه های ناب اسلامی ریشه دارد و پای بندی خالصانه مسلمانان به ارزش های دینی، همان پیشرفت های دوران طلایی تمدن اسلامی را برایشان به ارمغان خواهد آورد.

این پژوهش به بازشناسی تمدن مسلمانان پرداخته و کوشیده است شکوفایی و بالندگی تمدن اسلامی را از زوایای گوناگون به تصویر کشد و دارای شش بخش است: تعریف فرهنگی تمدن، اصول فرهنگی تمدن ساز اسلام، ویژگی های فرهنگی تمدن مسلمانان، قلمرو فرهنگی تمدن مسلمانان، آسیب شناسی فرهنگی تمدن مسلمانان و تمدن مسلمانان، تمدن غرب و جهان معاصر.

ره یافت (1)

ره یافت (1)

آقای عبدالرحمن باقرزاده، 280 صفحه، شناسه 662، مرداد 1381.

بی تردید، یکی از مرزبانان بزرگ فرهنگ تشیّع در قرن اخیر، فقیه والا مقام، حکیم نامدار، فیلسوف و متفکر برجسته، شهید جاودان انقلاب، علامه شهید استاد مرتضی مطهری است. آثار پر بهای آن شهید، گنجینه پرباری است و چنان جامعیت و طراوتی دارد که تا سال های سال، بهره های فکری و دینی آن برای اندیشمندان جاری خواهد بود. اندیشه های ناب این ایدئولوگ بزرگ نظام اسلامی منحصر به زمان خاص نیست و پاسخ گوی نیازهای انسان معاصر در ابعاد گوناگون خواهد بود. این نوشته در اثبات این مدعا کوشیده است تا با عنایت به جامعیت سخنان استاد و هجمه سنگین فرهنگی دشمن و کج اندیشان داخلی، نوشته های استاد را گویا و قابل بهره برداری برای برنامه سازان سازد.

ابتدا چندین موضوع متناسب با فضای فرهنگی حاکم بر جامعه و نیازهای روز افکار عمومی به ویژه نسل جوان به همراه برخی مسائل تربیتی، انتخاب و سپس پاره ای از سخنان استاد را که در همان محور بوده، از آثار شهید استخراج شده و بدون

ص:160

هیچ دخل و تصرفی بیان گشته است. غالب پاورقی ها نیز مربوط به خود استاد است.

این کتاب که پاسخ های شهید مطهری به پرسش های روز است، در هفت بخش تنظیم شده است: اسلام؛ آیین جاویدان، مسائل اجتماعی، تحجر و ملّی گرایی دو عامل رکود و انحطاط، انقلاب اسلامی و روحانیت، آفت ها، ضرورت ها و...، فرهنگ انسانی، اسلامی، اصالت، بایدها و نبایدها، فلسطین، صهیونیزم و ضرورت یکپارچگی مسلمین و مسائل کودکان و جوانان.

ره یافت (2)

ره یافت (2)

آقای حسن اردشیری لاجیمی، 230 صفحه، شناسه 668، دی 1381.

انسان عصر جدید که خود را دردانه جهان می داند، با ارزیابی خدمات و حسنات پیامبران و جایگاه ایدئولوژی و در بعضی مواقع، قرار دادن دین در کنار دیگر علوم اجتماعی، به بررسی انتظارات خویش از دین می پردازد. آدمی از زاویه ای به دین می نگرد که باعث ایجاد شبهه هایی در عرصه دین شده است. با این حال، همیشه عالمان دینی در پی این بوده اند که بتوانند در جواب شکاکان و طراحان شبهه، با نوآوری در علم کلام، به آن مسایل پاسخ دهند.

از دانشمندان معاصر که در این گونه مسایل تلاش مداوم و پی گیر داشته، استاد علامه شهید مرتضی مطهری بوده است که با نبوغ خاص خویش به همه مسایل مطرح شده در این عصر از نگاه دین پرداخته و باعث ایجاد نقطه عطفی در تفکر فلسفی جدید شده است.

در این کتاب که گستره دین را از نگاه شهید مطهری پی گیری می کند، گزیده ای از نظریه های استاد در بعضی موضوع های فلسفه دین از میان کتاب های استاد استخراج شده است.

با هم مطالب این کتاب را مرور می کنیم: علت رجوع به دین، دین و ایدئولوژی، عقل و دین، مسئله شناخت و دین، جایگاه فقه در دین، انسان شناسی و دین، دین و اخلاق، دین و روان شناسی، دین و جامعه شناسی، دین و فرهنگ، دین و تاریخ، دین و

ص:161

اقتصاد، دین و حقوق، دین و آزادی.

سایبان مهر

سایبان مهر

آقای حسین بافکار، 126 صفحه، شناسه 672، شهریور 1381.

ارج گذاردن به کرامت انسانی از ویژگی های مکتب اسلام است و این رویکرد به دوران ویژه ای از زندگی انسان اختصاص ندارد. با این حال، پروردگار و پیشوایان دینی، عنایت ویژه ای نسبت به دوره سالمندان داشته اند. تا آن جا که جایگاه سالمند در خانواده همانند جایگاه پیامبران در امت خویش، شمرده شده است.

در این زمان، هر چند آرزوی دیرینه سالمند امروزی (طول عمر) برآورده شده، ولی او از چشم انداز آینده خود نگران است. رفتار جامعه کنونی با پیران پرتجربه به گونه ای است که او فکر می کند دست و پاگیر شده است. شاید نیازهای مادی یا معنوی او تأمین نمی شود و منتظر احترام کوچک ترها، محبت فرزندان و پندآموزی کم تجربه هاست.

این نوشتار که برای پاسداشت مقام سالمند نوشته شده است، تلاش دارد با الهام از دو منبع قرآن و سیره اهل بیت، ارزش های سالمندی را در اسلام تبیین کند و البته در این راه از اندیشه های صاحب نظران نیز بهره گرفته است.

سالمندی، موهبتی است الهی و برزخی است راز آلود میان گیتی و مینو، اتاق انتظار و مرگ نیست، بلکه عمری دیگر است در زمانی دیگر.

با هم بخش های سه گانه این کتاب را مرور می کنیم. بخش اول با عنوان سیمای سالمند در اسلام این مطالب را پی می گیرد: تعریف سالمند و سالمندی، دریچه ای به جهان سالمندان، آسایشگاه های سالمندان، آسیب شناسی سالمندی و راهکارهای بهینه سازی امور سالمندان. بخش دوم، گزیده ای از متون ادبی و حکایت های سالمندان است. در بخش سوم با عنوان با برنامه سازان، پیشنهادهای کلی و برنامه ای و پرسش های مسابقه ای، مردمی و کارشناسی بررسی شده است.

ص:162

مادر فضیلت ها

مادر فضیلت ها

آقای علی آقاجانی قناد، 72 صفحه، شناسه 674، تیر 1382.

در تاریخ صدر اسلام، زنان بسیاری بودند که پا به پای مردان و گاه جلوتر از آنان، رسالت انسان ساز خویش را ایفا می کردند. آنان افزون بر انجام فعالیت های معمول در خانه، در سنگر اجتماعی نیز در دفاع از ارزش های اسلامی، به جان فشانی می پرداختند.

در این میان، ام البنین علیهاالسلام، مادر حضرت عباس علیه السلام از جایگاه ویژه ای برخوردار است. او در خانواده شرف و شجاعت رشد یافت و آن گاه که به خانه امیرالمؤمنین علیه السلام آمد، صفا و صمیمیت را به ارمغان آورد.

امروزه رشد کمّی و حتی برتری کیفی زنان و دختران در عرصه های گوناگون اجتماعی کاملاً روشن است. افزون بر آن، رسانه های دین ستیز نیز با گستردن دام بی اخلاقی، الگوهای کاذب را ترویج می کنند. ازاین رو، شناساندن الگوهای موفق و اسوه های فکری و عملی زنان کوشا در تاریخ اسلام، اهمیت والایی دارد و باید به شناسایی اسوه های دانایی و ایمان و فضیلت همت گماشت.

در فصل اول، مشخصات ام البنین و ویژگی های شخصیتی او، حضور ام البنین در خانه امام علی علیه السلام، ام البنین و عاشورا، رحلت و کرامت های ام البنین بیان شده است. در بخش دوم، گزیده ای از ادب فارسی در گرامی داشت ام البنین آمده و در بخش سوم، پیشنهادهای کلی و برنامه ای به همراه پرسش های مسابقه ای، کارشناسی و مردمی نقل شده است.

تو را گل های عالم دوست دارند

تو را گل های عالم دوست دارند

خانم مریم سقلاطونی، 84 صفحه، شناسه 675، مرداد 1382

در دوران معاصر، بشر دست یافته به علم و تکنولوژی، از ارزش ها و مفاهیم متعالی و روحانی فاصله گرفته، به سویی جز مسیر سعادت واقعی خود گام برمی دارد. در برخی موارد، این انسان پر مدعا از آن چنان حقیقت خویش فاصله گرفته است که حتی نسبت به دین و الگوهایش احساس نیاز نمی کند.

ص:163

در این دوران است که دین داری سخت است و پر ارج و انتظار ظهور مردی آسمانی، رنگ و بوی دیگری به خود می گیرد. دل های خسته و مشتاق ارادتمندان به ساحت مقدس حضرت ولی عصر عج الله تعالی فرجه الشریف، روزها را به امید دیدار او سپری می کنند تا جهانی پر از عدل و ایمان را در عصر ظهورش ببینند. دل هایی که در زمان فراموشی مسیر و هدف واقعی انسان بودن که گاهی بر اثر تعلقات مادی و روابط پیچیده و گسترده اجتماعی بیشتر می شود، به یاد او می تپند و انتظار می کشند. برای گسترش فرهنگ انتظار و غفلت زدایی از دل های غبار آلود باید همواره یاد و نام حضرت ولی عصر علیه السلام را زنده نگه داشت تا جامعه مهدی یار و مهدی باوری بنا شود.

بر این اساس و با توجّه به اهمیت نقش صدا و سیما در راستای ترویج معارف دینی، این کتاب شامل متن های ادبی درباره انتظار است که برای گویندگان و مجریان برنامه ها قابل استفاده است. در بخش اول کتاب با عنوان «نامت گل است»، نوزده متن ادبی و در بخش دوم با عنوان «کنیه ات؛ آیینه، آفتاب،» سیزده متن ادبی ارائه شده است.

امین زمان

امین زمان

آقای سید احمد حبیب نژاد، 110 صفحه، شناسه 680، خرداد 1382.

بشر برای رسیدن به آرمان هایش، به راهنمایی و کمک انسان های فرهیخته نیازمند است. پس از انبیای الهی و امامان، عالمان و دانشمندان، وظیفه هدایت بشر را بر عهده دارند. جهان تشیع، عالمان برجسته و تلاشگری را به خود دیده است که بسترساز تجلی حق و نابودی باطل بوده اند. آنان با یاری خواستن از خداوند متعال، در دست یابی انسان به هدایت و سعادت کوشیده اند.

علامه عبدالحسین امینی از این فرزانگان است که عمر خود را در زدودن زنگارها از واقعه تاریخی غدیر و مظلومیت زدایی از چهره حضرت علی علیه السلام سپری کرد. با وجود اینکه نام ایشان و اثر گران قدرش، «الغدیر» به دورترین مناطق جهان رسیده

ص:164

است؛ ولی هنوز آن گونه که باید و شاید، در جامعه ما شناخته شده نیست.

در این کتاب، شخصیت والای علامه امینی از تولد تا رحلت بررسی شده است. بررسی زندگی علمی علامه، ویژگی های اخلاقی و آثار علمی ایشان، خدمات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی وی و نظر هجده نفر از بزرگان در مورد شخصیت علامه امینی از دیگر مطالب بخش نخست این پژوهش است. در بخش دوم، با عنوان برگزیده ادب فارسی، متون ادبی و اشعار درباره علامه امینی ارائه شده است. در بخش سوم غیر از پیشنهادهای کلی و برنامه سازی، داستان هایی از زندگانی علامه امینی و پرسش های مسابقه ای، مردمی و کارشناسی برای استفاده برنامه سازان آمده است.

جنگ های صلیبی

جنگ های صلیبی

آقای علی رضا کریمی، 183 صفحه، شناسه 682، مهر 1382.

رویارویی ملت های دنیا با یکدیگر تاریخ طولانی دارد. هر چند در ابتدا، سود مادی، بهانه ای برای جنگ بود، ولی بعدها، بهانه هایی مثل پیروی از دستورهای دینی مورد توجه متجاوزان قرار گرفت. جنگ های صلیبی یکی از این گونه رویارویی ها بود که اروپاییان برای رهایی اورشلیم از دست مسلمانان به راه انداختند. در این جنگ ها که دویست سال طول کشید و پی آمدی جز غارتگری و تجاوز علیه ساکنان بی گناه شام و شمال آفریقا نداشت، دست پاپ و روحانیون بلند پایه کلیساهای اروپا به همراهی فئودال های ستمگر در سوء استفاده از مذهب، آشکارا دیده می شود. گفتنی است درگیری های داخلی میان کلیسای بیزانس و کلیسای واتیکان و رقابت ها و زد و خوردهای شاهان اروپا با یک دیگر و در مواردی، پاپ با برخی شاهان، زمینه ساز اعلان شعار جنگ مذهبی علیه مسلمانان شد.

در طول این دویست سال، نُه تهاجم بزرگ به سرزمین های اسلامی انجام شد که بیش ترین آسیب ها را بر مسلمانان وارد آورد، ولی در مقابل، اروپاییان از دانش و فرهنگ و تمدن پربار مسلمانان نکته ها آموختند که همین آموزه ها زمینه ساز دگرگونی های آینده در تمدن غرب گشت.

ص:165

امروزه نیز جنگ های صلیبی به شکل پیچیده تری دنبال می شود که نظریه هایی مانند برخورد تمدن ها از آن جمله است.

در بخش اول، جهان اسلام و اروپا در آستانه جنگ های صلیبی به همراه انگیزه ها و زمینه های جنگ بررسی شده است. در بخش دوم، هشت مرحله از جنگ های صلیبی با بیان چگونگی آغاز و سرانجام آن مطرح شده است. بخش سوم، پی آمدهای جنگ های صلیبی را مطرح می کند. در بخش چهارم، جنگ های صلیبی معاصر و در بخش پنجم، راهکارهایی برای برنامه سازن ارائه شده است.

زهد در کلام معصومین علیهم السلام

آقای محسن علی نجیمی، 144 صفحه، شناسه 689، اردیبهشت 1382.

انسان در زندگی اجتماعی خود با خواسته های بی شمار و زیبایی های بسیار دنیایی روبه رو است. از سویی، خواسته ها و کمال طلبی های انسان ریشه فطری دارد و از سوی دیگر، نیازمندی های وی و نیز گرایش ها و امور دنیایی، انسان را به سوی خود می کشاند. ازاین رو، در مسیر زندگی، برخی همه چیز را فدای دنیاشان می کنند و برخی برای رسیدن به کمال فطری شان، از دنیا کناره گرفته اند.

برخی واژگان و مفاهیم اسلامی بر اثر تبیین نادرست از آنها، از عرصه زندگی فردی _ اجتماعی انسان کنار رفته است. زهد یکی از این مفاهیم است که درباره آن افراط هایی صورت گرفته است. بسیاری، زهد را ترک تلاش های اجتماعی و انزواطلبی پنداشته اند؛ در صورتی که همه مفاهیم اسلامی حیات بخش، سازنده و حرکت آفرین است.

با توجه به نقش مهم زهد و پرهیزگاری در سالم سازی جامعه اسلامی به ویژه در مقطع کنونی و تأکیدهای پی در پی رهبر معظم انقلاب، نگارنده تلاش دارد مفهوم صحیح زهد را بیان کند و نگرش غلط افکار عمومی در مورد این موضوع را برطرف کند. در این پژوهش، از مفهوم، مصداق ها، عوامل پیدایش و آثار زهد ورزی در

ص:166

جامعه، پی آمدهای مثبت و آسیب شناسی زهد از دیدگاه معصومین علیهم السلام، درجات و اسوه های زهد سخن به میان آمده است. در پایان کتاب پیشنهادهای کلی و برنامه ای برای تهیه کنندگان و برنامه سازان رسانه در نظر گرفته شده است.

امدادهای غیبی

امدادهای غیبی

آقای محمد درگاه زاده، 138 صفحه، شناسه 692، مهر 1381.

خداوند پس از آرامش جسم انسانی، از روح خود در او دمیده است و آن گاه در نهاد او حرکت و پویایی در خاک آغاز می شود و به تدریج همراه با مبارزه با وابستگی های شهوانی و نفسانی، تکاملی معنوی رخ می دهد. در این میان، علاوه بر نگاه عرفانی که زمینه ساز سلوک معنوی است، ایمان به عالم های دیگر که در ورای این عالم محسوس قرار دارند، لازم است. در عمق این جهان، حقیقتی ناب وجود دارد که نادیدنی های آن را با چشم دل باید دید که همان غیب جهان است.

امدادهای غیبی، نیروهایی است که از عالم مافوق مادّه؛ یعنی عالم غیب نازل شده و از انسان های جویای حقیقت پشتیبانی می کند. اعتقاد به چنین نیروهایی، شرط دستگیری آن ها از آدمیان در لحظه های بحرانی است و همانند اکسیری جاودان، زندگی دوباره به انسان ها می بخشد.

نویسنده معتقد است توکل بر نیروهای غیبی بر خلاف قدرت های دیگر نه تنها انسان را دچار غرور نمی کند، بلکه غرور وی را می شکند و پیوسته او را متوجه خداوند می کنند و نگارنده کوشیده است اعتقاد جامعه را به چنین باوری بیشتر کند.

این گفتار سه بخش دارد. بخش اول که قسمت ویژه آن است، امداد غیبی و انواع آن را توضیح می دهد و آثار فردی و اجتماعی و شرایط بهره مندی از آن را بررسی می کند. در ادامه، از موانع دریافت امداد غیبی و هم چنین از باورهای غلطی که در این زمینه وجود دارد، سخن به میان آمده و در پایان بخش هم به دیدگاه دنیای غرب در مورد امدادهای غیبی اشاره شده است. بخش دوم شامل سه فصل است: فصل اول و دوم درباره امدادهای غیبی به انبیا، اولیا و بزرگان دیگر است. در فصل

ص:167

سوم نیز به امدادهای غیبی برای نظام جمهوری اسلامی پرداخته شده و بخش سوم درباره رسالت رسانه در گسترش و اشاعه ایمان به امدادهای غیبی است که باید و نبایدها را بررسی کرده است.

عبرت های اندلس

عبرت های اندلس

آقای سعید طالبی نیا، 139 صفحه، شناسه 693، دی 1381.

فراموشی پیشینه گران سنگ و بی رنگ جلوه دادن ارزشهای اخلاقی _ انسانی یک ملت، گام نخست در پذیرش فرهنگ غیر خودی است. تفکر مادی همواره اندیشه معنویت را سدّ راه خود می شمارد و با تمام نیرو در جهت تضعیف ارزش های دینی، ملی و فرهنگی می کوشد و یگانه بهشت موعود را در ورای مرزهای کشورهای اسلامی وعده می دهد. غافل از آن که، در زمانی که اروپا در قرون وسطا به سر می برد، اسلام راه را برای آن ها روشن ساخت و دریچه ای از جهان علم و فرهنگ به رویشان گشود. باری، نور اسلام هر جا که وارد شد، معنویت و آبادانی و تربیت و هدایت به ارمغان آورد.

کشور اروپایی اندلس نیز زمانی به برکت اسلام، از دانش و فرهنگ بهره برد و به اوج پیشرفت علمی رسید و از لحاظ فرهنگی و صنعتی بسیار رشد کرد، ولی متأسفانه با وجود این همه رشد و توسعه، جامعه اسلامی به یکباره دستخوش نفاق و آلودگی جنسی گردید و میراث پربهای آن از بین رفت. اکنون این پرسش باقی است که چرا اندلس از اوج قدرت به حضیض ذلت کشیده شد؟

نویسنده، تاریخ اندلس را پیش از ورود اسلام و بعد از آن و هم چنین علت ناکامی مسلمانان را در این سرزمین بررسی و در قالب پنج بخش عرضه کرده است که شامل مباحث: کلیات، شناخت کلی اندلس، علت های شکست مسلمانان در اندلس، تهاجم فرهنگی و انقلاب اسلامی ما، رسانه و ایجاد مصونیت فرهنگی است.

کتاب شناسی توصیفی امام حسین علیه السلام

ص:168

آقای سلمان حبیبی، 356 صفحه، شناسه 701، بهمن 1381.

کمال خواهی و الگویابی، بشر را به کنکاش در زندگی بزرگ مردان میدان علم و عمل وا داشته است. در این میان، هیچ شخصیتی به اندازه حسین بن علی علیه السلام توجه نویسندگان و دانشوران را به خود جلب نکرده است. این نوشتار با هدف آشنایی هر چه بیشتر خوانندگان با سیره این بزرگ مرد حماسه و ایثار در تاریخ بشریت، به معرفی و توصیف اجمالی برگزیده ای از کتاب ها و مقاله هایی می پردازد که درباره آن حضرت نگاشته شده است.

این کتاب شناسی در بخش نخست به کتاب هایی اختصاص می یابد که در سده های اخیر و عصر حاضر به تحلیل زندگی امام حسین علیه السلام به ویژه قیام عاشورا پرداخته اند. در بخش دوم، به آثاری پرداخته خواهد شده که در بردارنده فضایل و مناقب و زندگانی آن حضرت است. بخش سوم این نوشتار نیز به معرفی مقاتل، مراثی، آثار منظوم و مانند آن می پردازد. بخش چهارم با نام «موضوعات گوناگون» در بردارنده مطالبی مانند: سخنان و خطبه های امام حسین علیه السلام، فرهنگ ها، دایره المعارف، قرآن و امام حسین علیه السلام، امام حسین و حضرت مهدی علیهماالسلام، دعاهای امام حسین علیه السلام، عزاداری و زیارت حضرت، زیارت عاشورا، اربعین و تربت سیدالشهداء علیه السلام است. بخش پنجم کتاب به معرفی برگزیده ای از آثار منتشر شده درباره پیروان و مریدان راستین آن حضرت اختصاص یافته است. در پایان نیز 1000 مقاله منتشر شده درباره شخصیت، فضیلت و سیره امام آمده که از زوایایی گوناگون، به بررسی زندگی و شهادت این الگوی کم نظیر تاریخ بشریت پرداخته است.

چشم در چشم سکوت

چشم در چشم سکوت

آقای تقی متّقی، 116 صفحه، شناسه 709، بهمن 1381.

ائمه علیهم السلام بزرگ ترین انسان ها و برترین اسوه های علم و عمل هستند که شیعه افتخار دارد محبت آن ها را در دل دارد. گرامی داشت مناسبت های مذهبی که در مورد شخصیت های بزرگ دینی است، علاوه بر تکریم شعائر الهی، بر ارادت شیعیان نسبت

ص:169

به ساحت مقدس اهل بیت می افزاید. در این میان، قطعه های ادبی و اشعار جهت برگزاری هر چه بهتر مناسبت های دینی از جایگاه ویژه ای برخوردارند. اوضاع فرهنگی کشور، خصوصیات مخاطبین رسانه و تناسب جنبه های احساسی قطعه های ادبی و اشعار با روحیات مخاطبین بر ضرورت و اهمیت تهیه این متون می افزاید.

این کتاب شامل 19 قطعه ادبی است که به مناسبت های مختلف مذهبی تهیه شده است تا مورد استفاده برنامه ریزان قرار گیرد. این قطعه های ادبی در موضوع های زیر گرد آمده است: امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف، تولد امام رضا علیه السلام، تولد امام حسین علیه السلام، ازدواج پیامبر صلی الله علیه و آله و حضرت خدیجه علیهاالسلام، شهادت امام حسین علیه السلام، بعثت، رحلت حضرت خدیجه علیهاالسلام، شهادت امام حسن علیه السلام، تولد حضرت فاطمه علیهاالسلام، حضرت زینب علیهاالسلام، غدیر، حضرت ابوالفضل علیه السلام، علنی شدن دعوت پیامبر، میلاد حضرت علی علیه السلام، شب عاشورا، تولد حضرت مسیح علیه السلام، ماه مبارک رمضان، غربت امام علی علیه السلام، شهادت امام موسی بن جعفر علیه السلام، مدح امیرالمؤمنین علیه السلام، مدح و رثای حضرت فاطمه علیهاالسلام .

فرشته غم

فرشته غم

آقای ابوالفضل هادی منش، 118 صفحه، شناسه 712، اسفند 1381.

عاشورا برهه ای از تاریخ است و کربلا، سرزمینی کوچک از گستره بی کران زمین. با این حال، این برگ زرّین تاریخ، حرکت و پویایی را ارمغان جهانیان ساخته که همگان در پرتو آن، ایمانشان را حفظ کرده اند. یکی از این نقش آفرینان، رقیه، دختر سه ساله امام حسین علیه السلام است که هر چند عمری کوتاه داشت؛ ولی در پرتو تربیت دینی چنان آموزه های نورانی از خود بر جای نهاد که انقلابیون از او عبرت بگیرند.

این کتاب که ویژه نامه حضرت رقیه علیهاالسلام است، از سه بخش تشکیل شده است. در بخش اول این مطالب را می خوانیم: زلال غربت (تولد و خانواده حضرت)، سفر به وادی مصیبت ها، همراه با رقیه، همگام با اسیران، وفات حضرت رقیه در شام،

ص:170

پژوهشی درکتاب های معتبر شیعه و دیدگاه های اندیشمندان اسلامی در مورد حضرت رقیه علیهاالسلام، کرامت ها و حرم مطهر حضرت رقیه. بخش گزیده ادب فارسی، 16 متن ادبی را در بردارد. در بخش سوم نیز با عنوان همراه با برنامه سازان، پیشنهادها، پرسش ها، متن نمایش نامه و پیام تسلیت گوینده بیان شده است.

ماه در فرات

ماه در فرات

آقای ابوالفضل هادی منش 156 صفحه، شناسه 714، اسفند 1381.

در تاریخ تشیع، بزرگ مردانی جلوه می کنند که هر چند مقام معصومان را ندارند، ولی در بسیاری از ویژگی ها پیرو آنان هستند و هم چون ستاره ای در آسمان هدایت می درخشند. در این میان، حضرت ابوالفضل علیه السلام جایگاه والایی دارد. او ویژگی های نیک را از پدر و مادر به ارث برده و در مکتب سه امام بزرگوار پرورش یافته است تا بدان جا که واژگان صفا و غیرت با نام او معنا می یابند.

این پژوهش که نگرشی تحلیلی به زندگانی حضرت عباس علیه السلام است، با روش توصیفی _ تحلیلی در سه بخش تنظیم شده است. بخش نخست، نگاهی کوتاه و گذرا به زندگانی حضرت عباس علیه السلام دارد و به دیدگاه معصومان علیهم السلام درباره ایشان می پردازد و تلاش های آن حضرت را پیش و پس از حادثه کربلا بررسی می کند. این بخش با پرداختن به نقش حساس آن بزرگوار در نهضت حسینی، سرمشق های رفتاری ایشان را معرفی می کند. در پایان این بخش، برای شناخت بیشتر ایشان، به برخی کرامت ها و خاطره های زایران حرم حضرت، آداب و تاریخچه، ویژگی ها و نمای کنونی آرامگاه آن حضرت اشاره شده است. در بخش دوم گزیده ای از ادب پارسی در قالب شعر و متن ادبی آمده است. بخش پایانی نیز با برنامه هایی به مناسبت ولادت و شهادت، طرح پرسش هایی برای مسابقه، گفت وگوی مردمی و کارشناسی، دریچه ای به ساحت دانشوران دست اندرکار رسانه می گشاید.

روزشمار قمری

روزشمار قمری

آقای علی حائری و همکاران، 362 صفحه، شناسه 720، اسفند 1381.

ص:171

تاریخ، سرگذشت ملت هاست؛ آنانی که در گستره زمان جاودانه مانده و آنانی که خودشان و آداب و رسومشان آرام آرام به نابودی، پراکندگی و فراموشی سپرده شده اند.

تاریخ، خوب و بد و زشت و زیبا را در منظر انسان می نشاند و رفتار و کنش و واکنش او را متأثر می سازد. روز و ماه و سال، واحدهای سنجش زمان و ظرف وقوع حوادث و پیامدهاست که گذر و تکرار ظاهری آن ها، بهانه ای برای یادآوری شیرینی ها و تلخ کامی های رخ دادهاست.

صدا و سیما به عنوان مهم ترین و مؤثرترین ابزار فرهنگ سازی، معرفی مناسبت های مختلف و تجلیل از شخصیت ها و حوادث زندگی ساز را وجهه همت خود قرار داده است و برنامه های مختلفی در روزهای عادی و برنامه هایی ویژه در مناسبت ها برای عبرت آموزی از پندهای تاریخی پخش می کند.

این کتاب برای آگاهی بیشتر از وقایع گذشته و برای اطلاع از رمز و راز موفقیت های چهره های ماندگار و راهنمایی درباره آثار به جا مانده از گذشته است تا مورد استفاده برنامه سازان و فرهنگ سازان قرار گیرد.

در تهیه این روز شمار، کتاب های تاریخی متعدد و تقویم های مختلفی مطالعه و بررسی شده اند و وقایع هر روز ماه های قمری بیان شده و مختصری از زندگی نامه ها یا رویدادهای تاریخی که در آن روز اتفاق افتاده، آمده است.

کتاب شناسی موسیقی

کتاب شناسی موسیقی

آقای محمدحسین درافشان، 188 صفحه، شناسه 726، خرداد 1382.

با توجه به اهمیت منابع و نظرهای مختلف درباره موضوع و اثر آنها در عمق و ابعاد تحقیق، کتاب شناسی موضوعی در پهنه گسترده پژوهش های علمی، کاری شایسته و بایسته است و تدوین کتاب نامه و کتاب شناخت با پیشینه تاریخی، ضرورتِ دانش امروز به شمار می آید.

ص:172

یکی از موضوع هایی که به بررسی دقیق نیاز دارد، موسیقی است. موسیقی از جمله موضوع هایی است که با وجود کاربرد فراوان، همیشه با ابهام ها، شبهه ها و پرسش های زیادی روبه رو بوده و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران بر حساسیت این موضوع افزوده شده است. گذشته از این، صدا و سیما به عنوان نهادی فرهنگی برای تجسم و انتقال ایده ها و پیام های خود از ترکیب های صوتی بهره های فراوان می برد.

در این کتاب شناسی، همه کتاب هایی که به طور مستقل درباره موسیقی بحث کرده اند و کتاب هایی که فصل یا بخشی از آنها به موسیقی اختصاص دارد با تعیین صفحه و بحث مورد نظر آن معرفی و رسانه های فارسی پیشینیان بررسی شده است. برای شناخت کتاب ها از کلید واژه های موسیقی، غنا و... در برنامه های رایانه ای آذرخش، پارسا، نوسا، هادی، کتاب خانه ملی و... استفاده و به بیست و دو کتاب خانه از جمله کتاب خانه ملی مراجعه شده است.

تدوین این کتاب شناسی بر اساس رده بندی دهدهی دیویی و رده بندی کنگره صورت گرفته و بر اساس الفبای عنوان و زبان کتاب ها، به همراه فهرست الفبایی عنوان کتاب ها، مؤلفان و موضوعی تنظیم شده است. در این کتاب شناسی، به عنوان کتاب، نام نویسنده، ناشر، محل و تاریخ نشر، صفحه شمار، موضوع و کتاب خانه اکتفا شده و در مورد محتوای کتاب، تحلیلی صورت نگرفته است.

دریای فقاهت

دریای فقاهت

آقای سید عبدالرضا موسوی، 94 صفحه، شناسه 729، تیر 1382.

عالمان دین، وارثان پیامبرانند، آنان مجاهدانی هستند که در عصر غیبت، پرچم هدایت و رهبری جامعه اسلامی را در دست دارند و جامعه را به آینده ای مطمئن و سبز در پرتو انوار الهی رهنمون می سازند. آنان با تحمل سختی های فراوان، پاسداری از حریم الهی را بر عهده می گیرند و درخواستی جز رضای او ندارند.

یکی از این چهره های تابناک در سده های اخیر، شیخ مرتضی انصاری است که با

ص:173

دقت نظر و استقلال فکری خود، آثار علمی ارزشمندی را برای حوزه های علمیه به جای گذاشته. افزون بر این، شیخ در میدان مبارزه با نفس نیز جایگاهی ویژه دارد. ایشان با وجود دسترسی به بیت المال؛ هیچ گاه زندگی ساده طلبگی را رها نکرد و فریفته مال و مقام دنیایی نشد. به این ترتیب، او با مقام علمی و معنوی خود، مذهب تشیع را در دوران حساس قاجاریه رهبری کرد.

در بخش اول، شناسنامه، زندگی علمی، ویژگی های اخلاقی، کرامت ها، فعالیت های اجتماعی و فرهنگی، فعالیت های سیاسی و عروج ملکوتی شیخ به همراه نظریات دیگران در مورد او بیان شده است. بخش گزیده ادب فارسی، متون ادبی و اشعاری را در مورد شیخ انصاری در بر دارد. در بخش سوم نیز با عنوان همراه با برنامه سازان، پیشنهادهای کلی و برنامه ای به همراه پرسش های مسابقه ای، مردمی و کارشناسی بیان شده است.

پا به پای اشک

پا به پای اشک

مجموعه نویسندگان، 157 صفحه، شناسه 734، شهریور 1382.

احساس دینی در کنار شناخت و رفتار دینی از ارکان هویت و شخصیت یک دین دار واقعی است. احساسات دینی که تا حد زیادی نشانگر عقاید و بینش های فرد مسلمان است، باید تابع الگوها و فرآیندهای دینی باشد. این احساسات هر چند گستره گوناگونی دارد، ولی آشکارترین آن در ایام و مناسبت های مذهبی است که به علت شهادت یا تولد پیشوایان و اولیای گرامی دین، مردم مسلمان به گرامی داشت آن دست می زنند.

در این میان، رسانه صدا و سیما به عنوان یکی از مهم ترین نهادهای فرهنگی کشور در راستای تقویت و نهادینه کردن احساسات دینی، رسالت و جایگاه ویژه ای دارد. صدا و سیما می تواند با کمک ابزارهای مختلف تبلیغاتی و اثرگذار. در مناسبت های دینی با توجه به باورهای مردم، قالب های نوینی را در عرصه رسانه ای

ص:174

انتخاب کند و با تهیه برنامه هایی جذاب، مخاطبان برنامه های دینی را افزایش دهد. در این میان، «ادبیات» با توجه به جنبه های احساسی، لطافت های روانی، ظرفیت های پیام سازی و پیام رسانی اش و فرهنگ خاص مردم در گرایش به آن و پذیرشش، قالبی مفید و مؤثر به نظر می رسد.

کتاب حاضر مجموعه ای ادبی، آیینی برای دهه آخر صفر است که در سه بخش: شعر، متن ادبی و داستان، سیمای بلند و نورانی چهار منظومه بزرگ هستی؛ حضرت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، حضرت امام حسن مجتبی، حضرت امام حسین و حضرت امام رضا علیهم السلام را به تصویر می کشد. مطالب این کتاب برگرفته از اولین همایش ادبی «پا به پای اشک» است که با همکاری انجمن شعر و قصه استان قم و حضور هنرمندان و شاعران جوان برگرفته شده است.

از سبوی انتظار

از سبوی انتظار

آقایان محمدهادی فلاح و شهاب الدین رهنما، 103 صفحه، شناسه 736، شهریور 1382.

سخن گفتن و نوشتن در مورد شخصیت بی همتای هستی، حضرت مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف کاری دشوار و ضروری است. در دورانی که انسان با بهره گیری از نوآوری صنعتی و علمی، خود و حقایق متعالی و فراسویی را فراموش کرده است، می بایست بر اساس فهم و سلیقه او و با رعایت مقتضیات زمان، نیاز به انسانی کامل و لزوم جهت گیری های دینی را پیوسته یادآور شد تا یادها از وجود مقدس حضرت مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف غافل نشود.

این کتاب در قالب دو دفتر تهیه شده است: دفتر اول که متن ادبی _ روایی است و با آیات و روایات و اشعار متون کهن در هم آمیخته، پنج بخش دارد. در بخش اول، برخی ویژگی های اندیشه ای، گفتاری و رفتارهای متعالیِ فردی و اجتماعی حضرت مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف به عنوان انسانی کامل، نیک نام و برتر در مقیاسی گسترده و جهانی بر اساس خواسته های فطری بشر و با تکیه بر خرد ورزی و دور از خیال پردازی بر پایه بشارت های دینی و همگون با باورهای مذهبی گردآوری شده است. در بخش دوم، از

ص:175

دوران غیبت و بایسته های کرداری و اخلاقیِ فردی و اجتماعی آن سخن به میان می آید. بخش سوم، به شِکوه ها و دل تنگی های دوران انتظار پرداخته است. بخش چهارم با عنوان ناز و نیاز، درخواست های ما از ساحت مقدسش بیان می کند. در بخش پنجم، برخی ویژگی ها و آثار دوران ظهور حضرت ولی عصر بیان شده است. در دفتر دوم که ندبه های انتظار نام دارد، علاوه بر سخن آغازین و پایانی، 14 متن ادبی (ندبه اول تا ندبه چهاردهم) در مورد انتظار و غم هجران و دوری حضرت ولی عصر عج الله تعالی فرجه الشریف بیان شده است.

سیاحت آفاق

سیاحت آفاق

آقای حسین بافکار، 147 صفحه، شناسه 738، اسفند 1382.

با توجه به اینکه مکان های مختلف با ویژگی های متفاوتشان، آثار گوناگونی بر روحیه انسان به جا می گذراند، از یک طرف قرآن مجید، انسان را به سیر و سیاحت بر روی زمین دعوت می کند و این روش را برای تحقق اهداف اصلی آفرینش سودمند می داند و از طرفی دیگر، در آستانه هزاره سوم، جهان گردی به عنوان یکی از سه صنعت برتر درآمدزا و مهم و به عنوان یک ابزار فرهنگی گیرا مورد توجه دولت ها قرار گرفته است. در این روند، برخی از دولت ها تمام تلاششان را برای افزایش آمار جهانگردان به کار گرفته اند، ولی ایران با وجود جاذبه های بی مانند جهان گردی و جنبه های ارزشی هنوز نتوانسته است سهم خود را از جهانگردی به دست آورد. هر چند از نظر ما، جهانگردی به لحاظ فرهنگی و ارزشی نیز قابل توجه است، ولی چنان نیست که آن را با هدف های عالی اسلام نتوان سازگار ساخت. ما می توانیم با الهام از قرآن و سنت، در روزگاری که انسان سرگشته معنویت است، بستری مناسب برای جهانگردی فراهم کنیم.

در این نوشته بر اساس آموزه های قرآن و فرهنگ اهل بیت علیهم السلام و با بهره گیری از کارشناسان دینی و فرهنگی، دیدگاه اسلام درباره جهانگردی و گردشگری بیان شده

ص:176

است. همچنین ریشه های برداشت نادرست از گردشگری و رهنمودهای عملی برای توسعه جهانگردی اسلامی بررسی می شود. علاوه بر این ها، اهداف و عوامل انگیزه آفرین در گسترش گردشگری اسلامی، سیره پیشوایان معصوم، آثار جهانگردی، موانع گسترش جهانگردی اسلامی و گردشگری در ادب فارسی همراه با سفارش هایی برای برنامه سازان آورده شده است.

بازشناسی لیبرالیسم و جهانی شدن

بازشناسی لیبرالیسم و جهانی شدن

آقایان سید محمد علی حسینی زاده، سید عبدالقیوم سجادی و اسماعیل پرور، 228 صفحه، شناسه 739، اردیبهشت 83.

لیبرالیسم را نباید در قالب واژگانی پایدار و انتزاعی هم چون مجموعه تفسیر ناپذیری از ارزش های سیاسی و اخلاقی در نظر گرفت، بلکه لیبرالیسم، حرکت تاریخی مشخصی از اندیشه ها در روزگار جدید است که با جریان رنسانس و اصلاح مذهبی آغاز شد و تا به امروز ادامه دارد. در این مفهوم، لیبرالیسم دارای اندیشه های گوناگونی است که دگرگونی های زیادی را از سر گذرانده است. ازاین رو، تحلیل آن باید نه به روش مفهومی، بلکه بیش تر تاریخی باشد. لیبرالیسم، فرایندی پیوسته از اندیشه ها و جریان هایی فراگیر است که در تاریخ فکری و اجتماعی غرب پس از رنسانس حضوری چشم گیر و پیوسته داشته است. تمدن غرب بر پایه اندیشه لیبرالی رشد کرده و توسعه یافته است. آموزه های ریشه دار غرب درباره جهان، انسان و جامعه بیش از آنکه مسیحی، فئودالی یا سوسیالیستی باشد، اساساً لیبرال _ دموکراسی است. در واقع، آنچه امروزه به نام «جهانی شدن» یا «جهانی سازی» مطرح است، چیزی جز گسترش اندیشه های بنیادین لیبرالی نیست. اهمیت لیبرالیسم به عنوان آموزه برجسته تمدن غربی و بنیان نظری فرهنگ غرب، ضرورت شناخت آن را روشن می سازد.

در دفتر اول این پژوهش، مبانی و ارزش های لیبرالیسم، سیر دگرگونی لیبرالیسم و ارتباط لیبرالیسم با سیاست؛ در دفتر دوم، ابعاد، آثار و عوامل، ماهیت و هفت مرحله

ص:177

جهانی شدن به همراه دیدگاه موافقان و مخالفان جهانی شدن بررسی شده است. دفتر سوم، دام جهانی شدن نام دارد و در دفتر چهارم، پی آمدهای جهانی شدن بیان شده است. دفتر پنجم نیز جهانی شدن؛ ترویج آیین مدرنیته در جهان؛ نام گرفته است.

روزشمار شمسی

روزشمار شمسی

آقای علی حائری و همکاران، 450 صفحه، شناسه 740، آبان 1382.

الگوگیری، عبرت پذیری و حقیقت یابی از جمله بهره هایی است که مطالعه، تعمق و تدبر در گذشته و گذشتگان می تواند برای آدمی به ارمغان آورد. برای جامعه اسلامی، مطالعه تاریخ و اطلاع از آنچه گذشته است و نیز آشنایی با زندگی اسوه های تاریخ اسلام و ایران، که چونان چراغی فروزان راهنمای حال و آینده بشریت اند، امری است لازم و مفید. از سوی دیگر تأکید قرآن بر روی مسئله تاریخ و تبیین موضوعاتی چون تاریخ پیدایش جهان، آفرینش انسان، قانونمندی تحولات جهان، تاریخِ انبیا و مبارزات سیاسی _ اجتماعی و فرهنگی پیامبران الهی با ظالمان و ستمگران، سرانجام زورمداران و منافقان، فراز و فرود در عملکرد امت های پیشین و... با هدف روشن ساختن ذهن جامعه دینی نسبت به گذشته و توفیق در تلاش برای ساخت آینده جامعه اسلامی است. بر این اساس، مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما در راستای فراهم آوردن مجموعه ای از رویدادها و حوادث و ارائه چهره ای واقعی از شخصیت های مؤثر در تاریخ اسلام و ایران پس از ارائه روزشمار قمری، به تدوین روزشمار شمسی مبادرت ورزید که می تواند برای برنامه سازانِ این سازمان، گامی بلند به حساب آید. روزشمار شمسی بیشتر به حوادث صد سال اخیر ایران پرداخته است.

این کتاب با بیش از 2000 مدخل به زندگانیِ افزون بر هزار نفر از چهره های مؤثر در ایران معاصر اشاره نموده است. در فهرست موضوعی که در انتهای کتاب آمده، علاوه بر اعلام، سایر موارد هم چون روزهای جهانی و بزرگداشت افراد،

ص:178

سازمان ها، عملیات های دفاع مقدس، هفته های نام گذاری شده و... به صورتی مشخص و تفکیک شده ذکر گردیده است.

آفتاب حسن

آفتاب حسن

آقای ابوالفضل هادی منش، 156 صفحه، شناسه 742، آبان 1382.

ائمه علیهم السلام بزرگ ترین رهبران و الگوهای تفکر شیعی هستند که به اذن خداوند در تداوم مسیر وحی و نبوت به هدایت و ارشاد انسان ها می پردازند. زندگی پر فراز و نشیب آن ها، عبرت ها و نکات جاودانه و راهگشایی برای ما در بر دارد و تحلیل تاریخ ایشان، ما را در ترسیم آینده ای پویا و موفق یاری می کند. علاوه بر این، ما باید امامان خویش را بشناسیم و در پیروی همه جانبه از آن ها کوتاهی نکنیم.

کتاب حاضر، گوشه ای از زندگانی حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام را در بردارد. ایشان در سال سوم هجرت، دیده به جهان گشود و در محضر پیامبر، حضرت علی و حضرت فاطمه علیهم السلام رشد کرد. ایشان در مدت خانه نشینی و خلافت پدر، نزدیک ترین دستیار و مددکار حضرت بود و در جنگ ها حضوری فعال داشت.

در بخش اول، رویدادهای مهم زندگی حضرت از کودکی تا ازدواج، ویژگی های ظاهری، اخلاقی و رفتاری امام، نظر دیگران در مورد امام، فعالیت های امام مجتبی علیه السلام پیش از امامت، شرایط و فعالیت های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دوران امامت حضرت، جریان شهادت امام مجتی علیه السلام و گزیده ای از سیره و کرامت های امام و در بخش دوم، پیشنهادهای کلی و پرسش های مسابقه ای، مردمی و کارشناسی برای استفاده برنامه سازان نقل شده است.

عفت کلام در قرآن

عفت کلام در قرآن

آقای ایرج علی محمدی، 152 صفحه، شناسه 743، آبان 1382.

قرآن از ساحت مقدس خداوند برای اصلاح جامعه بشری و هدایت انسان ها فرستاده شده است تا بشر را در عرصه های گوناگون زندگی، هدایت کند. یکی از جنبه های هدایتی در زندگی انسان آداب سخن گفتن است. در این زمینه، آموزش ها و

ص:179

دستورهایی برای اصلاح و سالم سازی روابط کلامی با روش های گوناگون ارائه شده است که یکی از مهم ترین بخش های آن، عفت کلام است. عفت کلام، نعمتی خدادادی و نشانگر شخصیت انسان است؛ زیرا کلام، ضمیر و باطن آدمی را هویدا می سازد و از ویژگی های مؤمن، سنجیده گویی و گزیده گویی است.

در کتاب حاضر، برای پاسخ دادن به پرسش ها و ابهام هایی در مورد عفت کلام در قرآن، قرآن از جهت محتوا به سه بخش عقاید، اخلاق و احکام تقسیم شده است. در این اثر، در کنار بهره مندی از دیدگاه های عالمان و کارشناسان برجسته، برخی دیدگاه ها نقد شده است. منبع اصلی این کتاب، قرآن است و در هر موضوع، کل قرآن بررسی و افزون بر آن، از کتاب های گوناگون تفسیری، حدیثی، اخلاقی و لغوی نیز استفاده شده است.

این نوشتار چهار بخش دارد. پس از بیان مفاهیم و تعاریف درباره عفت و عفت کلام در قرآن، در بخش دوم به ادب الهی در تبیین معارف قرآنی (اصول عقاید، احکام و اخلاق) همراه با پاسخ به برخی پرسش ها در این مورد پرداخته می شود. در بخش سوم، شش مورد از نقش قرآن در اعتدال بخشی کلام و سخن بیان شده است. بخش چهارم، عهده دار تبیین جایگاه رسانه در حوزه معارف قرآنی و هم چنین نقش رسانه در ترویج عفت کلام است. در پایان، پیشنهادهای برنامه ای در عرصه خانواده، مدرسه و دانشگاه ارائه می شود.

ربا و راه های گریز از آن

ربا و راه های گریز از آن

آقای سید محمدحسن علوی، 204 صفحه، شناسه 745، آذر 1382.

از هزاران سال پیش از میلاد مسیح که ربا و رباخواری آغاز شد، ادیان آسمانی، فیلسوفان و قانون گذاران مبارزه با آن را آغاز کردند. در اسلام نیز بر حرمت ربا، اجماع وجود دارد و به شدت از آن نهی شده است.

ربا سبب افزایش فاصله طبقاتی، کاهش شکوفایی اقتصادی و نا امنی های روحی و

ص:180

اجتماعی می گردد؛ ولی رباخواران از همان آغاز تحریم ربا در اسلام، در برابر حکم تحریم ربا ایستادند. در جهان امروز نیز ربا و رباخواری به تمرکز ثروت در دست شمار اندکی رباخوار و فقر روز افزون کشورهای جهان سوم انجامیده و اقتصاد جهانی را با این امر شوم در هم آمیخته است.

زدودن این فرهنگ با توجه به ظهور جلوه های جدیدی از آن در صحنه اقتصاد و آثار مخرب و نهان آن، وظیفه سنگینی است که فرزانگان جامعه باید در اجرای آن کوشا باشند. در این میان، صدا و سیما رسالتی ویژه دارد. در این راستا، کتاب حاضر با بیان مبانی نظری و پی آمدهای منفی اقتصادی و روانی رو آوردن اجتماع به ربا در هفت بخش طراحی شده است. در بخش اول، مسائل اساسی و پیش نیازهای بحث از ربا مطرح می شود و در بخش دوم از تحریم ربا در اسلام سخن به میان می آید. در بخش های بعدی، تاریخچه انواع ایجاد پول، حیله های شرعی گریز از ربا، کیفر رباخوار و بانک و تسهیلات بانکی بیان شده است. بخش آخر نیز با عنوان همراه با برنامه سازان، به بررسی عملکرد رسانه در زمینه پدیده رباخواری و نقش آن در رفع این پدیده و راهکارهای برنامه ای پرداخته است.

معاشرت زنان و مردان از دیدگاه اسلام

معاشرت زنان و مردان از دیدگاه اسلام

آقای حسن صادقی، 143 صفحه، شناسه 746، آذر 1382.

انسان، موجودی اجتماعی است که روحیات و نیازهای او، مانع از زندگی فردی اش می شود. معاشرت و ارتباط با دیگران از ضرورت های اجتناب ناپذیر زندگی اجتماعی است.

معاشرت انسان ها با یکدیگر آداب و احکام ویژه ای دارد. در این میان، معاشرت زنان و مردان به ویژه آن گاه که نامحرم و بیگانه باشند، حساسیت خاصی دارد و رعایت آداب ویژه ای را از سوی دو طرف می طلبد که به کارگیری یا ترک آن ها بر حسن روابط مؤثر است.

فصل اول این کتاب با تأکید بر ضرورت معاشرت و بیان شیوه های ارتباط، به

ص:181

آسیب شناسی آن و راه های پیش گیری از پیدایش این آسیب می پردازد و دیدگاه های گوناگونی را که درباره معاشرت زنان و مردان وجود دارد، نقد و بررسی می کند.

در فصل دوم، در کنار دو دیدگاه افراطی و تفریطی مطلق نگرانه درباره آزادی یا محدود کردن ارتباط زنان و مردان، نظر اسلام را بیان می کند.

در فصل سوم، دیدگاه اسلام در مورد روش های معاشرت بیان می شود و با استفاده از دو منبع قرآن و سنت، به بررسی مسایلی چون: نگاه، حجاب، گفت وگو، دست دادن و بهره برداری جنسی می پردازد.

در فصل چهارم، نکته هایی در مورد گسترش فرهنگ اسلامی در معاشرت زن و مرد به وسیله رسانه صدا و سیما برای برنامه سازان نقل شده است.

نوجوان و معاد

نوجوان و معاد

آقای مرتضی بذرافشان، 160 صفحه، شناسه 747، آذر 1382.

انتخاب صحیح و دقیق در تعیین مسیر زندگی علاوه بر شناخت مبدأ هستی به آگاهی از سرانجام هستی و معاد و رابطه دنیا با آن نیاز دارد. این شناخت، خطای ما را در گزینش های متفاوت در طول زندگی کاهش خواهد کرد؛ زیرا پاسخ گویی به ده ها میل و کشش، گزینش ما را محدود می کند، و عقیده به معاد در چگونگی این گزینش بسیار مؤثر است.

اعتقاد به معاد علاوه بر زندگی فردی، در جامعه و روابط اجتماعی نیز مؤثر است؛ زیرا کسی که مرگ را پایان زندگانی می داند، در ارضای غرایز و امیال شهوانی اش تنها به نیازهای خود، حتی به بهای نابودی افراد دیگر می نگرد. پرورش فرزندانی شایسته و نیک سیرت از وظایف اصلی والدین است. در این میان رسانه های گروهی تأثیر شگرفی بر روی بینندگان به ویژه نوجوانان می گذارند.

به همین دلیل، معرفی معاد از طریق داستان های کوتاه و جالب به نوجوانان یکی از اهداف این پژوهش است. با بیان کلیاتی در فصل اول، راه های معادشناسی و دلایل

ص:182

آن در فصل دوم بررسی شده است. در فصل سوم، داستان هایی در مورد مرگ، قبر و برزخ می آید. فصل چهارم، قیامت و برخی نشانه های آن را تبیین می کند و فصل پنجم مطالبی در مورد بهشت و جهنم دارد.

تربیت الگویی زنان در قرآن

تربیت الگویی زنان در قرآن

آقای هادی حسین خانی، 204 صفحه، شناسه 748، دی 1382

توجه به جنبه های گوناگون زندگی زنان از دیدگاه قرآن کریم بسیار اهمیت دارد. قرآن تنها به جهت داستان سرایی و قصه گویی و بیان تاریخ به این مسئله اشاره ندارد، بلکه می کوشد در قالب آن ها، شیوه زندگی درست یا نادرست را به زنان هر جامعه نشان دهد تا زنان علاوه بر دریافت تجربه از پیشینیان، عبرت آموزی را نیز پیشه زندگانی خود سازند. ازاین رو، قرآن برای به کمال رساندن استعدادهای زنان، به ارائه نمونه هایی می پردازد تا ایشان با قدم نهادن در آن مسیر، راه سعادت را با اطمینان بپیمایند. ارائه الگو برای ایجاد یا تغییر رفتار، فرایند تربیت را با سهولت بیشتری انجام می دهد. قرآن با بیان سرگذشت تلخ و شیرین از زنان نام آشنای تاریخ و تمجید ضمنی جنبه های مثبت و تقبیح مظاهر منفی رفتار آنان، زنان را به پیروی از الگوهای شایسته فرا می خواند و آنان را از پیمودن راه ناصواب نمونه های ناپسند برحذر می دارد.

از سوی دیگر، زنان به عنوان نیمی از پیکر اجتماع، نقش تربیتی مهمی در تربیت کل جامعه بر عهده دارند؛ زیرا بیشترین بخش فرآیند تربیت، در دوران کودکی و در دامان مادران صورت می گیرد.

این کتاب، با استفاده از ظواهر آیات و توجه به موارد اتفاق میان مفسران و بهره گیری از روایات، به عنوان مؤید، پس از نقل کلیاتی در بخش اول، در بخش دوم تا چهارم به تربیت الگویی زنان در ابعاد اعتقادی، عبادی، اخلاقی و اجتماعی پرداخته است. در بخش آخر نیز پس از نتیجه گیری از مباحث قبل، پیشنهادی نظری و کاربردی در سطح رسانه نیز مطرح می شود.

ص:183

فروغ اندیشه

فروغ اندیشه

آقای حسن اردشیری لاجیمی، 128 صفحه، شناسه 749، دی 1382.

عالمان فرزانه، پرچمداران بصیرت و دانایی، پیش گامان بیداری و حق گرای، چشمه های جوشان انصاف و حقیقت خواهی، روشنگران، عرصه اندیشه و چراغهای هدایت و تکاملند. استاد علامه محمد تقی جعفری یکی از فرزانگان معاصر است که با اندیشه ای پویا، پژوهش و ژرف نگری در دریای علوم و آشنایی با اندیشه های نو، از ساحت اندیشه های ناب اسلامی پاسداری و با شرکت در همایش های بین المللی و گفت و گو با شخصیت های علمی داخلی و خارجی، به تبیین اندیشه اسلامی می پرداخت. آن استاد فقید با همه شهرت علمی و معنوی اش، در فروتنی، اطاعت و بندگی خداوند سبحان و عشق به خاندان وحی و نبوت نیز زبان زد عام و خاص بود.

ایشان با نقد و بررسی اندیشه های موجود در جهان و بهره گیری گسترده از متون دینی، عرصه های تازه ای را در محیط علمی و فرهنگی جامعه ایران گشود که با استقبال گسترده «اهل اندیشه» روبه رو شد. ایشان توانستند به بهترین صورت، با مخاطبان خود ارتباط برقرار کرده و بیش از 90 اثر علمی ارزنده از خود بر جای گذارند.

در این کتاب، در مورد زندگی نامه، زندگی علمی، ابعاد شخصیتی (ویژگی های علمی و اخلاقی). فعالیت های فرهنگی _ اجتماعی، افکار و اندیشه های استاد، مطالبی آمده و در دو بخش پایانی، برگزیده متون ادب فارسی و برخی راهکارهای عملی برنامه سازان بیان شده است.

رسانه و جنبش های اسلامی معاصر

رسانه و جنبش های اسلامی معاصر

آقای غلام سخی حلیمی، 342 صفحه، شناسه 750، دی 1382.

در آغاز قرن بیستم میلادی، جنبش های اسلامی و استعمار ستیزی با هدف کسب استقلال و اجرای اصلاحات در میان مسلمانان پدید آمدند. روند اسلام گرایی و آزادی

ص:184

خواهی در این دوره بیشتر تحت تأثیر اندیشه های اصلاح طلبی سید جمال الدین اسد آبادی بود که با درگذشت او، تا اندازه ای رنگ باخت و نهضت های اصلاح طلبی، متوقف شدند.

با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، عوامل رکود و توقف نهضت های اسلامی که ناشی از ترس، سر درگمی و ابهام در اهداف بود، به کلی از میان رفت. به این ترتیب، با رفع موانع از یک سو و ایجاد امید، اطمینان و روحیه در آزادی خواهان از سوی دیگر، جریان اصلاح گرایی اسلامی به پیروی از انقلاب اسلامی ایران با سرعت در بیشتر کشورهای اسلامی گسترش یافت و به یک جریان سیاسی مؤثر در صحنه بین المللی تبدیل شد که استقلال در «انتخاب رهبر واحد» و «تعیین هدف و مقصد» از ویژگی های آن به شمار می رود. اصول و معیارهای ارزشی انقلاب اسلامی ایران مثل وحدت، هم بستگی، وابسته نبودن و رهبری قاطع در تار و پود این نهضت ها تنیده شده و در اصلاح مبانی ایدئولوژیک و شفافیت اهداف آن ها، دگرگونی های مثبتی پدید آورده است.

در بخش نخست، جنبش های اسلامی و جریان های فکری بیست کشور اسلامی از نظر موقعیت سیاسی، خطوط فکری و جایگاه اجتماعی بررسی و در بخش دوم، به تأثیر انقلاب اسلامی بر جنبش های اسلامی معاصر و نقش علما در خیزش اصول گرایی اسلامی پرداخته شده است. بخش سوم نیز رسالت رسانه جمهوری اسلامی در قبال جنبش های اسلامی را در بردارد.

انقلاب مشروطه در بوته نقد

انقلاب مشروطه در بوته نقد

آقای علی رضا کریمی، 136 صفحه، شناسه 752، خرداد 1383.

انقلاب مشروطه از دوره های حساس دگرگونی های تاریخی در کشور ایران به شمار می آید که جرقه آن در قیام تنباکو زده شد.

انقلاب مشروطه که رویکرد ملی _ اسلامی داشت، بر آن بود که جهشی بزرگ در همه جنبه های زندگی مردم ایجاد کند تا آنان در پناه اسلام و به دور از استبداد، به

ص:185

اصلاح و آبادانی کشور خویش همت گمارند.

از نگاه دیگر، انقلاب مشروطه تجلی گاه فقه سیاسی اسلام بود؛ زیرا عالمان دینی بیش از هر زمان دیگر در صحنه های سیاسی حضور یافتند و اسلام را به عنوان مکتبی توان مند برای اداره جامعه معرفی کردند. البته می دانیم که، در این میان استعمار بریتانیا با کمک روشن فکرنمایان داخلی، از اختلاف رهبران مشروطه بهره جست و جریان جنبش را به سود خود تغییر داد.

در بخش اول کتاب، پیش زمینه های انقلاب مشروطیت بیان شده و در بخش دوم، با بیان روند شکل گیری مشروطه و پیروزی مشروطه اول و دوم و به مقایسه بین آن دو پرداخته شده است. بخش سوم، به دلایل انحراف مشروطه و ایجاد دیکتاتوری نوین می پردازد و در بخش چهارم با عنوان همراه با برنامه سازان، از پیشنهادهای کلی و برنامه ای به همراه پرسش های مردمی، مسابقه ای و کارشناسی، سخن به میان می آید.

کلمه طیبه (ویژه روز ارتش جمهوری اسلامی ایران)

کلمه طیبه (ویژه روز ارتش جمهوری اسلامی ایران)

آقای سید عبدالرضا موسوی، 133 صفحه، شناسه 755، اسفند 1382.

حفظ و بقای امت اسلامی در گرو وجود ارتشی مقتدر، مردمی و مکتبی است. در سیمای تاریخ می بینیم که تنها کشورها و تمدن هایی توانسته اند پایدار بمانند که نیروی دفاعی لازم را برای رویارویی با دشمنان فراهم کرده باشند. جایگاه و اهمیت ارتش در حیات ملت ها با بررسی حیات تمدن هایی آشکار می شود که به درجات بالای علم و فرهنگ رسیده بودند، ولی به دلیل اینکه از دشمن احتمالی غافل شدند، به یک باره همه چیز خود را از دست دادند.

ارتش ایران در دو قرن گذشته، حکومت های متعددی را تجربه کرده است و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با رویکردی جدید و نگرشی نو، وارد مناسبات جهانی شد و با پشت سر گذاشتن جنگ تحمیلی و اندوختن تجربه های گران بها، هم اکنون یکی از ارتش های مطرح منطقه و جهان به شمار می آید.

ص:186

این نوشتار می کوشد کاستی ها و فزونی های ارتش ایران در پیش و پس از انقلاب اسلامی را با استفاده از دیدگاه اسلام و با بهره گیری از علم و تجربه، بررسی و رهنمودهای لازم را برای پر بار شدن هر چه بیشتر این نهاد مقدس ارائه دهد. عنوان های پژوهش بدین قرار است: سیمای ارتش در اسلام، ویژگی های ارتش مکتبی و مطلوب در اسلام، ارتش ایران، ارتش در برهه های حساس، سلسله مراتب در پیکره ارتش، تهدیدهای رخ داده نسبت به ارتش، فرصت ها و وظایف ارتش در زمان صلح، مراسم و نمادهای ارتش، وظایف نهاد عقیدتی _ سیاسی ارتش، شهیدان ارتش، سخنان بزرگان، برگزیده ادب فارسی و همراه با برنامه سازان.

فرهنگ اخلاقی و تربیتی معصومین علیهم السلام

آقای احمد رضوان فر، 328 صفحه، شناسه 755، اسفند 1382.

آموزه های شیرین و راه گشای ائمه علیهم السلام در کنار قرآن در راه تحقق کمال انسان ها و دست یابی آدمیان به مقام و منزلت خلیفة اللهی بر کره خاکی مؤثر است.

در این کتاب، پس از بیان مقدمه ای درباره عنوان هر یک از موضوع ها و بررسی اهمیت و ضرورت آن، احادیثی درباره آن موضوع ذکر شده است. از آن جا که مسایل اخلاقی تنها در قالب ارائه نمونه های رفتاری بسیار زیبا، تأثیر به سزایی برخواننده خواهد داشت، نمونه های رفتاری نیز آورده شده است. افزون بر آن، هر موضوع، با اشاره ای به برداشت ها، پی آمدها و آموزه های آن تکمیل گشته است. در پایان، منابع دیگری جهت تحقیق و اطلاع بیشتر آمده است.

جلد نخست از فرهنگ اخلاقی و تربیتی معصومین به حرف «آ» اختصاص دارد و موضوع های زیر در آن بررسی گردیده است: آبرو، آخرت، آراستگی، آرامش، آرزو، آزادگی، آزردن، آزمایش، آزمندی، آسایش، آفت ها، آمرزش خواهی و آینده نگری.

روایت حضور

روایت حضور

خانم زهرا اکافان، 126 صفحه، شناسه 756، بهمن 1382.

مناسبت های مذهبی در تقویم و سیره دینی جایگاه ویژه ای دارد و از ابعاد

ص:187

شناختی، رفتاری و احساسی قابل توجهی برخوردار است. این مناسبت ها علاوه بر اینکه باید در فرهنگ عمومی تقویت شوند، فرصت مناسبی جهت گسترش آموزه های دینی است. با توجه به تنوع و تعدد مخاطبان و فضای فرهنگی حاکم بر جامعه و رقابت رسانه ای، تحقق این امر بدون توجه به قالب ها و محورهای برنامه سازی ممکن نیست.

اشعار و متن های ادبی در مناسبت های مذهبی، ابزاری جذاب و اثرگذار است که با ماهیت و محتوای مناسبت های مذهبی ارتباط نزدیک تری دارد و مخاطبان بیشتری را با خود همراه می کند. در این نوشته، متون ادبی ویژه تولد و شهادت حضرت زهرا علیهاالسلام و حضرت مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف در کنار متون ادبی درباره شهیدان سرافراز ایران اسلامی ذکر شده است تا نمونه ای از تجلی مذهب و دین داری در تاریخ ملت در قالب کلمات زیبا و ادیبانه باشد؛ زیرا شهدا در پیروی از ائمه علیهم السلام به مقام رفیع شهادت نایل شدند و زنده نگه داشتن یاد شهدا در تقویت فرهنگ شهادت و روحیه وطن پرستی و دین داری مؤثر است و از گسست فرهنگی میان نسل های انقلاب جلوگیری می کند.

بنیادهای و آسیب های عزاداری امام حسین علیه السلام

آقای علی آقاجانی قناد، 206 صفحه، شناسه 757، بهمن 1382.

عاشورا، نمایه ای از حقیقت ها، گزاره ها، آموزه ها و رهیافت هایی است که در عرصه های گوناگون، زندگانی شیعیان را رنگ و بو و محتوایی تازه بخشیده و فرهنگی متشکل و مجزا در قد و قامتی جدید به وجود آورده است.

در این پژوهش، بنیادها، نمادها و آسیب های فرهنگ عاشورا و البته بیش تر عزاداری، روضه خوانی، مداحی و نیز علوم و فنون مرتبط با آن ها بررسی و سرچشمه این فرهنگ و آسیب های متوجه آن تعیین شده است. بخش اول، به بنیادها و نمادهای فرهنگ عاشورا اختصاص دارد و مبانی، تاریخ و اهداف، فلسفه، آثار و نمادهای

ص:188

عزاداری را در بر می گیرد. در بخش دوم به آسیب ها و تحریفات پرداخته شده است. آسیب های جدید و عوامل آن، راه های مقابله با آسیب ها و نیز جریان شناسی مبارزه با آن از مسایل این بخش است. در بخش سوم با عنوان رسانه و عزاداری، وظایف رسانه، مشکلات رسانه و راه های رفع آن و پیشنهادهای برنامه سازی مطرح شده است.

از لحاظ زمانی و مکانی، بخش اول محدوده خاصی دارد، ولی در بخش دوم، عزاداری از هنگامی که جامعه تشیع شکل می گیرد، مورد بحث قرار می گیرد.

در بخش اول، پژوهش بر این فرضیه استوار است که اساس عزاداری و آن چه ما امروزه آن را به عنوان فرهنگ عاشورا می شناسیم، از بنیادهای محکم دینی و عقلی برخوردار است و کارکردهای مثبت فراوانی در جامعه دارد. بخش دوم بر این اساس شکل گرفته است که فرهنگ عاشورا هم از لحاظ تاریخی و هم از نظر اجتماعی، دچار آفت ها و آسیب هایی است که عوامل درونی و بیرونی، آن ها را به وجود آورده اند و برای زدودن آن ها باید راهکارهایی اندیشید.

ره یافت (3)

ره یافت (3)

آقای حسن اردشیری، 116 صفحه، شناسه 759، اسفند 1382.

در طول تاریخ زندگی بشر، چهره های درخشانی ظهور کرده اند که راه زندگانی مردمان را روشن ساخته و آنان را به سوی اهداف متعالی هدایت کرده اند. استاد شهید مرتضی مطهری تجسم معارف اسلامی، علوم و فنون عقلی و نقلی، طراح بزرگ اصلاح جامعه اسلامی و مظهر کامل یک دانشمند برجسته ایران و اسلام بود.

تفکر ناب این ایدئولوگ بزرگ نظام اسلامی منحصر به زمان خاص نیست، بلکه اندیشه های او پاسخ گوی نیازهای انسان معاصر در ابعاد گوناگون اعتقادی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است. کتاب حاضر در قالب پرسش و پاسخ تهیه شده و به پرسش هایی در گستره اخلاق پاسخ می دهد. در این کتاب، پرسش هایی در مورد فطرت، ایمان، فلسفه اخلاق، تقوا و خودسازی، عشق، امتحان الهی، دعا، قدرت و جاذبه و دافعه بیان شده است.

ص:189

شهره عارفان (ویژه نامه محیی الدین ابن عربی)

شهره عارفان (ویژه نامه محیی الدین ابن عربی)

آقای محمد بدیعی، 192 صفحه، شناسه 761، اردیبهشت 1383.

پیشینه عرفان اسلامی و اصول و مبانی آن به آغاز وحی باز می گردد و با معنی و صورت آموزه های اسلام، ارتباط محکم دارد. ازاین رو، نخستین و کامل ترین عارف، پیامبر اکرم است و پس از وی، امیرالمؤمنین علی علیه السلام و سپس ائمه اطهار علیهم السلام نمونه های کامل عرفان بوده اند. شاگردان ائمه نیز به عنوان عارفان برجسته هر قرن مدنظر بوده اند. بدین ترتیب، عرفان از صدر اسلام در بستر زمان در حال توسعه بوده است و در هر قرن، عارفان بزرگی ظهور کرده اند، ولی در قرن هفتم هجری، اندیشه عرفانی شاهد رخداد شگفتی بود که محی الدین ابن عربی ایجاد کرد. وی عرفان نظری را پایه گذاری کرد و مدون گردانید و به تکامل رساند و بیش از پانصد اثر در موضوع های عرفانی، به رشته تحریر درآورد. در این میان، اظهار نظرهای مختلفی در مورد شخصیت و افکار وی مطرح شد. گروهی او را بسیار ستودند، برخی، وی را کافر پنداشتند و شماری، او را معذور داشتند.

این کتاب، گزارشی است از حیات علمی و معنوی ابن عربی که نه او را نقد می کند و نه حمایت، بلکه نقش نگارنده در این اثر بیشتر به یک گزارشگر شبیه است تا یک تحلیلگر.

در فصل های یازده گانه این کتاب مطالب زیر طرح شده است: زندگی نامه ابن عربی، اساتید و تألیفات ابن عربی، شارحان و مدرّسان عرفان ابن عربی، نظر بزرگان اسلام درباره ابن عربی، مذهب ابن عربی، نظر علمای معاصر درباره ابن عربی، مقام اهل بیت از نظر محی الدین، عرفان عملی در نظر ابن عربی «وحدت وجود»، محور عرفان ابن عربی پاسخ به اشکالات منتقدان و نکاتی برای برنامه سازان.

ص:190

تندیس استقامت

تندیس استقامت

آقای مصطفی لبیکی، 101 صفحه، شناسه 762، اسفند 1382.

انقلاب مکتبی و الهی، در مسیر پیروزی، به انسان های آزاده و جانبازی نیازمند است که با فداکاری و تلاش خود، حرکت انقلاب را تقویت کنند و تداوم بخشند. ژرف نگری در زندگانی شخصیت های انقلابی اسلام و بازخوانی عبرت های دوران مبارزاتی آنان، افزون بر بزرگداشت مقام والایشان، می تواند راه سعادت را در مبارزات اسلامی و انقلابی به ما نشان دهد.

شهید آیت اللّه محمدرضا سعیدی از جمله این عالمان است که عمری از محضر بزرگان حوزه علمیه بهره گرفت و تمام ظرفیت خویش را در راه آرمان های والای رهبر انقلاب به کار برد. او سیاست های طاغوتی رژیم را به چالش کشید و با شجاعتی کم نظیر از تهدیدها، زندان ها و شکنجه ها نهراسید. سرانجام رژیم شاه، ایشان را دستگیر کرد و به شهادت رساند.

در بخش اول، زندگی نامه، دوران شکوفایی علمی، ویژگی های اخلاقی، فالیت های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی، شهادت، اندیشه ها و خاطراتی در مورد شهید سعیدی بیان شده است. در بخش دوم، اشعار و متون ادبی درباره شهید سعیدی آمده و در بخش سوم با عنوان همراه با برنامه سازان، پیشنهادهای کلی و برنامه ای و پرسش های مردمی و کارشناسی بیان شده است.

آغاز بیداری (ویژه نامه قیام پانزده خرداد)

آغاز بیداری (ویژه نامه قیام پانزده خرداد)

آقای محمد تقی احمدپور، 167 صفحه، شناسه 763، فروردین 1383.

قیام 15 خرداد سال 1342 قیامی تأثیرگذار در تاریخ سیاسی ایران و جهان اسلام بود که با ماهیتی اسلامی و مردمی شکل گرفت. این قیام، نقطه عطفی در حرکت های مردمی به شمار می رود که زمینه ساز پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل حکومت اسلامی در ایران گردید. مهم ترین ویژگی این قیام، رهبری حکیمانه امام خمینی رحمه الله بود که با درایت و شجاعت بی نظیری در صحنه حضور یافت.

ص:191

قیام پانزده خرداد در اعتراض مردم به اجرای نقشه آمریکایی «انقلاب سفید» در بهمن ماه 1341 با رهبری امام خمینی رحمه الله آغاز گشت و با فاجعه خونین مدرسه فیضیه در دوم خرداد 1342 وارد مراحل حساسی شد. در خرداد ماه 1342، هم زمان با ایام محرم، شور حسینی مردم با سخنرانی امام خمینی رحمه الله در عصر عاشورا به اوج خود رسید و به دستگیری ایشان انجامید.

در این پژوهش، زمینه ها و علل قیام 15 خرداد، هدف های قیام، ابعاد گوناگون آن، ویژگی های قیام یاد شده، نقش نیروها و گروه های مبارز در این قیام، واکنش های خارجی به قیام 15 خرداد و دستاوردهای این قیام خونین بررسی شده است. چندین فصل نیز به آسیب شناسی قیام و دیدگاه بزرگان درباره آن و بازتاب قیام 15 خرداد در متون ادب فارسی و نکات برنامه سازی اختصاص دارد.

معراج اندیشه

معراج اندیشه

سلمان حبیبی، 198 صفحه، شناسه 765، فروردین 1383.

استاد شهید مطهری با باورمندی عمیق و موضع گیری جسورانه اش در گسترش باورها و ارزش های دینی می کوشید و با موج اندیشه های مارکسیسم و فلسفه های جدید چون پوچ گرایی به رویارویی علمی می پرداخت. وی با جریان رو به گسترش ابتذال مدرن که رژیم پهلوی در مدارس و دانشگاه ها به ترویج آن می پرداخت، مبارزه کرد و از همه مهم تر در برابر اندیشه ها التقاطی، موضع تبیینی و تحلیلی در پیش گرفت.

شخصیتی چنین جامع و مانع، به حق، توجه دیگران را به خویش جلب کرده است، به گونه ای که کم تر کسی چون او را می توان یافت که دیگران در تبیین و تشریح دیدگاه ها و نقد و بررسی آثارش به این اندازه اشتیاق نشان داده باشند.

اکنون پس از گذشت بیش از دو دهه از شهادت آن استاد فرزانه، هنوز بیان نافذ و قلم منطقی ایشان، الگویی شایسته برای نسل فاضل حوزه و دانشگاه به شمار می رود.

ص:192

به همین دلیل، این نسل می کوشد آرا و افکار او را نقادانه بررسی کند. مجموعه حاضر در همین راستا و به مناسبت همایش جهانی حکمت مطهر گردآوری شده و برگزیده مقالاتی است در تبیین دیدگاه های شهید مطهری که برخی از آن ها تقطیع یا تلخیص شده است.

در این کتاب، دیدگاه های شهید مطهری در این موضوع ها بررسی شده است: ضد اصلاحات و تحجر، حق و عدالت، عاشورا دیدگاه های اقتصادی، فلسفه حق، فلسفه اخلاق، تأثیر کلام اسلامی بر فلسفه اسلامی، معرفت شناسی، صهیونیسم و مسئله فلسطین و کارآمدی حکومت اسلامی.

از تبار آسمان و آیینه

از تبار آسمان و آیینه

یداللّه گودرزی، 96 صفحه، شناسه 766، فروردین 1383.

استاد شهید آیت اللّه مرتضی مطهری، رادمردی فرزانه، حکمی پارسا، عارفی مجاهد، نویسنده، و دانشمندی پژوهنده و عالمی عامل بود که اندیشه های عمیق و فراتر از زمان و مکان او سال ها در مجامع روشن فکری و محافل علمی مطرح بوده است و حق جویان و حق پویان از آن بسیار بهره برده اند.

چنین شخصیت فرزانه ای که اندیشه های او را می توان در مبانی فکری، انقلابی و حکومتی جمهوری اسلامی ایران یافت، باید به عنوان الگویی جامع به نسل انقلاب و مؤمن حاضر جامعه معرفی شود تا آن ها در تداوم مسیر اندیشه های او تلاش کنند. در این راستا، در اردیبهشت سال 1383، همایشی جهانی برای زنده کردن یاد و خاطره آن مرد بزرگ و تبیین و ارایه آثار و افکارش با عنوان «همایش جهانی حکمت مطهر» برگزار شد.

کتاب حاضر شامل اشعاری در وصف شهید مطهری است که ایمان، اندیشه، دانش و عمل چهار عنصر گران بهای وجود او بود و تجلی ای از اندیشه های اوست. بسیاری از این آثار برای اولین بار به انتشار می رسند. این کتاب با توجه به قابلیت و اهمیت شعر در تبیین و ارائه نکات فکری و عمیق و حساس به زبان ساده و روان و

ص:193

ماندگار در ذهن و گرایشی عمومی نسبت به مسایل فرهنگی، اثری قابل توجه در مسیر اهداف انقلابی و فرهنگی همایش بود.

در این کتاب، 37 شعر آمده و در آخر، 23 رباعی و دو بیتی آورده شده است.

از چشمه تا دریا

از چشمه تا دریا

حسن ابراهیم زاده، 207 صفحه، شناسه 768، اردیبهشت 1383.

جامعیت و شخصیت شهید مطهری، او را در اوج رادمردانی قرار داده است که هر فردی با هر مشرب و مکتبی وی را از منظر زاویه دید خود به تحلیل می گذارد؛ شخصیتی که از سرچشمه شکل گیری شخصیت علمی و معنوی تا پیوستن به دریای ابدیت، همواره با پای بندی به اصول و مبانی دینی و حفظ اخلاق و منش طلبگی، با جهان پیرامون خود ارتباط تنگاتنگ برقرار کرد و نظریات بدیعی را در مقوله های گوناگون ارائه داد.

مطهری در حساس ترین مقطع تاریخ گذار حوزه های علمیه و پیدایش نحله های گوناگون سیاسی و فرهنگی با ادبیاتی روزآمد، مرزهای اسلام ناب را از اسلام بَدَلی برای قشر جوان تبیین کرد.

وی در مبارزه با مروّجان ایستایی و تحجر در حوزه های علمیه و بعضی از منادیان خودباختگی در برابر مکاتب بیگانه در دانشگاه، سخت ترین مصائب را به جان خرید و امروز از پیشگامان تجدید حیات اسلامی به شمار می رود.

این کتاب که به مناسبت همایش جهانی حکمت مطهر تهیه شد در بر دارنده گفت وگوهایی است که با دوستان و شاگردان و افرادی که محضر این استاد فرزانه را درک کرده اند، انجام شده است. در بردارنده خاطرات و دیدگاه هایی است که برخی از آن ها برای نخستین بار به چاپ می رسد، مانند: دکتر علی مطهری، دکتر علی رضا فیض، دکتر مهدی محقق، حجت الاسلام و المسلمین دکتر سیدمصطفی محقق داماد، حجت الاسلام و المسلمین محمد رضا فاکر، محمد جعفری هرندی، محمد

ص:194

نهاوندیان، حجت الاسلام و المسلمین دکتر جواد اژه ای، حجت الاسلام و المسلمین علی زمانی، دکتر علی موسوی گرمارودی و مهندس ایرج حسابی.

سیطره دین بر ساحت دنیا

سیطره دین بر ساحت دنیا

ابوالحسن حسنی، 151 صفحه، شناسه 769، اردیبهشت 1383.

دین شامل باورهاست و به هر حال، باورها، بر تصمیم ها سیطره دارند، ولی برخی، قلمروهایی از زندگی انسان را از سیطره دین بیرون گذاشته اند. این گروه معتقدند زندگی انسان دو جنبه دارد؛ جنبه ای از آن به همین زندگی دنیایی و جنبه دیگر آن به ارتباط انسان با خدا و زندگی آخرتی مربوط است و حوزه سیطره دین تنها همین جنبه دوم زندگی بشری است. این عقیده که به سکولاریسم معروف است، دین را از جنبه اول زندگی بشر دور می کند. و دین را از سیطره بر آن باز می دارد. در مقابل، دین مداری همه زندگی انسان را با خدا و زندگی آخرتی در ارتباط می بیند و سیطره دین را بر همه زندگی او می پذیرد.

درگیری دو مکتب دین مدار و سکولاریسم، هم نگرش ها و هم شناخت ها و هم رفتارها را تحت تاثیر قرار می دهد. این نکته به ویژه در حوزه سیاست موجب تقابل سکولارها و دین مداران در برابر هم می شود.

این پژوهش که نگاهی اجمالی به این دو مقوله دارد، در شش بخش تدوین شده است. در بخش اول، به مفهوم شناسی سکولاریسم و دین مداری و چیستی دین می پردازد. در بخش دوم، شکل گیری سکولاریسم در غرب و جهان اسلام بررسی شده است. بخش سوم، به حوزه های تقابل دین مداری و سکولاریسم می پردازد و بخش چهارم به مبانی نظری سکولاریسم و دین مداری اختصاص دارد. در بخش پنجم نیز از آسیب شناسی دین مداری بحث شده است. در بخش آخر با عنوان همراه با برنامه سازان، مباحث مربوط به طرح موضوع در رسانه می آید.

ص:195

سنت امتحان در زندگی انسان

سنت امتحان در زندگی انسان

ابو الحسن غفاری، 119 صفحه، شناسه 769، شهریور 1383.

اسلام مکتبی انسان ساز است که همه فضایل اخلاقی و کمالات در آن جلوه گر است. آموزه های این مکتب به گونه ای است که آدمی را در نظام هستی و در مسیر حرکت به سوی کمال و تعالی قرار می دهد. قانون و سنت خداوند بر این است که همه آفریدگان، با توجه به سعه وجودی خود، به سمت کمال خاص خویش حرکت کنند، ولی بر سر راه هر سیر و سلوک به مقصد و مقصود، رهزنانی نیز یافت می شوند. از این رو، اسلام، راه مستقیم را از بی راهه مشخص کرده است.

در این مسیر هم پیروان حق و هم پیروان باطل آزمایش می شوند؛ زیرا امتحان از سنت های ثابت الهی است که در همه زمان ها و مکان ها و برای همه افراد بشر جاری است. این سنت از الطاف پنهان پروردگار است که ثمره ها و برکت های فراوانی دارد. آنچه گذر از این آزمون ها را برای انسان آسان می کند، امید به خداوند، عمل به مفاهیم والای دینی و بهره گیری از سرگذشت پیشینیان است. از این رو، معرفی این قانون الهی و تبیین زاویه های گوناگون آن به ویژه از سوی رسانه ملی در سازمان دهی دینی زندگی فردی و اجتماعی افراد جامعه می تواند نقش مهمی داشته باشد.

این کتاب در سه بخش تهیه شده است. بخش اول در دو فصل، ضرورت پرداختن به موضوع امتحان الهی و معنای سنت الهی را بیان کرده است. بخش دوم در 5 فصل، چیستی امتحان الهی، فلسفه آزمایش و امتحان، ابزارهای امتحان و انواع آزمایش، نمونه هایی از امتحان الهی و رمز موفقیت در آزمایش های الهی را بررسی می کند. بخش سوم نیز به چگونگی پرداختن به مقوله امتحان در رسانه اختصاص دارد.

ص:196

نشان نزول (3)

نشان نزول (3)

آقای مرتضی بذر افشان، 237 صفحه، شناسه 771، خرداد 1383.

قرآن، معتبرترین منبع معارف اسلامی، معجزه جاودان رسول خدا و تنها کتاب آسمانی است که از تحریف در امان بوده و بشر تا امروز، از آوردن حتی سوره ای کوچک همانند آن ناتوان مانده است. برخی از آیات این کتاب که در طول 23 سال از دوران بعثت بر پیامبر نازل شده است، بدون سبب ویژه و تنها برای هدایت و ارشاد همگان فرو فرستاده شده، ولی برخی دیگر ناظر به رخدادهای دوران بعثت است.

شناسایی اسباب نزول در فهم آیات قرآنی و آشنایی با اسرار نهفته در آن ها نقش بسزایی دارد، ولی راه شناخت اسباب نزول، آسان نیست؛ زیرا پیشینیان در این زمینه مطلب قابل توجهی ذکر نکرده اند.

این مجموعه که جلد سوم نشان نزول به شمار می رود، 118 شأن نزول را از سوره عنکبوت تا آخر قرآن در بردارد و در هر مورد، عنوان مناسبی انتخاب شده و شأن نزول آیات با توجه به تأثیرگذاری فردی و جمعی آن، گزینش شده است. همچنین درآوردن روایات جمع آوری شده به منابع شیعه و دیگر منابع معتبر و قابل اطمینان استناد شده و روایات مشهور را آورده است.

در آغاز و لابه لای هر داستان، برای فهم بهتر مطالب و در صورت ضرورت و امکان به زمینه های تاریخی یا اجتماعی آن نیز اشاره شده است. داستان ها به شکل ساده، روان، ادبی و قابل فهم برای همگان به ویژه نوجوانان نگاشته شده و با فضاسازی و پردازش لازم کوشش شده است با شوق آفرینی، خواننده و شنونده را تا پایان داستان با خود همراه کند. علاوه بر آن، نکته های آموزنده در پایان هر داستان آمده و به طور گذرا درباره آن بحث و تحلیل شده است.

ص:197

عملکرد مجامع بین المللی در عرصه جهانی (بررسی ساختار و عملکرد سازمان ملل متحد)

عملکرد مجامع بین المللی در عرصه جهانی (بررسی ساختار و عملکرد سازمان ملل متحد)

آقای مهدی اسماعیلی، 231 صفحه، شناسه 772، خرداد 1383.

تعامل بین المللی دولت ها در عرصه های گوناگون اقتصادی، فرهنگی و سیاسی و گره خوردن منافع دولت ها به عملکرد یک دیگر به صورت محسوسی در پیدایش سازمان های بین المللی و روند رو به رشد آن ها تأثیر داشته است.

پیوند تنگاتنگ منافع کشورها و وابسته بودن استمرار توسعه کشورها به حفظ، صلح و آرامش بین المللی، دولت ها را مجبور می سازد که در نهادهای بین المللی با یک دیگر و در کنار هم برای دست یابی به مقاصد مشترک فعالیت کنند.

یکی از مهم ترین سازمان های بین المللی، سازمان ملل متحد است که پس از جنگ جهانی و به دنبال شکست جامعه ملل شکل گرفت. این سازمان، اهداف متعددی را دنبال می کند که برقراری صلح و امنیت جهانی مهم ترین آن هاست. هر چند در دهه های اول فعالیت مجامع بین المللی، کارهای مفیدی انجام شد، ولی به مرور زمان، کشورهای قدرتمند، معادله های جهانی را در راستای حفظ منافع خود تنظیم کردند.

این کتاب، تحلیلی است در مورد ساختار تشکیلاتی، وظایف و اختیارات و هم چنین شیوه تصمیم گیری در سازمان ملل متّحد و سازمان های تخصصی وابسته و ارتباط میان این سازمان ها با دولت جمهوری اسلامی ایران.

پس از بخش اول که کلیاتی درباره سازمان ملل است، بخش دوم در پنج فصل، امور زیر را بررسی می کند: سازمان ملل متّحد در نظریه و عمل، ارکان اصلی سازمان ملل متحد و عملکرد آن ها در سطح بین المللی، ارکان فرعی سازمان ملل متحد، مؤسسه های تخصصی وابسته به سازمان ملل متحد و مؤسسه های مستقل و مرتبط با سازمان ملل متحد. در بخش سوم، با ارزیابی عملکرد رسانه، برخی نکات کلیدی برای برنامه سازان بیان شده است.

ص:198

روح جاری طبیعت (آب)

روح جاری طبیعت (آب)

آقای حسین بافکار، 104 صفحه، شناسه 773، خرداد 1383.

آب، هدیه مبارک الهی و سبب پیدایش حیات است. با توجه به نقش حیاتی آب و اهمیت آن در توسعه و سازندگی کشور و نیز وضعیت اسفبار بهره داری از منابع آب، لزوم بازنگری و تغییر در شیوه های مصرف و حفاظت در منابع کشور در برابر هرگونه آلودگی، امری ضروری است؛ زیرا بر خلاف گذشته، امروزه به دلیل جمعیت زیاد انسان ها و آلودگی صنعتی، منابع آب شیرین محدود شده است و استفاده بی رویه از آب و آلوده سازی های خانگی و صنعتی روز افزون می تواند آینده بشر را با بحران جدی رو به رو کند. با کمال تأسف، سفارش های مشفقانه و راه گشا نیز کمتر کارساز بوده و انتظارات را بر آورده نمی کند.

در فصل اول، کلیاتی در مورد آب و ضرورت بحث از آن به میان آمده و در فصل دوم، اهمیت آب در قرآن و سنت در دو بخش «جایگاه آب در اسلام» و «اسلام و فواید آب» بررسی شده است. فصل سوم، از هشت پی آمد آلودگی و محدودیت آب سخن می گوید. در فصل چهارم نیز بحران آب در جهان با بررسی این وضعیت در خاورمیانه و اروپا طرح شده است. در فصل پنجم، مشکلات آب در ایران (مشکلات طبیعی، ضعف فرهنگ مصرف و مشکلات مدیریتی) بررسی می شود و فصل ششم به راهکارهای اصلاحی در فرهنگ سازی و بعد مدیریتی می پردازد. فصل هفتم، آب در ادب فارسی نام دارد و فصل هشتم، نکاتی را برای برنامه سازان بیان می کند.

فلسفه اخلاق

فلسفه اخلاق

آقای علی یحیایی، 175 صفحه، شناسه 774، خرداد 1383.

کتاب فلسفه اخلاق، دومین اثر از مجموعه نظام فکری است که پس از انتشار کتاب معرفت شناسی تطبیقی چاپ شده است.

هدف اصلی طرح نظام فکری، فراهم آوردن زمینه لازم برای انجام تکلیف الهی دست اندرکاران رسانه صداوسیما در عرصه تبلیغ، ترویج، نشر و دفاع از مبانی اسلام،

ص:199

اخلاق و کرامت آدمی است. علاوه بر این، تقویت مبانی اعتقادی مدیران سازمان، کمک به برنامه سازان و وجود میزانی برای سنجش افکار اندیشمندان از اهداف طرح بوده اند.

در ساختار نظام فکری علاوه بر مباحث تمهیدی، عقاید، احکام، تاریخ اسلام و مباحث روز، اخلاق نیز قرار دارد که فلسفه اخلاق یکی از زیر مجموعه های آن است.

این کتاب در سه بخش تنظیم شده است. بخش اول با عنوان مفاهیم و کلیّات، سه فصل دارد که تعریف و جایگاه فلسفه اخلاق، مفاهیم اخلاقی و ویژگی آن و مفاهیم ارزشی را بررسی می کند. در بخش دوم، با عنوان مکتب های اخلاقی، مکتب های غیر توصیفی و توصیفی بررسی شده اند. بخش سوم نیز مباحث تحلیلی اخلاق را در بر دارد و شامل سه فصل است که مباحث مسئولیت، مطلق یا نسبی بودن احکام اخلاقی و رابطه اخلاق با دین در آن مطرح است.

حدود ارتباط با کافران

حدود ارتباط با کافران

آقای سید مهدی میرداداشی، 238 صفحه، شناسه 775، تیر 1383.

انسان جدا از هر گونه وابستگی های نژادی، مذهبی، زبانی و جنسی به زندگی اجتماعی و داد و ستد با هم نوعانش گرایش دارد و این گرایش سبب می شود روز به روز، مرزهای به وجود آمده میان کشورها کم رنگ شود. پیشرفت دانش و صنعت و گسترش فن آوری و ابزارهای ارتباط جمعی به این روند، شتاب حیرت انگیزی بخشیده است.

ما از یک سو، معتقدیم که اسلام، آیینی جاودانی و جهانی است و احکام و مقررات آن برای همه انسان ها با هر مذهب و نژادی نازل شده است. از سوی دیگر، بر خلاف تبلیغات زهرآگین مشرکان، اسلام، دین رحمت و صلح و آرامش است، نه دین شمشیر. ازاین رو، همواره پیروان خود را به هم زیستی مسالمت آمیز با بیگانگان فراخوانده است. بنابراین، ضرورت دارد موضوع روابط با کافران به طور دقیق، بررسی

ص:200

و روشن شود، به ویژه آنکه با پیدایش انقلاب اسلامی و عینی شدن نظریه حکومت اسلامی، نظام اسلامی باید موضع خود را درباره بیگانگان موجود در ایران و خارج قلمرو حکومت اسلامی تعیین کند.

هدف از تدوین این مجموعه، بیان دیدگاه احکام (فقهی) اسلام درباره رابطه با اهل کتاب و دشمنان اسلام است. در بخش اول، مفهوم واژه های مرتبط با بحث و هم چنین اصول کلی روابط با کافران بیان می شود. بخش دوم، روابط حکومت اسلامی را با کافران، اهل کتاب و دشمنان در ابعاد فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، حقوقی و نظامی بررسی کرده است و در بخش سوم، از روابط مسلمانان با آن ها در ابعاد فرهنگی، اقتصادی، حقوقی، اخلاقی و احکام مربوط به هر یک سخن به میان می آید. بخش چهارم نیز نکاتی را برای برنامه سازان مطرح می کند.

کتاب شناسی توصیفی استاد شهید آیت اللّه مرتضی مطهری

کتاب شناسی توصیفی استاد شهید آیت اللّه مرتضی مطهری

سلمان حبیبی، 283 صفحه، شناسه 777، اردیبهشت 1388.

کتاب شناسی در پهنه گسترده پژوهش های علمی، کاری شایسته و بایسته است و تدوین کتاب نامه و کتاب شناخت با پیشینه تاریخی، ضرورت دانش امروز به شمار می آید، به ویژه آن که میزان توجه دانشمندان و پژوهشگران به دانش اطلاع رسانی یکی از معیارهای توسعه فرهنگی در هر جامعه ای به شمار می رود.

بیش ترین آثار شهید مطهری در زمینه اسلام و فلسفه اسلام برای کاربردی و به روز کردن اسلام بود. بدون شک، او در ردیف افراد نادری است که می توان تأثیر و نقش مهم آنان را در بارور کردن و به ثمر رساندن انقلاب فرهنگی اسلامی و تحول بینش و نگرش جوانان، بلکه امت اسلامی در همه جا به چشم دید.

در این کتاب، به منظور آشنایی هر چه بیش تر با آرا و اندیشه و شخصیت الهی استاد شهید و استفاده از آن ها، منابع مربوط به ایشان معرفی شده است تا فهرستی کامل از مطالب و مباحث ایشان فراهم آید. در تدوین این کتاب شناسی، همه کتاب ها، پایان نامه ها، مقاله ها، مطلب یا نوشته یا جزوه و ویژه نامه و آن چه گمان می رفت نام

ص:201

آن شهید به گونه ای در آن آمده باشد، مورد بررسی قرار گرفته و به مراکز و کتاب خانه های عمومی و دانشگاهی مراجعه شده است.

گردآورنده در توصیف کتاب ها نیز کوشیده است با استفاده از مقدمه آن ها و آثار، دور نمایی از محتوای آن ها ارایه دهد و از تحلیل و انتقاد و ارزش گذاری پرهیز کرده است. قلمرو تحقیق کتاب شناسی حاضر، زبان های فارسی و عربی بوده و کار بر روی کتاب های منتشر شده و قابل دسترسی در ایران متمرکز گشته است. این کتاب شناسی در سه بخش کتاب، مقاله و پایان نامه تدوین شده است.

جامعه شناسی قشرها و نابرابری اجتماعی از دیدگاه اسلام

جامعه شناسی قشرها و نابرابری اجتماعی از دیدگاه اسلام

آقای داود صفا، 128 صفحه، شناسه 778، تیر 1383.

دین اسلام با از میان بردن تفاوت های نژادی و طبقاتی، روابط سالم و تفاهم اجتماعی را میان طبقات گوناگون جامعه برقرار کرده و جز تقوا و فضیلت معنوی هیچ چیزی را عامل برتری در انسانیت ندانسته و همگان را برابر و برادر به شمار آورده است.

هدف این پژوهش، بررسی دیدگاه اسلام درباره نابرابری اجتماعی، نژادی و جنسیتی و تحلیل ابعاد قشربندی از نظر نژادی، اقتصادی، جنسیتی و پایگاه اجتماعی به همراه شناخت و بررسی نقش صدا و سیما در مورد کاهش یا افزایش نابرابرهای اجتماعی و یافتن الگوهایی برای ارائه برنامه های صدا و سیما در راستای کاهش یا رفع نابرابرهای اجتماعی است.

وجود قشربندی اجتماعی به طور آشکار در جامعه امروز و یافتن دلیل آن و هم چنین شفاف تر ساختن دیدگاه اسلام در این مورد و رساندن این پیام به گوش مسئولان به ویژه برنامه ریزان صدا و سیما، از ضروریات اصلی این پژوهش به شمار می رود که به روش تألیفی، توصیفی تهیه شده است.

در بخش اول با عنوان کلیات، تعریف مفاهیم ضروری پژوهش و ملاک های

ص:202

تقسیم قشربندی اجتماعی و در بخش دوم، دیدگاه های مختلف درباره قشربندی بیان شده است. در بخش سوم، قشربندی اجتماعی از دیدگاه اسلام بررسی و در بخش آخر، همراه برنامه سازان بیان شده است.

مبارزه با فقر، فساد و تبعیض، با تمرکز بر نقش راهبردی صدا و سیما

مبارزه با فقر، فساد و تبعیض، با تمرکز بر نقش راهبردی صدا و سیما

مؤسسه فرهنگی و تحقیقاتی مفید، 423 صفحه، شناسه 779، 1383.

امروزه مسئله اصلاحات به طور فراگیر در کشور مطرح شده است؛ به گونه ای که افراد زیادی دم از اصلاحات می زنند و برای انجام آن تلاش می کنند تا این که سرانجام اصلاحات در چارچوب «مبارزه با فقر، فساد و تبعیض» تعریف شد.

بررسی نقش اساسی فرهنگ در برخورد با آسیب های محوری تهدید کننده سلامت و امنیت جامعه و نیز نقش اصلی رسانه صدا و سیما به عنوان فراگیرترین و پرنفوذترین عامل تأثیرگذار اجتماعی، ضرورت نقش آفرینی سازمان سیما را در این عرصه و اهمیت پرداختن به پژوهش های کاربردی برای ایجاد مقدمات و لوازم ورود به مباحث مرتبط با این امر را آشکارتر می کند.

طرح حاضر بر اساس مجموع نگری در برخورد با عوامل پیدایش و راهکارهای رفع آن ها و ارتباطشان با معارف، ارزش ها و آرمان های انقلاب اسلامی، به منظور فراهم سازی امکان تحرک عالمان رسانه و فرهنگ سازی مناسب برای نجات از معضل ها و آسیب های ویرانگر فقر، فساد و تبعیض انجام شده است.

این کتاب در سه بخش کلی تهیه شده است. بخش اول با بررسی کلیات به شناخت اجمالی آسیب ها پرداخته است. در بخش دوم، علل خرد و کلان بروز آسیب ها به همراه ارتباط آن ها با رسانه آمده است. در بخش آخر نیز راهکارهای کلان، خرد و رسانه ای مقابله با فساد، فقر و تبعیض بررسی شده است.

ص:203

مطالعه تطبیقی جرم سیاسی

مطالعه تطبیقی جرم سیاسی

علی محمدی جورکویه، 229 صفحه، شناسه 780، تیر 1383.

اصطلاح جرم سیاسی در قرن نوزدهم میلادی وارد قوانین جزایی کشورها شد و نگرش جامعه و حکومت را نسبت به مجرمان سیاسی تغییر داد. این رویکرد، امتیازاتی با عنوان «رژیم ارفاقی» برای مجرمان سیاسی به همراه داشت البته باید دانست به دلیل جامع و مانع نبودن تعریف جرم سیاسی در عرف بین المللی، پس از گذشت نزدیک به یک قرن از این تحول، دایره شمول جرم سیاسی برای پیش گیری از سوء استفاده مجرمان حرفه ای محدود گردید و دست کم جرم هایی مانند: جاسوسی، خیانت به کشور و تروریسم از مزایای سیاسی بی بهره شدند.

با این حال، هر چند همه دولت ها لزوم تفکیک جرایم سیاسی از جرایم عادی و برقراری رژیم ارفاقی نسبت به مجرمان سیاسی را پذیرفته اند، ولی چون تعریف روشنی از مفهوم جرم سیاسی در مدت دو قرن صورت نگرفته است، هنوز کشورها، برداشت یکسانی از آن ندارند.

فقه جزایی اسلام، جرایم بر ضد حکومت را از جرم های عادی تفکیک کرده است. جرم بغی را که در فقه جزایی اسلام مطرح شده است، می توان یکی از اصلی ترین مصادیق جرم سیاسی در حقوق موضوعه دانست. در این پژوهش، جرم سیاسی در حقوق موضوعه و جرم بغی در فقه جزایی اسلام بررسی شده است. در این کتاب مطالب زیر آمده است: بررسی تاریخی و ماهوی جرم سیاسی، ماهیت جرم سیاسی در حقوق موضوعه، ماهیت جرم سیاسی در اسلام، آثار جرم سیاسی _ در آخر نیز پس از بررسی عملکرد رسانه درباره موضوع، راهکارهای پرداختن رسانه به این موضوع را بررسی کرده است.

ص:204

زن در تاریخ و اندیشه اسلامی

زن در تاریخ و اندیشه اسلامی

خانم فتحیه فتاحی زاده، شناسه 781، 1383.

زن، نیمی از پیکره جامعه انسانی است و بی گمان شخصیت، رفتار، فرهنگ و اندیشه او، نقش مهمی را در شکل گیری جامعه انسانی ایفا می کند. در تاریخ بشریت، «وجود زن» شأن و شخصیت او، حدود اختیارش در حیات بشری و پیوند او با مرد و مکانتش در سنجش با مرد همواره موضوع گفت وگو بوده است. البته در بستر فرهنگی و اعتقادی که اسلام ظهور کرد، شخصیت، حقوق و جایگاه زن به گونه ای خاص تفسیر می شد.

این کتاب پس از بررسی شخصیت زن از نگاه تمدن های گوناگون بشری و آیین های مختلف، به فرهنگ روزگار نزول (دوره جاهلیت) پرداخته است. در ادامه، نقش اسلام در رهایی زن از این دوره بیان شده است. سپس به وضع زن در رویکرد افراطی (فمینیستی) نگاهی گذرا داشته است. در بخش سوم، مبانی شخصیت زن از دیدگاه اسلام با توجه به خلقت، حقوق و تعالی او از نظر اسلامی بررسی شده است. نویسنده در بخش چهارم، با پذیرش تفاوت های بین زن و مرد، چگونگی این تفاوت ها و نیز راز و رمزهای آن را بیان کرده است.در ادامه، نگارنده با طرح این پرسش بنیادین در مورد جایگاه شایسته و بایسته زنان و عوامل آسیب زای آن، علل تنزل شخصیت و مقام زن در جوامع اسلامی را بررسی کرده و با ارائه نمونه هایی از شخصیت مطلوب زن از منظر اسلامی، به بحث تجلی شخصیت زن در تاریخ پیامبران روی آورده است. در بخش هفتم نیز با عنوان کار بست الگوی صحیح در رسانه، مطالب زیر طرح شده است: بررسی نارسایی ها و خلأهای موجود، راهکارها، پیام های کوتاه، پیشنهادهای برنامه ای، پرسش های کارشناسی و عمومی.

علل نمازگریزی و نقش رسانه در گسترش نماز (2)

علل نمازگریزی و نقش رسانه در گسترش نماز (2)

آقای محسن محمدی، 189 صفحه، شناسه 783، مرداد 1383.

نماز ستون دین و برترین عبادت عارفانه است که در گسترش فضایل اخلاقی و

ص:205

زدودن رذیلت ها بسیار مؤثر است و آثار فردی، اجتماعی و خانوادگی گسترده ای دارد. البته عوامل چندی این عبادت بزرگ را تهدید می کند و سبب نمازگریزی می شود که در این نوشته، با بیان عوامل مختلف نمازگریزی، راهکارهایی برای رویارویی با آن در سطح اجتماع و خانواده مطرح شده است.

نماز، برجسته ترین جلوه فرهنگ عبودیت است که باید از هر وسیله ای برای گسترش آن استفاده کرد. در این میان، رسانه از بهترین و کارآمدترین ابزارها در این زمینه به شمار می رود؛ زیرا رسانه ها فن آوری گسترده ای هستند که جهان را به تسخیر خود در آورده اند و بر روح و روان افراد جامعه بسیار اثر گذار هستند.

بخش اول در مورد علل نمازگریزی بحث می کند و شامل پنج فصل است: در فصل اول، جایگاه موضوع در میان مباحث مختلف فرهنگی و اجتماعی بررسی شده است. در فصل دوم، علل اجتماعی، فردی، خانوادگی و فکری بی میلی به نماز ترسیم می گردد و در فصل سوم، سفارش های لازم برای برنامه ریزان در سطح کلان بررسی می شود. در فصل چهارم، برای برنامه ریزان فرهنگی و اجتماعی برخی راهکارها در قالب برنامه ها و وظایف آمده و در فصل پنجم، نقش حوزه های علمیه و خانواده در مورد نمازگزاری بیان شده است. در بخش دوم، عملکرد رسانه در مورد گسترش فرهنگ نماز در جامعه، بررسی و راهکارهایی در سطح عموم جامعه، جوانان و نوجوانان و کودک و خردسال در این مورد ارائه شده است.

اسوه محدثان

اسوه محدثان

آقای یوسف قربانی، 78 صفحه، شناسه 784، مرداد 1383.

علامه محمد باقر مجلسی از عالمان و محدثان بزرگ جهان تشیع بود که با خدمات گهربارش، معارف مذهب اهل بیت علیهم السلام را به جهان معرفی کرد. ایشان با بهره گیری از استادان بلند مرتبه و با تلاش فراوان خویش، پله های کمال و ترقی را پیمود و پس از مدتی، خود، مشغول تدریس شد که صدها جوینده دانش درسش

ص:206

شرکت می کردند. ایشان به گردآوری و تدوین کلام اهل بیت علیهم السلام بسیار همت گمارد که نتیجه تلاش و ابتکار او، فراهم آمدن صدها کتاب در موضوع های گوناگون حدیثی بود و «بحارالانوار» معروف ترین و پربارترین آنهاست.

این کتاب در ده بخش به بررسی ابعاد گوناگون شخصیت علامه مجلسی می پردازد. خاندان، فرزندان و تألیفات علامه مجلسی، زندگی علمی علامه، اساتید و شاگردان او، کتاب های فارسی و عربی علامه، اندیشه ها و نوآورهای علامه مجلسی، زندگی سیاسی و فرهنگی علامه، دیدگاه بزرگان (علمای قدیم و جدید) در مورد علامه مجلسی، ویژگی های اخلاقی علامه مجلسی، درگذشت و رحلت علامه مجلسی، برخی اشعار و نثرهای ادبی در مورد علامه مجلسی و پیشنهادهای کلی و برنامه ای به همراه پرسش های مسابقه ای مردمی و کارشناسی از عنوان های این پژوهش هستند.

شهید مصطفی خمینی در نگاه تاریخ

شهید مصطفی خمینی در نگاه تاریخ

آقای جواد ملایی پور قرجه داغی، 120 صفحه، شناسه 785، مرداد 1383.

شهید آیت اللّه حاج آقا مصطفی خمینی از شخصیت های برجسته و کم نظیر جهان اسلام بود که در عرصه علم و عمل و جهاد و اجتهاد به قله های بلند کمال دست یافت. او عالمی اندیشمند و ژرف نگر بود که به کمک اندیشه و خرد ناب، راه را از بی راه باز می شناخت و هیچ گاه بر سر دو راهی حیران نشد. ایشان در علوم معقول و منقول مانند: فقه، اصول، تفسیر، رجال، فلسفه، عرفان و... از جامعیت ویژه ای برخوردار بود. افزون بر جامعیت در دانش، ویژگی های برجسته اخلاقی، عرفانی، اجتماعی و سیاسی، وی را الگوی کمال یافته همگان ساخت.

او عالمی سیاست مدار، دیده بانی تیزنگر و دشمن شناسی چیره دست و به فرموده امام خمینی رحمه الله، «امید آینده اسلام» بود.

این کتاب در ده فصل نگاشته شده است که ویژگی های فردی، ویژگی های شخصیتی (فردی، خانوادگی، اجتماعی) شخصیت علمی، اندیشه های کلامی، فرهنگی

ص:207

و سیاسی، زندگی سیاسی، مسائل گوناگون درباره شهادت، پی آمدهای شهادت و شخصیت ایشان در نگاه بزرگان را بررسی می کند. دو فصل آخر، برگزیده متون کهن و «همراه با برنامه سازان» نام دارد.

اجرای حدود در اسلام

اجرای حدود در اسلام

سید حسین وردجانی، 152 صفحه، شناسه 786، مرداد 1383.

افراد یک جامعه مانند اعضا و جوارح بدن هستند که اختلال در کار یکی از آن ها موجب زوال سلامت اعضای دیگر می شود. از این رو، در همه کشورها برای جلوگیری از تضییع حقوق اجتماعی، مقرراتی را اجرا می کنندکه رفاه جامعه را در ابعاد مختلف تأمین می کنند. بی گمان، آیین اسلام برای برخورد با متخلفان از قانون، چاره اندیشی کرده است که یکی از این موارد، در نظر گرفتن «حد» است. «حدود» یکی از کامل ترین قوانینی هستند که اسلام در طول حیات خود بدون تغییر در نظر گرفته است و این در حالی است که قوانین، و مقررات اجتماعی صرفاً سفارش های اخلاقی نیستند، بلکه به اعتبار ضرورت و اجرا باید از ضمانت های قوی و مطمئن برخوردار باشند؛ چون در غیر این صورت، جامعه به شدت مورد تهدید قرار می گیرد. یکی از ضمانت های اجرایی قوی، مجازات افرادی است که از انجام تکالیفشان سرباز زده اند.

در اصل اجرای حدود الهی در جامعه هیچ شک و شبهه ای نیست، ولی درباره چگونگی اجرای آن دیدگاه های مختلفی وجود دارد. گروهی به اجرای علنی حدود باور دارند و گروهی دیگر بر اساس نمونه های تاریخی در حکومت پیامبر و حضرت علی علیهماالسلام معتقدند باید به اجرای غیر علنی حدود پرداخت.

در دو بخش اول این کتاب، این مطالب آمده است: تعریف حد، پیشینه تاریخی جرایم حدی، ویژگی های مجازات های حدی در اسلام، بررسی وجوب و عدم وجوب اجرای حدود در عصر غیبت، عوامل تشدید و تأخیر حدود، آثار اجرا و ترک

ص:208

حدود و بررسی برخی شبهات. در بخش سوم نیز راهکارهای طرح موضوع در رسانه مطرح شده است.

گذری بر حقوق همسایگان در روایات و حقوق موضوعه

گذری بر حقوق همسایگان در روایات و حقوق موضوعه

آقای مهدی اسماعیلی، 92 صفحه، شناسه 787، مرداد 1383.

پیچیدگی و وسعت بیش از پیش تعامل و مراودت اجتماعی انسان ها در عرصه اجتماع، از گسترش و پیشرفت روز افزون فن آوری متأثر شده و به آن وابسته است. در کشور ما نیز رفتارها و واکنش های افراد، از تغییرات علم و صنعت تأثیر گرفته و در حال تحول است که تحول وجهش زندگی سنتی ایرانی به زندگی مدرن و آپارتمانی در مجتمع ها و برج های مسکونی از این قبیل است. توجه به این نکته، ضرورت بررسی حقوق همسایگی را در پرتو این تحولات آشکار کرده است؛ زیرا تغییرهای ایجاد شده در عرصه فن آوری، معماری و... همگی بر روابط همسایگی مؤثر بوده و باعث تحول آن ها از حالت سنتی به امروزی شده است.

این کتاب از چهار فصل تشکیل شده است. در فصل اول، حقوق همسایگی در روایات اسلامی بررسی و در فصل دوم، همسایگی نوین (آپارتمان نشینی)، تحولات روابط همسایگی از زندگی سنتی تا زندگی آپارتمانی به همراه مشکلات زندگی آپارتمانی و برخی راه حل ها و مباحث حقوقی آپارتمان نشینی طرح شده است. در فصل سوم با عنوان حقوق همسایگی در نظام حقوقی کنونی، حقوق همسایگی در قانون مدنی و سوء استفاده از حق همسایگی از نگاه قانون بررسی می شود. فصل چهارم نیز نقش رسانه در مورد موضوع و میزان تأثیرگذاری آن بر روابط همسایگان را بررسی می کند و پیشنهادهای برنامه سازی را به همراه پرسش های کارشناسی و مردمی ارائه می دهد.

خانه گریزی دختران؛ ریشه ها و پی آمدها

خانه گریزی دختران؛ ریشه ها و پی آمدها

آقای رضا مهکام، 191 صفحه، شناسه 789، شهریور 1383.

هر جامعه ای به فراخور ساختار و محتوایش با آسیب هایی روبه رو است. یکی از

ص:209

آسیب های اجتماعی در کشورمان که به لحاظ بافت دینی آن اهمیت بیشتری پیدا می کند، خانه گریزی دختران است.

فرار دختران به عوامل گوناگونی بستگی دارد که گاه در انحراف فردی ریشه دارد. دختران فراری با فرار خود جدای از مسائل شخصی و مشکلات عاطفی و روحی خویش به گسترش روز افزون فساد و فحشاء در جامعه نیز دامن می زنند؛ بدین سان آن ها استعداد و اعتماد خود را صرف جرم و جنایت می کنند.

تحلیل ها و برداشت های این پژوهش بر اساس یافته ها و کاوش های علمی نگارنده به دست آمده است؛ زیرا پدیده خانه گریزی، جدید بوده و پژوهش های میدانی کمی در مورد آن صورت گرفته است و منابع کتابخانه ای برای آن وجود ندارد. امکان مراجعه به منابع خارجی نیز به سبب تفاوت ساختاری و بنیادی مصداق های موضوع خانه گریزی در داخل و خارج، وجود نداشته است.

در بخش اول، کلیاتی در مورد خانه گریزی مطرح شده است. بخش دوم، به عوامل درون فردی (ژنتیکی، شخصیتی، روحی _ روانی، بلوغ) و برون فردی خانه گریزی (خانوادگی و اجتماعی) می پردازد. در بخش سوم، آثار خانه گریزی بر فرد فراری و خانواده و اجتماع بررسی می شود. در بخش چهارم نیز با عنوان همراه با برنامه سازان، نقش رسانه در زمینه خانه گریزی، نقد و بررسی عملکرد رسانه در زمینه خانه گریزی، محورهای قابل توجه در برنامه سازی، راهکارهای اصلاحی، معرفی مراکز و کارشناس و کتاب به همراه پرسش های کارشناسی آورده شده است.

مسجد

مسجد

محسن محمدی، 127 صفحه، شناسه 790، مرداد 1383.

انسان در بخشی از سیر تکامل خویش، مدتی را در کره خاکی می گذراند تا توشه لازم برای پیمودن سفری بزرگ را آماده کند. خداوند به بیان سرنوشت ساز بودن این سفر، پستی و بلندی های آن را بر می شمارد تا انسان، توشه ای در خور، از مزرعه دنیا

ص:210

فراهم آورد.

مسجدها، بازار آخرت و محل جمع آوری زاد و توشعه سفر بزرگ آدمی به سوی جاودانگی هستند. در مسجد، انسان خود را برای رسیدن به مقام عالی انسانی و بهره مندی از نعمت های بی پایان خداوندی آماده می کنند. مسجد آن قدر اهمیت دارد که ساخت، تعمیر، مدیریت و پاکیزگی آن باید بر اساس آموزه های دین مقدس اسلام باشد.

هر چند در تاریخ اسلام، مسجد افزون بر آثار و برکات عبادی و معنوی، در زمینه سیاسی، نظامی اقتصادی و حل مشکلات اجتماعی نیز نقش فعال و چشم گیری داشته، ولی متاسفانه در عصر حاضر از این جایگاه خویش فاصله گرفته است. ازاین رو، آبادی مساجد و حضور پرشور مسلمانان در آن و رونق و شکوفایی آن برای تقویت درون مایه های فرهنگی دینی جامعه اهمیت دارد. در این کتاب، با تبیین ماهیت اصلی و واقعی مسجد، چشم اندازهای شکوفایی آن در فرد و جامعه بررسی شده است. در بخش اول، مفهوم شناسی، جایگاه و تاریخچه موضوع؛ در بخش دوم، آثار فردی، اجتماعی و خانوادگی؛ در بخش سوم، اثر گذاری سازمان های مرتبط با مسجد؛ در بخش چهارم، موانع و عوامل رونق و شکوفایی مسجد؛ در بخش پنجم، موانع و راه های جذب جوانان به مسجد و در بخش آخر نیز راهکارهای پرداختن رسانه به این موضوع آمده است.

زیستن با پیامبر

زیستن با پیامبر

آقای مهدی رضایی، 208 صفحه، شناسه 791، شهریور 1383.

بهترین راه آشنایی با آموزه های مکتب تعالی بخش اسلام ناب، استمداد از قرآن و عترت بر محوریت سخنان هدایت گرانه رسول اکرم صلی الله علیه و آله است. پرداختن به برخی دغدغه های انسانی و اخلاقی و اجتماعی، در عصر حاکمیت ماشین و تجدد و انفجار اطلاعات، ضرورت نگاهی جدید به اندیشه های حضرت را محسوس تر می کند.

این پژوهش، نگاهی است دوباره به کلمات رسول خدا و با محوریت کتاب نهج

ص:211

الفصاحة که با توضیحی مختصر و گویا، ارتباط منطقی و چینش لازم میان آن ها برقرار شده است. در این کتاب، مجموعه ای از مواد خام و اولیه است که هر فرد و گروه صنفی، با توجه به میزان و نوع نیاز و نگاه خود می تواند از آن برداشت کند و با پردازش و استفاده بهینه از آن، برای دست یابی به هدف مهم و مقدسی که در نظر دارد، بهره بگیرد.

به تصریح قرآن، پیامبر جز وحی، سخنی نداشته است و آیین آسمانی اش، جامع ترین ادیان و پایان بخش آن ها و پاسخ گوی نیازهای واقعی انسان ها تا روز قیامت و تأمین کننده سعادت و هدایت راستین همه هدایت جویان است. پس سخنان پیامبر، تشریح کننده قرآن است که زندگی فردی و اجتماعی را بر محور حق و حقیقت ترسیم می کند.

انتظار؛ بایدها و نبایدها

انتظار؛ بایدها و نبایدها

ابراهیم شفیعی سروستانی، 167 صفحه، شناسه 792، شهریور 1383.

یکی از مهم ترین ویژگی های مکتب تشیع، اعتقاد به امام مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف به عنوان آخرین حجت خداوند، واسطه فیض الهی و نجات بخش موعود است. بر اساس این اعتقاد، حضرت مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف در حال حاضر نیز زنده، شاهد و ناظر اعمال همه جهانیان به ویژه شیعان خود، فریادرس درماندگان و در انتظار روزی است که به فرمان خدا، حرکت رهایی بخش و قیام عدالت گستر خود را آغاز کند.

متأسفانه شیعیان چنان که باید و شاید به این موضوع اهتمام نداشته و توجهی درخور به ابعاد مختلف آن نکرده اند. در چند سال گذشته نیز اگر چه اقبال مردم به باور مهدوی و فرهنگ انتظار چندین برابر شده، ولی تلاش مناسبی برای آشناسازی نسل جوان با این باور و فرهنگ صورت نگرفته و جامعه ما همچنان با مشکل نبود آثار مستند، مستدل و متقن که به زبان روز و متناسب با استعداد و توانایی مخاطبان مختلف، ابعاد گسترده موضوع یاد شده را تشریح و تبیین کند، روبه روست.

ص:212

کتاب حاضر با هدف پاسخ گویی به پرسش ها و ابهام های موجود در زمینه فرهنگ انتظار از یک سو و تبیین بایسته های ترویج و تبلیغ این فرهنگ از سوی دیگر فراهم آمده است. به همین دلیل، در فصل اول با عنوان انتظار در تفکر شیعه، مفهوم، فضیلت، نقش سازنده و ضرورت انتظار به همراه وظایف منتظران بیان می شود. در فصل دوم نیز مهم ترین بایدها و نبایدهایی که شایسته است مراکز، مؤسسه ها و نهادهای فرهنگی، تبلیغی، تحقیقی در زمینه ترویج و تبلیغ فرهنگ و باور مهدوی مورد توجه قرار دهند، بررسی می شود. در فصل سوم، پیشنهادهای برنامه ای، معرفی کارشناس و مؤسسه های مهدوی آمده است.

تأثیر پوشش اسلامی در مهار غریزه جنسی

تأثیر پوشش اسلامی در مهار غریزه جنسی

آقای حسین مهدی زاده، 106 صفحه، شناسه 793، شهریور 1383.

بر اساس آیات شریف قرآن، اصل پوشش، امری ذاتی و فطری انسان اعم از زن و مرد است و در مقابل، برهنگی و عریانی، فتنه ای شیطانی است که انسان در اثر وسوسه های شیطانی به آن دچار می گردد و خود و افراد جامعه را بر گرداب آسیب های غریزه جنسی گرفتار می سازد. غریزه جنسی که از غرایز مهم در حیات انسان است، در اثر محرک های گوناگونی تحریک می شود. البته از دیدگاه اسلام، راهکارهای طبیعی هم چون ازدواج و پوشش، نقش مؤثری در مهار غریزه جنسی دارند.

کتاب حاضر در پی آن است که بر اساس منابع اصیل اسلامی؛ یعنی قرآن و حدیث، به بررسی جلوه های تأثیر پوشش در مهار غریزه جنسی بپردازد و با توسعه مفهوم حجاب به گونه ای که هم جلوه های ظاهری مانند: مانتو و چادر و هم جلوه های باطنی مثل، حیا و عفت و پاکدامنی را شامل شود، کوشیده است در ترویج فرهنگ حجاب و شناخت آسیب های بی حجابی و نیز راهکارهای اصلاحی آن گام بر دارد.

این پژوهش در سه بخش تنظیم شده است. بخش اول، کلیاتی در مورد موضوع

ص:213

است. بخش دوم در دو فصل به بررسی برخی جلوه های باطنی و ظاهری تأثیر پوشش اسلامی پرداخته است. در بخش آخر نیز نکاتی را برای برنامه سازی در مورد موضوع بیان کرده است.

جوانان و داستان هایی از بحارالانوار

جوانان و داستان هایی از بحارالانوار

محمد صالح نیا، 134 صفحه، شناسه 794، شهریور 1383.

داستان پیشینیان مجموعه ای پر ارزش از تجربه هاست که شامل زشتی ها، زیبایی ها، پیروزی ها و شکست هاست. از سوی دیگر، تأثیر روش تربیتی به شیوه داستانی بر کسی پوشیده نیست. روش داستانی، جاذبه ویژه ای دارد و انسان در تمام دوره های زندگی اش، تحت تأثیر این جاذبه قرار می گیرد، ولی به دلیل پاکی و سادگی و لطافت ذهن و روح نوجوان و جوان، تأثیرپذیری آن ها از قصه و داستان بیش تر است. شاید علت این امر آن باشد که انسان خواهان تنوع است و از کارهای یکنواخت که سبب کسالت و خستگی می شوند، پرهیز دارد و در داستان، تنوع و فراز و نشیب وجود دارد.

این روش تأثیری درخواننده و بیننده چنان می گذارد که استدلال های فلسفی و عقلی به این میزان مؤثر نیستند. خواننده داستان با شخصیت های آن هم ذات پنداری می کند تا بتواند اموری را درک کند که تجربه نکرده و از این طریق به درک صحیح و مؤثر شرایط و داشته های خویش و انجام خوبی ها و بدی ها موفق گردد، به ویژه آن که داستان ها بهتر در ذهن باقی می مانند و نکات عمیقی را می توان در آن ها جای داد.

در این کتاب، با گزینش و ترجمه مجموعه ای از احادیث کتاب بحارالانوار، داستان هایی درباره جوان و نوجوانان ارائه شده است که نکات آموزنده تربیتی دارد. در مجموع، 116 داستان در این کتاب ارایه شده که در بردارنده های نکته های اخلاقی و تربیتی است.

ص:214

حسادت؛ زمینه های رشد و راه های جلوگیری از آن

حسادت؛ زمینه های رشد و راه های جلوگیری از آن

حمید پهلوان، 104 صفحه، شناسه 795، شهریور 1383.

خداوند، انسان را آفرید و او را خلیفه خود قرار داد تا جلوه گر و آیینه صفات او باشد و البته رسیدن به چنین جایگاهی نیازمند برخورداری از ایمان و اخلاق نیکو و پرهیز از رذیلت های اخلاقی است. چون انسان بر فطرت الهی آفریده شده، برای رسیدن به کمال، باید همه ابعاد زندگی دنیوی خود را با خواسته های خداوند سازگار کند. از این رو، اخلاق تنها یک مسئله فردی و اخروی نیست، بلکه در تمامی ابعاد زندگی دنیوی انسان، مانند: فرهنگ، اقتصاد و مدیریت ریشه دارد و رابطه ای مستحکم و دو سویه میان آن ها برقرار است.

یکی از ریشه های رذایل اخلاقی، حسادت است که در انحراف انسان و جامعه از مسیر کمال و تعالی، نقش مهمی دارد، به گونه ای که در منابع اسلامی، منشأ کفر و دیگر رذایل اخلاقی دانسته شده است. در این پژوهش، با استفاده از منابع اسلامی در کنار کتاب ها و آثار علمای اخلاق، به مطالب، عمق و وسعت بیشتری داده شده و یکی از کاستی های اصلی بیشتر کتاب های اخلاقی که بی توجهی به ابعاد اجتماعی مسایل اخلاقی است، رفع گردیده ودر هر بخش، به بعد اقتصادی، فرهنگی و مدیریتی حسادت نیز هر چند کوتاه اشاره گشته است.

این کتاب پنج بخش دارد، بخش اول به کلیاتی در مورد موضوع اختصاص دارد. در بخش دوم، علل پیدایش و رشد حسادت بیان شده و در بخش سوم، آثار دنیوی و اخروی حسادت آمده است. بخش چهارم نیز، راه های فردی، اجتماعی و خانوادگی جلوگیری از حسادت را بیان می کند. همچنین بخش پنجم با ارایه راه کارهای پرداختن رسانه به موضوع، عملکرد رسانه را در این مورد نقد می کند.

ص:215

اسلام و چالش های فکری معاصر (سکولاریسم)

اسلام و چالش های فکری معاصر (سکولاریسم)

اکبر اسد علی زاده، 128 صفحه، شناسه 799، شهریور 1383.

غرب پس از آزادی از قیود تحمیلی کلیسا، دین داری را نوعی آفت برای رشد اجتماع قلمداد کرد و طرح جدایی دین از سیاست و جدایی دین از اجتماع و اشعار محوری خود قرار داد به همین دلیل، کوشید تا جوامع دیگر را نیز تحت تأثیر این شعار قرار دهد. البته تعریفی که آنان از دین دارند، همان دین تعریف شده مسیحیت و کلیسای قرون وسطایی است که عامل انحطاط هزار ساله اروپاییان بود، در حالی که در همین زمان، مسلمانان در پرتو آموزه های اسلامی به پیشرفت های علمی دست یافته بودند. بنابراین، تصور نظری و کارکرد دین از منظر آنان کاملاً با دیدگاه اسلامی در تهافت است.

این پیش زمینه فکری نادرست، غرب را بر آن داشت که در نفوذ فرهنگی استعماری خود، جدایی دین از ساحت های اجتماعی را نشانه رود. سکولاریسم یکی از این اندیشه های وارداتی غرب است که در سال های اخیر اندیشه دینی را هدف قرار داده و کانون توجه بسیاری از دین پژوهان شده است؛ زیرا با توجه به گسترش و تبلیغ روز افزون این نظریه، ضرورت تحلیل و ارزیابی مبانی و اهداف و ادله سکولاریسم بیش از پیش نمود یافته است.

بخش اول کتاب، با بررسی عوامل پیدایی سکولاریسم در غرب، مبانی اندیشه سکولاریسم و نقد آن، عوامل پیدایش اندیشه سکولاریستی در جهان اسلام، به ریشه های تاریخی سکولاریسم در ایران نگاهی کوتاه انداخته است. در بخش دوم کتاب نیز با نقد سکولاریسم، جدایی ناپذیری دین از سیاست در دو فصل بیان شده است.

ص:216

روزشمار میلادی

روزشمار میلادی

آقای علی حائری و همکاران، 750 صفحه، شناسه 830، دی 1383.

از تاریخ، در قرون اخیر، به عنوان یک علم مستقل یاد نموده اند. در واقع از تعامل انسان و طبیعت و نیز انسان و جامعه، نتیجه ای حاصل می شود که آن را تاریخ دانسته اند. تاریخ چونان بستری است برای ساخته شدن و رشد و تکامل آدمی. بر همین اساس، از لحاظ زمانی امکان بازسازی ندارد و آن مقطع نیز دست نایافتنی است. با این حال، مطالعه تاریخ و دانستن آن، از یک سو به آشنایی انسان با عقاید و ادیان، آداب و رسوم، وقایع و حوادث و آغاز تا پایان زندگی تأثیرگذاران در جوامع علمی، سیاسی، فرهنگی و نظامی می انجامد و از دیگر سو برای رفع گرفتاری ها و درمان دردهای اجتماعی می توان از تجربه به دست آمده از تاریخ به مثابه دارویی مؤثر استفاده نمود. با این همه، تاریخ و تاریخ نگاری نباید باعث فرو رفتن آدمی در حوادث گذشته شود و ازحال و آینده خود و جامعه خود غافل بماند.

با این مقدمات، مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما، با تقیّد به بیان واقعیات بر اساس آن چه به دست آورده است و توصیف تمامی حقیقت، تلاش کرده است با استفاده از منابع و مآخذ متعدد و گوناگون، در کوتاه ترین زمان ممکن، مجموعه ای را ارائه نماید که ضمن در برگیری اصول علمی تاریخ نگاری و پرهیز از پیش داوری و صدور رأی، در عین حال به معرفی افراد و تشریح وقایع آن گونه که بوده اند، بپردازد. در کتاب حاضر حدود سه هزار مدخل مطرح گشته و در آن علاوه بر زندگانی بیش از هزار شخصیت برجسته و تأثیرگذار، در فهرستی موضوعی نیز به صورت مشخص و تفکیک شده به موضوعاتی چون روزهای ملی و استقلال کشورها، جنگ ها، انقلاب ها، کودتاها و... اشاره شده است.

بدون تردید، برنامه سازان صدا و سیما در راستای فرهنگ سازی و نیز ترفیع جایگاه این نهاد به عنوان مهم ترین ابزار القاء اندیشه و تفکر، بیشترین بهره را از این مجموعه خواهند برد.

درباره مركز

بسمه تعالی
جَاهِدُواْ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
با اموال و جان های خود، در راه خدا جهاد نمایید، این برای شما بهتر است اگر بدانید.
(توبه : 41)
چند سالی است كه مركز تحقيقات رايانه‌ای قائمیه موفق به توليد نرم‌افزارهای تلفن همراه، كتاب‌خانه‌های ديجيتالی و عرضه آن به صورت رایگان شده است. اين مركز كاملا مردمی بوده و با هدايا و نذورات و موقوفات و تخصيص سهم مبارك امام عليه السلام پشتيباني مي‌شود. براي خدمت رسانی بيشتر شما هم می توانيد در هر كجا كه هستيد به جمع افراد خیرانديش مركز بپيونديد.
آیا می‌دانید هر پولی لایق خرج شدن در راه اهلبیت علیهم السلام نیست؟
و هر شخصی این توفیق را نخواهد داشت؟
به شما تبریک میگوییم.
شماره کارت :
6104-3388-0008-7732
شماره حساب بانک ملت :
9586839652
شماره حساب شبا :
IR390120020000009586839652
به نام : ( موسسه تحقیقات رایانه ای قائمیه)
مبالغ هدیه خود را واریز نمایید.
آدرس دفتر مرکزی:
اصفهان -خیابان عبدالرزاق - بازارچه حاج محمد جعفر آباده ای - کوچه شهید محمد حسن توکلی -پلاک 129/34- طبقه اول
وب سایت: www.ghbook.ir
ایمیل: Info@ghbook.ir
تلفن دفتر مرکزی: 03134490125
دفتر تهران: 88318722 ـ 021
بازرگانی و فروش: 09132000109
امور کاربران: 09132000109